Διπλωματικές ισορροπίες, ενδοευρωπαϊκές αντιδράσεις και το διακύβευμα της COP30 στη μάχη για τη μείωση των εκπομπών
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε την Παρασκευή ότι η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής δεν στρέφεται ενάντια στα καύσιμα που την προκαλούν — αλλά μόνο στη ρύπανση που εκπέμπουν.
«Δεν πολεμάμε τα ορυκτά καύσιμα, πολεμάμε τις εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα», είπε η φον ντερ Λάιεν σε συνέντευξη Τύπου στη σύνοδο της G20 στη Νότια Αφρική.
Το σχόλιο αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει τη θέση της ΕΕ, καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί επρόκειτο να υπερασπιστούν έναν “οδικό χάρτη” για την απεξάρτηση από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στις διαπραγματεύσεις της COP30, που διεξάγονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη Βραζιλία.
Ένα προσχέδιο συμφωνίας, που προτάθηκε από την προεδρία της Βραζιλίας, δεν περιείχε καμία αναφορά σε προηγούμενες συμφωνίες για σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ούτε περιλάμβανε τον οδικό χάρτη που προωθούσαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες — αν και χαρακτηριστικά όχι η ίδια η ΕΕ.
Πίεση από κράτη που ζητούν ξεκάθαρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, 14 κράτη μέλη της ΕΕ ενώθηκαν με 22 άλλες χώρες, πολλές από τις οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, απειλώντας να τινάξουν στον αέρα τις συνομιλίες λόγω της απουσίας αναφοράς στα ορυκτά καύσιμα από τη συμφωνία.
«Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ένα αποτέλεσμα που δεν περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη για την εφαρμογή μιας δίκαιης, ομαλής και ισότιμης μετάβασης μακριά από τα ορυκτά καύσιμα», ανέφερε σε επιστολή προς τους Βραζιλιάνους διοργανωτές αυτή η ομάδα χωρών, η οποία περιήλθε σε γνώση του POLITICO.
Η φον ντερ Λάιεν τόνισε την Παρασκευή ότι η ΕΕ δεν υπαναχωρεί από τους νομικά δεσμευτικούς κλιματικούς στόχους της.
«Εμμένουμε στην πορεία μας», είπε. «Είμαστε πολύ σαφείς ότι θέλουμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους. Βρισκόμαστε σε καλό δρόμο για τον στόχο του 2030. Στη συνέχεια πρέπει να είμαστε προσαρμοστικοί και ευέλικτοι, επειδή αυτή είναι μια τεράστια μετάβαση σε εξέλιξη. Κανείς δεν το έχει κάνει αυτό πριν. Βρισκόμαστε πραγματικά σε αχαρτογράφητα νερά.»
Αντιδράσεις εντός ΕΕ: Από τεχνοκρατική διευκρίνιση έως ευθεία κριτική
Ερωτηθείς για τα σχόλια της φον ντερ Λάιεν καθώς έμπαινε σε ολομέλεια των Ηνωμένων Εθνών, ο επικεφαλής κλιματικής πολιτικής της ΕΕ, Βόπκε Χούκστρα, είπε: «Το πρόβλημα προκαλείται από τις εκπομπές, και η πραγματικότητα είναι ότι όσο πιο “βρώμικο” είναι το ορυκτό καύσιμο, τόσο μεγαλύτερη ζημιά προκαλεί.»
Αυτός, πρόσθεσε, ήταν ο λόγος που η ΕΕ ζητά μεγαλύτερες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών που θερμαίνουν τον πλανήτη στην COP30.
Ο Δανός υπουργός Κλίματος Λαρς Όγκααρντ, περπατώντας δίπλα στον Χούκστρα, είπε: «Οι εκπομπές είναι συνέπεια των ορυκτών καυσίμων, οπότε μου είναι δύσκολο να δω τη διάκριση. Αυτό που πρέπει να δούμε εδώ είναι να μειωθούν οι εκπομπές. Αυτό είναι που στοχεύουμε, γι’ αυτό ήρθαμε.»
Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες που βρίσκονταν στο Μπελέμ ήταν πιο επικριτικοί απέναντι στα λόγια της φον ντερ Λάιεν.
Ευρωκοινοβούλιο: «Χωρίς έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα, δεν υπάρχουν μειώσεις»
«Πιστεύω ότι προσπαθεί να είναι διπλωματική, αλλά ένα πράγμα είναι πολύ σαφές: Πρέπει να εγκαταλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα για να μειώσουμε τις εκπομπές μας», είπε η Λένα Σίλινγκ, ευρωβουλευτής των Πρασίνων.
«Η Ευρώπη αγωνίζεται να αυξήσει τη φιλοδοξία» στη μείωση των εκπομπών στην COP30, «και αυτός είναι ο στόχος που πιστεύω ότι η φον ντερ Λάιεν πρέπει να στηρίξει, όπως κάθε κράτος μέλος», δήλωσε ο Μοχάμεντ Σαχίμ, αντιπρόεδρος των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι εκπομπές, πρόσθεσε, «συνδέονται πλήρως με τα ορυκτά καύσιμα, οπότε πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να στηρίξει την έκκληση για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.»
Σημειώνοντας ότι η έμφαση στην αντιμετώπιση των εκπομπών αντί της πηγής τους συχνά υπονοεί εκτεταμένη χρήση τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS), οι οποίες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες σε μεγάλη κλίμακα, αναφέρθηκε σε κάτι που είπε επανειλημμένα ο Χούκστρα στη σύνοδο COP της περασμένης χρονιάς: «Όπως είπε ένας πολύ έξυπνος επίτροπος στην προηγούμενη COP, δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις CCS για να λύσεις τα πάντα.»
