Ο Ζόραν Μαμντάνι εξελέγη δήμαρχος της Νέας Υόρκης, γράφοντας ιστορία ως ο πρώτος μουσουλμάνος της αμερικανικής μητρόπολης.
Σε ηλικία μόλις 34 ετών, γίνεται επίσης ο νεότερος δήμαρχος από το 1892 — και το νέο πρόσωπο μιας αριστεράς που διεκδικεί χώρο στην καρδιά του Δημοκρατικού Κόμματος και στην κεντρική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Η νίκη του επί του πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο και του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου Κέρτις Σλίγουα θεωρείται ανατροπή και γεννά το μεγάλο ερώτημα. Θα είναι το έναυσμα για να αλλάξει τον πολιτικό χάρτη των ΗΠΑ; Χαρισματικός, άκρως επικοινωνιακός, αντισυστημικός, με άριστη αξιοποίηση των social media και βασικό μήνυμα την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους ζωής θεωρείται από πολλούς αναλυτές στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ως «η αριστερή και νεότερη εκδοχή του Ντόναλντ Τραμπ». Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος έχει βεβαίως πολύ διαφορετική άποψη.
Ο Μαμντάνι εισήλθε στην κούρσα χωρίς κομματική υποστήριξη, με περιορισμένα μέσα και ελάχιστη αναγνωρισιμότητα, καταφέρνοντας ωστόσο να κεφαλαιοποιήσει τη δυναμική του προοδευτικού χώρου και τη στήριξη των νέων ψηφοφόρων.
Στην πρώτη ομιλία μετά την εκλογή του δεσμεύθηκε να κάνει την πόλη «πιο δίκαιη, πιο προσιτή και πιο ανθρώπινη» για τους εργαζόμενους, τους μετανάστες και τις ευάλωτες κοινότητες.
Μιλώντας σε χιλιάδες υποστηρικτές στο Μπρούκλιν, ο Μαμντάνι τόνισε ότι η εκλογή του σηματοδοτεί «ένα νέο κεφάλαιο» για τη Νέα Υόρκη:
«Απόψε περάσαμε από το παλιό στο νέο. Μια νέα εποχή αρχίζει. Και μιλώντας με καθαρότητα, λέμε σε όλους τι θα φέρει αυτή η νέα εποχή και για ποιον».
Ένας προοδευτικός με λαϊκό μήνυμα
Ο Μαμντάνι, που αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατικός σοσιαλιστής, έκανε προεκλογική εκστρατεία με αιτήματα όπως η δωρεάν παιδική φροντίδα, η επέκταση των δημόσιων μεταφορών και η κρατική παρέμβαση στις ελεύθερες αγορές.
Παράλληλα, επικέντρωσε το μήνυμά του στα ζητήματα οικονομικής ανισότητας και κόστους ζωής, που έχουν απομακρύνει μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης από τους Δημοκρατικούς τα τελευταία χρόνια. Στόχος του όπως επαναλάμβανε συνεχώς, μία Νέα Υόρκη οικονομικά προσιτή και βιώσιμη.
Η καμπάνια του κατόρθωσε να ενώσει διαφορετικές κοινωνικές ομάδες κάτω από το σύνθημα «μια πόλη που δουλεύει για τους ανθρώπους της». Όπως είπε ο ίδιος μετά τη νίκη του: «Αυτό το κόμμα πρέπει να αντικατοπτρίζει τους ανθρώπους που υπηρετεί – τους εργαζόμενους και όχι τις ελίτ».
Η επόμενη μέρα: Προσδοκίες και περιορισμοί
Η εκλογή του Μαμντάνι φέρνει μεγάλες προσδοκίες, αλλά και προκλήσεις. Η κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Κάθι Χότσουλ, έχει ήδη δηλώσει ότι αντιτίθεται στις αυξήσεις φόρων που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση του φιλόδοξου κοινωνικού του προγράμματος.
