Την ανάγκη φιλοτιμία εποίησε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάνοντας μεγάλες υποχωρήσεις ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου στο θέμα της χρηματοδότησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Εχοντας απέναντί της σχεδόν όλες τις παρατάξεις στο Ευρωκοινοβούλιο – ακόμη και το δικό της Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η φον ντερ Λάιεν συμφώνησε να δοθούν περισσότερα χρήματα στους Ευρωπαίους αγρότες, στο στο πλαίσιο του σχεδίου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034.
Συγκεκριμένα, η πρόεδρος της Κομισιόν προτείνει να «εγγυηθεί ο ρόλος των περιφερειών, να ενισχυθεί η ταυτότητα της ΚΑΠ και να βελτιωθεί η διακυβέρνηση », όπως έγραψε στο X. Εξέφρασε επίσης την υποστήριξή της για τη διάθεση τουλάχιστον του 10% των κονδυλίων που διαχειρίζονται τα κράτη μέλη για την αγροτική ανάπτυξη,
Αυτή η άτακτη υποχώρηση της φον ντερ Λάιεν δεν αποτελεί πραγματικά έκπληξη. Οι προτάσεις για τροποποίηση του σχεδίου προϋπολογισμού αναμένονταν στην πραγματικότητα από την περασμένη Τετάρτη, όταν ο Ευρωπαίος Επίτροπος Προϋπολογισμού, Πιότρ Σεραφίν, αναγνώρισε την ανάγκη «εξέτασης νομικών τροποποιήσεων» στο κείμενο, μετά από συνάντηση με βασικούς ευρωβουλευτές.
Η αναθεωρημένη πρόταση περιλαμβάνει πλέον –πέρα από τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας στην ΕΕ- και τη δέσμευση ότι οι κυβερνήσεις θα δαπανούν για τους αγρότες, τουλάχιστον το 10% των ελεύθερα διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Επιπλέον, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές πρέπει να «συμμετάσχουν πλήρως στην προετοιμασία, την εφαρμογή και την αξιολόγηση του εθνικού σχεδίου εταιρικής σχέσης», σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Απειλητική επιστολή
Η συζήτηση για τον μελλοντικό επταετή ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, η οποία πραγματοποιείται σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα είναι πιο ήρεμη από ό,τι θα περίμενε κανείς την περασμένη εβδομάδα.
«Οι περισσότεροι ευρωβουλευτές και από το ΕΛΚ, ήταν έντονα εχθρικοί προς την πρόταση που υπέβαλε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον περασμένο Ιούλιο και περίμεναν με κομμένη την ανάσα, απειλώντας να καταψηφίσουν την πρόταση της Κομισιόν, αν δεν γίνονταν αλλαγές», τονίζουν οι ίδιες πηγές στο Στρασβούργο.
Οι εντάσεις ήταν σε τέτοιο βαθμό μεγάλες, ώστε οι ηγέτες των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων –ΕΛΚ, Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, Renew Europe και οι Πράσινοι – είχαν στείλει απειλητική επιστολή στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γεγονός που την ανάγκασε να υποχωρήσει, «για να αποτρέψει μια εξέγερση από όλες τις πλευρές», όπως τόνισαν χαρακτηριστικά κάποιοι Ευρωβουλευτές.
Τρία σημεία
Οι στόχοι έχουν «προσδιοριστεί και ενισχυθεί» σε τρία σημεία. Σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν προκειμένου να διασωθεί ο πυρήνας της μεταρρύθμισης: μεγαλύτερη συμμετοχή δημάρχων, πρωθυπουργών κρατιδίων και υπουργών, περισσότερη χρηματοδότηση για τους αγρότες από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί και μεγαλύτερη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις δαπάνες του προϋπολογισμού.
Πρέπει να ειπωθεί ότι, από την παρουσίασή του τον Ιούλιο, το επταετές σχέδιο προϋπολογισμού – ένα κολοσσιαίο ποσό περίπου 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ που καθορίζει την πορεία των πολιτικών και οικονομικών προτεραιοτήτων του ευρωπαϊκού μπλοκ – δεν έχει εγκριθεί ομόφωνα.
Μεταξύ των σημείων διαφωνίας ήταν η αναθεώρηση της ΚΑΠ, του μηχανισμού που χρησιμοποιείται, ειδικότερα, για την παροχή άμεσης βοήθειας στους αγρότες. Οι Βρυξέλλες ήθελαν να ενσωματώσουν την ΚΑΠ σε ένα μεγάλο ταμείο «περιφερειακής και εθνικής εταιρικής σχέσης» , όπου θα συγχωνευθεί με γεωργικές και περιφερειακές επιδοτήσεις. Επιπλέον, η διαδικασία κατανομής αυτών των πόρων θα αποτελούσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών, εξαιρώντας έτσι ουσιαστικά τις περιφέρειες και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πολλοί ευρωβουλευτές, καθώς και αγρότες και αρκετές χώρες, είδαν την αρχική πρόταση της Κομισιόν ως προσπάθεια μείωσης του προϋπολογισμού της ΚΑΠ, δεδομένου ότι έχει ήδη προγραμματιστεί να περικοπεί η χρηματοδότηση- από 387 δισεκατομμύρια ευρώ κατά την περίοδο 2021-2027, σε 300 δισεκατομμύρια μεταξύ 2028 και 2034.
Παραμένουν οι ενστάσεις
Το think tank Farm Europe, το οποίο συγκεντρώνει πολλά αγροτικά συνδικάτα, έκανε πάντως λόγο για «ελάχιστες παραχωρήσεις» χωρίς «καμία επίσημη τροποποίηση».
«Αυτή η πρόταση δεν κάνει τίποτα για να επιλύσει την δημοσιονομική εξίσωση για τα θεμελιώδη μέτρα της ΚΑΠ», υποστηρίζει η οργάνωση. Η τελική έκδοση του κειμένου δεν αναμένεται πριν από τις αρχές του 2027, γεγονός που αφήνει περιθώρια για περαιτέρω εξελίξεις.
