Βασικό μέτρο η ταχεία διαδικασία αδειοδότησης για διασυνοριακή στρατιωτική κινητικότητα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει πραγματικότητα μια «Στρατιωτική Συνθήκη Σένγκεν». Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους μόλις τρεις ημέρες σε καιρό ειρήνης και έξι ώρες σε περιόδους έκτακτης ανάγκης για να επιτρέψουν σε άλλα ευρωπαϊκά στρατιωτικά στρατεύματα και εξοπλισμό να διασχίσουν τα σύνορά τους
Η Κομισιόν θα προτείνει εντός της ημέρας ένα πλαίσιο έκτακτης ανάγκης διάρκειας προκειμένου να επιτρέπει την ελεύθερη διέλευση στρατευμάτων στην ήπειρο σε περίπτωση απειλής ή σύγκρουση.
Η στρατιωτική κινητικότητα αφορά πάνω από 500 projects που περιλαμβάνουν λιμάνια, αεροδρόμια, γέφυρες, αυτοκινητοδρόμους, τούνελ που πρέπει να αναβαθμιστούν για να περνούν βαρέα οχήματα και στρατιώτες, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με σχετική ενημέρωση ομάδας μέσων ενημέρωσης στις Βρυξέλλες, μεταξύ των οποίων και της Ναυτεμπορικής.
Η στρατιωτική κινητικότητα δεν είναι μια νέα ιδέα. Το είχε προτείνει ο Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ το 2018, όταν ήταν επικεφαλής της Κομισιόν, αλλά οι εποχές τότε, προφανώς ήταν (εντελώς) διαφορετικές.
Απόστολος Τζιτζικώστας: Γρήγορα πρότζεκτ, γρήγορες νίκες
Σε ερώτηση της «Ν», αναφορικά με τον χρονικό ορίζοντα και το επείγον ενός τέτοιου ζητήματος, ο Απόστολος Τζιτζικώστας έκανε λόγο για «γρήγορα πρότζεκτ, γρήγορες νίκες», αναφερόμενος και στο σχέδιο της Κομισιόν, Ετοιμότητα 2030 – Readiness 2030.
«Πρέπει να τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα από ό,τι περιμέναμε, λόγω γεωπολιτικού σκηνικού. Δεν είναι συνηθισμένοι καιροί», συμπλήρωσε με έμφαση.
Πάντως, αναφορικά με το πού ακριβώς θα τοποθετείται η στρατιωτική αυτή κινητικότητα, ο Επίτροπος απάντησε ότι δεν αφορά μόνο τα σύνορα «αλλά όλη την ΕΕ».
Σύμφωνα με το πακέτο, μια χώρα της ΕΕ ή η Επιτροπή θα μπορούσε να ξεκινήσει τη διαδικασία ενεργοποίησης του προτεινόμενου πλαισίου έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση απειλής ή κρίσης.
Η ΕΕ θέλει ουσιαστικά «να είναι προετοιμασμένη, πριν έρθει η κρίση», όπως ανέφερε ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, στις Βρυξέλλες. «Δεν μπορούμε να υπερασπιστούμε την ήπειρο, χωρίς κινητικότητα».
«Τα ισχυρά δίκτυα εφοδιαστικής κάνουν τη διαφορά μεταξύ νίκης και ήττας σε πολέμους», δήλωσε ο Τζιτζικώστας, προσθέτοντας ότι «η έμφαση δίνεται σε βραχυπρόθεσμες, γρήγορες κερδοφόρες επενδύσεις για την ταχεία αύξηση της χωρητικότητας».
Έτσι, εντός 48 ωρών, το Συμβούλιο θα μπορεί να ενεργοποιεί τον μηχανισμό, επιτρέποντας στις στρατιωτικές πομπές προτεραιότητα στην πρόσβαση και καταργώντας την απαίτηση για εθνικές άδειες για τη διέλευση των ενδοενωσιακών συνόρων.
Το στρατιωτικό προσωπικό και η βιομηχανία έχουν εδώ και καιρό επισημάνει ότι οι διαδικασίες αδειοδότησης ανά χώρα επιβραδύνουν τις κινήσεις στρατευμάτων σε όλη την ήπειρο, με ορισμένες χώρες να χρειάζονται πάνω από ένα μήνα.