Επιπλέον, ο νέος δήμαρχος θα πρέπει να διαχειριστεί την πολύπλοκη σχέση με το επιχειρηματικό κατεστημένο της πόλης, το οποίο είχε επικρίνει δριμύτατα κατά την προεκλογική περίοδο, αλλά από το οποίο θα χρειαστεί συνεργασία για να κυβερνήσει αποτελεσματικά.
Παράλληλα, οι θέσεις του για τη Μέση Ανατολή έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Έχει καταδικάσει τη στάση του Ισραήλ στον πόλεμο της Γάζας και έχει δηλώσει ότι θα συλλάβει τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ως «εγκληματία πολέμου» αν επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη – μια υπόσχεση που αναμένεται να δοκιμαστεί στην πράξη.
Η στάση του Τραμπ
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που διατηρεί προσωπική σχέση με τη Νέα Υόρκη, δεν άργησε να αντιδράσει.
Σε αναρτήσεις του υποστήριξε ότι θα είναι «δύσκολο» να διατηρηθεί η ομοσπονδιακή χρηματοδότηση της πόλης υπό τον Μαμντάνι, ενώ απέδωσε τις ευρύτερες ήττες των Ρεπουμπλικανών στις πολιτείες Βιρτζίνια και Νιου Τζέρσεϊ στο shutdown των δημοσίων υπηρεσιών και στην απουσία του ίδιου από το ψηφοδέλτιο.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Μαμντάνι θα αποτελέσει σύντομα σημείο αντιπαράθεσης με τον Λευκό Οίκο και πρόσωπο-σύμβολο για την αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών, η οποία αναζητεί νέα ταυτότητα ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Το μήνυμα προς το Δημοκρατικό Κόμμα
Η επιτυχία του Μαμντάνι ήρθε την ίδια βραδιά με τις νίκες των Δημοκρατικών στις εκλογές της Βιρτζίνια και του Νιου Τζέρσεϊ για κυβερνήτη, αλλά και την έγκριση από τους ψηφοφόρους της Καλιφόρνιας της πρότασης για προσωρινή αναδιάταξη των εκλογικών περιφερειών υπέρ του κόμματος.
Στη Βιρτζίνια, η πρώην βουλευτής Άμπιγκέιλ Σπάνμπεργκερ έγινε η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης στην ιστορία της πολιτείας, κερδίζοντας τον Ρεπουμπλικανό Γκλεν Γιάνγκιν και ανατρέποντας τη ρεπουμπλικανική κυριαρχία. Στο Νιου Τζέρσεϊ, η Μίκι Σέριλ επικράτησε του συμμάχου του Τραμπ, Τζακ Τσιαταρέλι, επίσης γράφοντας ιστορία ως η πρώτη γυναίκα Δημοκρατική κυβερνήτης.
Στην Καλιφόρνια, οι ψηφοφόροι ενέκριναν την Πρόταση 50, ένα σχέδιο επαναχάραξης των εκλογικών περιφερειών που ενισχύει τους Δημοκρατικούς ενόψει των εκλογών του 2026.
Από «αουτσάιντερ» σε πρόσωπο εθνικής εμβέλειας
Μέχρι πριν από έναν χρόνο, ο Ζόραν Μαμντάνι ήταν ένας σχετικά άγνωστος πολιτικός της τοπικής Βουλής της Νέας Υόρκης.
Σήμερα, ετοιμάζεται να αναλάβει τη διοίκηση της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ και να δοκιμάσει τις δυνάμεις του απέναντι σε ένα εχθρικό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.
Η εκλογή του συμπληρώνει μια βραδιά ιστορικών πρώτων για τους Δημοκρατικούς. Η πραγματική δοκιμασία για τον Ζόραν Μαμντάνι και τους υπολοίπους όμως δεν ήταν η εκλογή. Αλλά το πώς θα διοικήσουν τις πόλεις τους.
