Από τις κομματικές αίθουσες της οδού Πειραιώς μέχρι τα χωράφια της ελληνικής υπαίθρου, το Μέγαρο Μαξίμου βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας, μεγάλης πολιτικής καταιγίδας. Η υπόθεση των αγροτικών επιδοτήσεων, που μέχρι πέρσι ήταν μια απλή «ρουτίνα» πληρωμών, εξελίσσεται τώρα σε έναν γόρδιο δεσμό, ενώ το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και η σαπίλα που αποκαλύπτεται δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το αλαλούμ με την ευλογιά των αιγοπροβάτων, που έχει μετατραπεί σε κυκεώνα, απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τον αγροτικό κόσμο, αλλά ολόκληρη την κυβέρνηση.
Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ, δεν μιλάει σχεδόν κανείς για κάτι άλλο. Οι βουλευτές των αγροτικών περιοχών της χώρας – περίπου οι μισές – είναι στα κάγκελα. Και ο απόηχος φτάνει και στις αστικές περιφέρειες, ακόμα και στο λεκανοπέδιο Αττικής. Τα τηλέφωνα στα πολιτικά γραφεία έχουν πάρει φωτιά, ενώ οι διαμαρτυρίες από τους αγρότες κάνουν τη ζωή των γαλάζιων βουλευτών μαρτύριο. Το άγχος πολλαπλασιάζεται, γιατί όλοι ξέρουν πως η κατάρρευση της ΝΔ κάτω από το 25% στην πρόθεση ψήφου σημαίνει ότι ένας στους δύο δεν θα ξαναδεί την Βουλή.
Το παράδοξο; Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία φαίνεται «σφιχτή» φαινομενικά, αλλά ουσιαστικά είναι στα πρόθυρα αποσύνθεσης. Κανείς δεν έχει περάσει ακόμα την «κόκκινη γραμμή», αλλά αυτό δεν αρκεί για να κρατηθεί το κυβερνητικό καράβι όρθιο. Και η ρευστότητα είναι τέτοια που κάνει όλο και πιο αδύναμο το σενάριο η κυβέρνηση να επιβιώσει ως το 2027 ή ακόμα και ως το φθινόπωρο του 2026, όπως επιθυμεί ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης.
Υπό το πρίσμα αυτό συζητείται και η επίσπευση του ανασχηματισμού, με τον Κώστα Τσιάρα γύρω από την παραίτηση του οποίου παίχτηκε ένα μικρό θρίλερ τις τελευταίες ημέρες, να βρίσκεται πλέον κοντά στην έξοδο μαζί με την υπόλοιπη ηγεσία του υπουργείου. Ο σημερινός υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ο οποίος διαδέχτηκε τον Λ. Αυγενάκη μετά τις ευρωεκλογές, βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό στη δίνη του κυκλώνα και αυτό που πάνω από όλα χρεώνεται είναι ότι απέτυχε να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα δύο ζωτικής σημασίας θέματα για τον αγροτικό κόσμο. Το ένα, την έγκαιρη καταβολή των επιδοτήσεων, αντιμετωπίζοντας το θέμα των ελέγχων στον ΟΠΕΚΕΠΕ ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις. Και το άλλο με την ευλογιά των αιγοπροβάτων που έχει εξελιχθεί σε εφιάλτη.
Η δυσαρέσκεια για τον κ. Τσιάρα έρχεται από όλες τις πλευρές. Αγρότες και κτηνοτρόφοι από κάθε γωνιά της Ελλάδας τον έχουν στο στόχαστρο. Στη Λιβαδειά, στην πρόσφατη επίσκεψή του, εισέπραξε ξεκάθαρες αποδοκιμασίες, ενώ λίγες εβδομάδες πριν ο υφυπουργός Γιώργος Ανδριανός είχε ακούσει κι αυτός τα «γαλλικά» των αγροτών στις Σέρρες. Την ίδια ώρα οι κυβερνητικοί βουλευτές βλέπουν την πολιτική τους επιβίωση να κρέμεται από μια κλωστή και δεν κρύβουν την απέχθειά τους προς το πρόσωπο του υπουργού, καθώς όπως λένε «πληρώνουν τη νύφη» για την κυβερνητική ανικανότητα.
Την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν 45 γαλάζιοι βουλευτές συμμετείχαν στη μαραθώνια σύσκεψη στα γραφεία της ΝΔ στο Μοσχάτο όπου αποδομήθηκε κυριολεκτικά ο κ. Τσιάρας. Για πάνω από τέσσερις ώρες, ο υπουργός βρέθηκε απέναντι σε κύμα οργής από βουλευτές, οι περισσότεροι εκ των οποίων, χωρίς να θεωρούνται αντιηγετικοί, έσπευσαν να του ρίξουν τα «πυρά» τους. Ο πιο σκληρός, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, ο οποίος όμως εκλέγεται στη Φθιώτιδα – μια εκλογική περιφέρεια όπου η ΝΔ κινδυνεύει να χάσει δύο από τους τρεις βουλευτές της στις επόμενες κάλπες. Ιδιαίτερα καυστική ήταν επίσης η Φωτεινή Αραμπατζή από τις Σέρρες καθώς και ο Χρήστος Μπουκώρος από τη Μαγνησία που ζήτησε – και για το θέμα της ευλογιάς – η πολιτεία να εξασφαλίσει ένα ελάχιστο εισόδημα για όσους έσφαξαν τα κοπάδια τους. Οι δύο σαμαρικοί βουλευτές Μίλτος Χρυσομάλλης από τη Μεσσηνία και Ανδρέας Κατσανιώτης από την Αχαΐα κατέδειξαν από την πλευρά τους ότι μέχρι νεοτέρας θα εντείνουν την εκ των έσω πίεση προς τον κ. Μητσοτάκη και πάντως τέθηκε κι ένα σοβαρό θέμα διαφωνιών με τη μετάβαση των αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ.