Το θέμα έχει καταστεί πιο επείγον καθώς η Ευρώπη ενισχύει τα ανατολικά της σύνορα, μια ανάγκη που εντείνεται από την αναμενόμενη απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων σε ολόκληρη την ήπειρο, πέραν του προφανούς – τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το πακέτο καλεί επίσης τις χώρες της ΕΕ να ορίσουν ένα ενιαίο σημείο επαφής για την έκδοση αδειών.
Για να διασφαλιστεί η ευελιξία των διελεύσεων , θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πρόσβαση σε κρίσιμα αποθέματα καυσίμων και βιώσιμα καύσιμα.
Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα ενσωματώσει επίσης τις αμυντικές ανάγκες στην επερχόμενη νομοθετική πρόταση για την ενεργειακή ασφάλεια, η οποία αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2026.
Τέσσερις διάδρομοι
Συντασσόμενη με το αίτημα του ΝΑΤΟ για την στρατιωτική κινητικότητα, η ΕΕ δημιουργεί «τέσσερις διαδρόμους» ως προτεραιότητα για την ταχεία μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη, καλύπτοντας σιδηροδρομικές, οδικές, θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές.
Αυτοί οι διάδρομοι περιλαμβάνουν διάφορους τύπους μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων σιδηροδρομικών, οδικών, θαλάσσιων και αεροπορικών οδών, για την παροχή ευέλικτων και ανθεκτικών επιλογών μετακίνησης.
Η ΕΕ έχει έναν κατάλογο 500 «σημείων διττής χρήσης» που απαιτούν αναβαθμίσεις υποδομών για την ενίσχυση αυτών των διαδρόμων, τα οποία περιλαμβάνουν την ενίσχυση γεφυρών, τη διεύρυνση σηράγγων και την αναβάθμιση λιμενικών και αερολιμενικών τερματικών σταθμών.
Αναφορικά με τα έργα «διττής χρήσης», η Κομισιόν θεωρεί ότι ωφελούν τόσο τις πολιτικές όσο και τις στρατιωτικές μεταφορές, καθιστώντας τες πιο αποτελεσματικές και διασυνδεδεμένες.
Ένας βασικός στόχος είναι η απλοποίηση και η εναρμόνιση των εθνικών κανονισμών, των διοικητικών διαδικασιών και των τελωνειακών διατυπώσεων για την άρση των σημείων συμφόρησης που επιβραδύνουν τις στρατιωτικές μεταφορές.
Ομάδα Αλληλεγγύης
Η Επιτροπή προτείνει επίσης μια Ομάδα Αλληλεγγύης Στρατιωτικής Κινητικότητας, όπου οι πρωτεύουσες θα μπορούσαν να μοιράζονται καταχωρημένα εθνικά και ενωσιακά μεταφορικά περιουσιακά στοιχεία.
Για να διασφαλιστεί η εφαρμογή του κανονισμού, ένας φορέας με την ονομασία Ομάδα Μεταφορών Στρατιωτικής Κινητικότητας, ο οποίος αποτελείται από χώρες της ΕΕ (συν χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, ΕΟΧ, και την Ουκρανία ως παρατηρητές), την Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, θα διεξάγει ασκήσεις προετοιμασίας για το πλαίσιο έκτακτης ανάγκης, ετήσιους ελέγχους και δοκιμές αντοχής. Το έγγραφο δεν προτείνει πρόσθετη νέα χρηματοδότηση.
17 δισεκατομμύρια
Για να γίνουν όλα αυτά θα διατεθούν ποσά-μαμούθ. Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θεωρητικά διαθέτει 17,6 δισ. ευρώ για στρατιωτική κινητικότητα στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-34, έναν αριθμό 10 φορές μεγαλύτερο από το προηγούμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, αλλά το νούμερο θα μπορούσε να αναθεωρηθεί κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Η χρηματοδότηση της ΕΕ για στρατιωτική κινητικότητα σε αυτόν τον κύκλο προϋπολογισμού ανέρχεται επί του παρόντος σε 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ.
