Το άλλοτε βέβαιο φαβορί βλέπει την υποψηφιότητά του να καταρρέει, καθώς το αδιέξοδο με την Τουρκία απειλεί να στείλει τη διάσκεψη πίσω στη Βόννη
Στις όχθες του Αμαζονίου, διπλωμάτες, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ακτιβιστές προσπαθούν να βρουν κοινό έδαφος για την επόμενη φάση της παγκόσμιας μάχης κατά της κλιματικής κρίσης.
Όμως, πίσω από τις αίθουσες διαπραγματεύσεων της COP30 στη Μπελέμ της Βραζιλίας, μια διαφορετική «διαπραγμάτευση» απειλεί να επισκιάσει τις συζητήσεις: ποια χώρα θα φιλοξενήσει την επόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, την COP31 του 2026.
Η Αυστραλία, που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν σχεδόν βέβαιο φαβορί, βρίσκεται σε παρατεταμένο αδιέξοδο με την Τουρκία.
Καμία πλευρά δεν δείχνει διάθεση υποχώρησης και, αν δεν βρεθεί λύση ως το τέλος των φετινών συνομιλιών, η προεδρία θα περάσει αυτόματα στη Βόννη, όπου εδρεύει η Γραμματεία της UNFCCC.
Από το «σίγουρο στοίχημα» στο αδιέξοδο
Όταν η Καμπέρα παρουσίασε το 2022 την πρότασή της για συνδιοργάνωση με τις νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού, η υποψηφιότητα φάνταζε ιδανική. Μετά τη φετινή εστίαση στα δάση του Αμαζονίου, η COP31 θα έβαζε στο επίκεντρο τους ωκεανούς και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας — ένα υπαρξιακό ζήτημα για τα νησιά που απειλούνται με εξαφάνιση.
«Όταν τη φέρνεις κοντά στο σπίτι σου, μπορείς να δημιουργήσεις χώρο για μεγαλύτερη φιλοδοξία», λέει ο Σίβα Γκούντεν από τη Greenpeace Australia Pacific. Η πρωτοβουλία φάνταζε όχι μόνο περιβαλλοντικά, αλλά και γεωπολιτικά έξυπνη: θα ενίσχυε τη συμμαχία της Αυστραλίας με τις χώρες του Ειρηνικού, σε μια περίοδο που το Πεκίνο αυξάνει την επιρροή του στην περιοχή, όπως εξηγεί το BBC .
Για περισσότερο από έναν χρόνο, οι διπλωμάτες θεωρούσαν πως η υποψηφιότητα ήταν «προς το παρόν χαμένη μόνο από λάθος της ίδιας». Το μόνο που απέμενε ήταν μια συμφωνία με την Τουρκία. Μόνο που αυτή η συμφωνία δεν ήρθε ποτέ.
Η Τουρκία δεν υποχωρεί
Καθώς οι μέρες περνούν, η Άγκυρα επιμένει στη δική της διεκδίκηση να φιλοξενήσει την COP31. Σενάρια για «μοιρασμένη» προεδρία ή συμβιβασμό αποδείχθηκαν ανεφάρμοστα.
«Υπήρξε αρκετή εφησυχασμός στην αρχή», σχολιάζει στο BBC ο Γκάβαν ΜακΦάνζιαν από το Australian Conservation Foundation. «Η εντύπωση ήταν ότι η κοινή υποψηφιότητα Αυστραλίας–Ειρηνικού θα περνούσε αβίαστα».
Ωστόσο, οι κινήσεις της Καμπέρας για να ενισχύσει την εικόνα της ως «ηγέτιδας δύναμης του κλίματος» ήταν διστακτικές.
Στην πρόσφατη σύνοδο των ηγετών στη Μπελέμ, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δεν παρευρέθηκε —αλλά ούτε και ο Αυστραλός πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανίζε. Η απουσία του θεωρήθηκε κακό σημάδι για τη δέσμευση της χώρας.
Ο πρόεδρος του Παλάου, Σουράνγκελ Γουίπς Τζούνιορ, ένας από τους πιο δυνατούς φωνές του Ειρηνικού στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, κάλεσε δημόσια τον Αλμπανέζι να εμφανιστεί προσωπικά στη Μπελέμ: «Είναι ώρα μηδέν», είπε, εκφράζοντας την ελπίδα πως η παρουσία του θα μπορούσε να «πιέσει την Τουρκία να υποχωρήσει».
Πολιτικό στοίχημα με ρίσκο
Η ανάληψη της COP31 ήταν προεκλογική δέσμευση του πρωθυπουργού Αλμπανέζι, αλλά όχι μια απόφαση χωρίς αντιδράσεις.
Το κόστος φιλοξενίας εκτιμάται σε 1 δισ. αυστραλιανά δολάρια, κάτι που τροφοδοτεί την κριτική των αντιπάλων του. Οι υποστηρικτές, αντιθέτως, μιλούν για μακροπρόθεσμη επένδυση και ώθηση στον τουρισμό, ειδικά στην Αδελαΐδα, όπου θα γινόταν η διοργάνωση.
Όμως η απώλεια της COP θα ήταν πλήγμα διεθνούς κύρους. Οι διασκέψεις του ΟΗΕ έχουν δεχθεί έντονη κριτική τα τελευταία χρόνια —από το Ντουμπάι του πετρελαϊκού πλούτου έως το Μπακού, όπου οι οικοδεσπότες αποθέωσαν το φυσικό αέριο ως «δώρο Θεού». Η επιλογή της Τουρκίας, μιας χώρας με στενές σχέσεις με τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία, θα θεωρηθεί βήμα προς τα πίσω, σχολιάζει το BBC.
Αντίθετα, η Αυστραλία θα μπορούσε να δώσει νέο κύρος στη διαδικασία, προβάλλοντας μια εικόνα φιλοπεριβαλλοντικής χώρας. Μόνο που αυτή η εικόνα δεν είναι τόσο καθαρή όσο φαίνεται.
Ο διχασμός της Αυστραλίας
Η χώρα παραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας άνθρακα στον κόσμο και ένας από τους πρώτους σε εξαγωγές φυσικού αερίου. Παρά τις δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών κατά 60%–72% ως το 2035, η κυβέρνηση Αλμπανέζι ενέκρινε πρόσφατα επέκταση του North West Shelf, ενός από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα της χώρας.
Η Αυστραλία προσπαθεί να δείξει ότι βαδίζει προς την ενεργειακή μετάβαση, αλλά ταυτόχρονα προστατεύει τον πυρήνα της οικονομίας της — τα ορυκτά καύσιμα. Ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής, Κρις Μπόουεν, είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της υποψηφιότητας, ωστόσο σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο ίδιος ο πρωθυπουργός και η υπουργός Εξωτερικών Πένι Γουόνγκ εμφανίζονται πιο συγκρατημένοι.
Το ερώτημα αιωρείται: θέλει πράγματι η Αυστραλία να φέρει τον προβολέα της διεθνούς κοινότητας τόσο κοντά στα δικά της διλήμματα;
