Η ανακάλυψη φωτίζει τις γεωλογικές διεργασίες στην παγωμένη ήπειρο.
Επιστήμονες ανακάλυψαν έναν γιγάντιο γρανιτικό όγκο κρυμμένο κάτω από τον Δυτικό Παγετώνα της Ανταρκτικής. Με διάμετρο 100 χιλιομέτρων και πάχος πάνω από 7 χιλιόμετρα η τεράστια βραχώδης δομή έχει περίπου το μισό μέγεθος της Ουαλίας.
Ερευνητές από τη Βρετανική Αποστολή της Ανταρκτικής (BAS),την παλαιότερη και πιο οργανωμένη ερευνητική αποστολή στην Ανταρκτική, αναφέρουν ότι η τεράστια πλάκα γρανίτη βρίσκεται κάτω από τον παγετώνα Pine Island και πιθανότατα σχηματίστηκε κατά την Ιουρασική περίοδο. Η ανακάλυψη του γιγάντιου γρανίτη ήταν δυνατή χάρη σε λίγους μυστηριώδεις ροζ βράχους που εντοπίστηκαν σε παγωμένες ηφαιστειακές κορυφές της ηπείρου. Οι ασυνήθιστοι αυτοί βράχοι, τοποθετημένοι στις κορυφές των βουνών, προβλημάτιζαν τους επιστήμονες για δεκαετίες. Τελικά οι ερευνητές συνειδητοποίησαν ότι αποτελούν μικροσκοπικά κομμάτια του γιγάντιου γρανίτη που μεταφέρθηκαν εκεί από παγετώνες στο μακρινό παρελθόν.
«Είναι αξιοθαύμαστο ότι ροζ βράχοι γρανίτη στην επιφάνεια μας οδήγησαν σε έναν κρυφό γίγαντα κάτω από τον πάγο. Όχι μόνο λύσαμε το μυστήριο για την προέλευση αυτών των βράχων, αλλά αποκαλύψαμε και νέες πληροφορίες για το πώς κινούνταν το στρώμα πάγου στο παρελθόν και πώς μπορεί να αλλάξει στο μέλλον» λέει ο Δρ. Τομ Τζόρνταν γεωφυσικός στη BAS, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Αρχικά οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν από πού προέρχονταν οι ροζ βράχοι στην κορυφή της οροσειράς Χάντσον. «Οι ροζ γρανίτες είναι σε πλήρη αντίθεση με τους μαύρους βασάλτες από κάτω άρα ήταν προφανές ότι μεταφέρθηκαν από αλλού» αναφέρει ο Τζόρνταν. Μετρώντας τη ραδιενεργό διάσπαση των ορυκτών σε μικροσκοπικά κρυστάλλια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι σχηματίστηκαν περίπου πριν 175 εκατομμύρια χρόνια δηλαδή 75 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερα από τα περισσότερα πετρώματα της Δυτικής Ανταρκτικής.
Η πλήρης εικόνα εμφανίστηκε όταν οι ερευνητές ξεκίνησαν αεροφωτογραφίες και μετρήσεις βαρύτητας στην περιοχή. «Η βαρύτητα είναι η έλξη ανάμεσα σε εσένα και ό,τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια σου. Αν στέκεσαι σε μια πλάκα μολύβδου η μάζα σε τραβάει περισσότερο από ό,τι αν στέκεσαι σε ξύλο. Οι διαφορές αυτές είναι πολύ μικρές αλλά οι πολύ ακριβείς αισθητήρες των αεροσκαφών μας μπορούν να τις ανιχνεύσουν» λέει ο Τζόρνταν.
Μετρώντας την περιοχή σε δικτυωτό μοτίβο πτήσεων οι επιστήμονες δημιούργησαν χάρτη πυκνών και λιγότερο πυκνών πετρωμάτων αποκαλύπτοντας μια γεωλογική ανωμαλία κάτω από τον παγετώνα Pine Island συμβατή με κρυμμένο γρανίτη. Στο παρελθόν όταν το στρώμα πάγου ήταν πολύ παχύτερο ο παγετώνας μετέφερε τους βράχους στην κορυφή των βουνών και η ανεύρεση των ροζ βράχων μόνο σε μισά βουνά δείχνει ότι υπήρχαν δύο ξεχωριστά ρεύματα πάγου που μετέφεραν υλικό στα βουνά.
«Οι βράχοι παρέχουν απίστευτες πληροφορίες για το πώς άλλαξε ο πλανήτης μας με το πέρασμα του χρόνου ειδικά για το πώς οι πάγοι διαμόρφωσαν την Ανταρκτική. Οι βράχοι αυτοί είναι θησαυρός πληροφοριών για ό,τι βρίσκεται βαθιά κάτω από τον πάγο»
Η ανακάλυψη έχει σημαντικές συνέπειες για την κατανόηση του μέλλοντος της Ανταρκτικής. Κατανοώντας τη γεωλογία κάτω από το στρώμα πάγου, οι επιστήμονες μπορούν να φτιάξουν ακριβέστερα μοντέλα υπολογιστών για το πώς θα κινείται και θα λιώνει ο πάγος, επηρεάζοντας τα παγκόσμια επίπεδα της θάλασσας. Αυτό το εύρημα δίνει ενδείξεις για το πώς μπορεί να αλλάξει το Δυτικό Παγετώνα στο μέλλον, πληροφορίες ζωτικής σημασίας για να καθορίσουμε τον αντίκτυπο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε παράκτιους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο» αναφέρει η Δρ. Τζόαν Τζόνσον γεωλόγος στη BAS.
Ο παγετώνας
Ο Pine Island Glacier καλύπτει έκταση περίπου 175 χιλιάδων τετραγωνικών χλμ στη Δυτική Ανταρκτική αποτελώντας έναν από τους παγετώνες «αναφοράς» της παγωμένης ηπείρου και ταυτόχρονα έναν από τους ταχύτερα κινούμενους παγετώνες της.
Τα τελευταία χρόνια οι κλιματικές αλλαγές έχουν οδηγήσει στην ταχεία τήξη του. Κάποια στιγμή δημιουργήθηκε στον παγετώνα μια τεράστια σχισμή μήκους περίπου 30 χλμ, πλάτους 80 μέτρων και βάθους 70 μέτρων. Αυτή η διαδικασία προκαλεί την απόσπαση τεράστιων κομματιών πάγου που μετατρέπονται σε παγόβουνα. Έχουν αποσπαστεί κομμάτια πάγου με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Σιγκαπούρης.
Στην περίπτωση του Pine Island Glacier το πρόβλημα σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα αλλά η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων στα οποία βρίσκεται προκαλώντας την τήξη του. Τα ευρήματα μελέτης με επικεφαλής επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σιάτλ αποκαλύπτουν ότι η κατάσταση του παγετώνα δεν είναι απλά μη αναστρέψιμη αλλά η κατάρρευση του είναι απλά θέμα λίγων ετών.