Μάλιστα, ο κ. Τσιάρας δεν είναι απλώς ανεπιθύμητος και «κόκκινο πανί» για τους βουλευτές. Είναι πλέον κανονικά «καμένο χαρτί» και για το Μέγαρο Μαξίμου κατά τη συνήθη τακτική της αναζήτησης αποδιοπομπαίων τράγων από τον κ. Μητσοτάκη όταν τα πράγματα στραβώνουν για το περίφημο επιτελικό κράτος. Κατά μια εκδοχή, εν όψει όλων αυτών, ο ίδιος είχε εκδηλώσει ανεπισήμως την πρόθεση να παραιτηθεί, αλλά το Μαξίμου τον μπλόκαρε και τον κράτησε όμηρο, προκειμένου ο πρωθυπουργός να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά την καρατόμησή του όταν έρθει η στιγμή του ανασχηματισμού. Άλλωστε, έχει κουτσουρεμένες αρμοδιότητες εδώ και αρκετό καιρό, ενώ λέγεται ότι δεν κρύβει στις συζητήσεις του τη δυσαρέσκειά του και για την αφαίρεση των αρμοδιοτήτων για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Η αγωνία κορυφώνεται ενόψει της 28ης Οκτωβρίου. Ο κίνδυνος γενικευμένων αποδοκιμασιών στις παρελάσεις και τις εκδηλώσεις για την εθνική επέτειο είναι πιο ορατός από ποτέ. Το κλίμα για την κυβέρνηση δεν έχει απλά επιδεινωθεί, είναι διαρκώς τοξικό. Γι’ αυτό και ακούγονται φωνές που πιέζουν για ανάληψη πρωτοβουλιών από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, ώστε να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξεμπλοκάρει την καταβολή των επιδοτήσεων. Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο πως ένα τέτοιο αίτημα θα γινόταν αποδεκτό, αφού οι έλεγχοι στον ΟΠΕΚΕΠΕ συνεχίζονται με αμείωτη σφοδρότητα, φέρνοντας στο φως διαρκώς «λαβράκια» που υποχρεώνουν την ΕΕ να σφίξει τη βίδα αντί να την χαλαρώσει. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, όπου οι έλεγχοι ήταν μια καθαρή φάρσα – καθαρά δειγματοληπτικοί και μεθοδευμένα υποτυπώδεις – τώρα τα πράγματα είναι πιο αυστηρά από ποτέ. Μάλιστα, το πρόσφατο πέρασμα της OLAF από τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν απλά «επίσκεψη». Ήταν μια σαφής προειδοποίηση ότι χωρίς «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες, ούτε σεντ δεν πρόκειται να δοθεί και ότι τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υποχωρούν ούτε χιλιοστό. Έτσι ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να κάνει καμία κίνηση και το μήνυμα που αναγκάζεται να καλλιεργήσει, υπό το κράτος του σχετικού πανικού, η κυβέρνηση είναι ότι γίνονται μεν προσπάθειες να δοθούν τα χρήματα στους δικαιούχους αγρότες και κτηνοτρόφους, αλλά οι κανόνες της ΕΕ είναι ασφυκτικοί.
Εν μέσω αυτού του σκηνικού, δεν είναι μόνο οι βουλευτές που έχουν το κεφάλι τους στη λαιμητόμο. Το αγροτικό πρόβλημα έχει πλέον υπαρξιακές διαστάσεις και έχει μετατραπεί σε ωρολογιακή βόμβα για ολόκληρη τη ΝΔ, αν κοιτάξει κανείς και τα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα. Χωρίς καν τα προβλήματα των προηγούμενων μηνών, στις περσινές ευρωεκλογές το κυβερνών κόμμα είχε ήδη υποστεί μια δραματική κατάρρευση στα ποσοστά του αφενός στον αγροτικό πληθυσμό συνολικά και αφετέρου στις μεγάλες αγροτικές περιφέρειες. Ενώ στις εκλογές του 2023 σχεδόν το 50% των αγροτών είχε στηρίξει τη ΝΔ, τον Ιούνιο του 2024 κατρακύλησε στο 28,8%, χάνοντας δηλαδή μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο περίπου τη μισή του εκλογική δύναμη σε μία από τις παραδοσιακά ισχυρότερες βάσεις του. Και δεν είχαν “σκάσει” ακόμη το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το δράμα της ευλογιάς…
Ανδρέας Καψαμπέλης
