Στην πολυαναμενόμενη συνάντησή τους ο Αμερικανός πρόεδρος μιλώντας με τον Κινέζο ομόλογό του έπαιξε το χαρτί της αποκλιμάκωσης του εμπορικού πόλεμου
Παρίσι, Μαρία Δεναξά
Συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα στον κόσμο μας, αλλά η Ευρώπη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προβάλλει προς τα έξω την εικόνα του αξιοθρήνητου θεατή και μιας αλλοπρόσαλλης οντότητας, παγιδευμένης στις εμμονές και τις αυταπάτες της, βλέποντας εχθρούς σχεδόν παντού.
Την ίδια ώρα, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να ξαναγράψει το αφήγημα των παγκόσμιων ισορροπιών, εκεί όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει διστακτική, ανίσχυρη, ανεπιθύμητη και απούσα. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει καταφέρει να επιβάλει τον δικό του ρυθμό παγκοσμίως, μετατρέποντας τη σύγκρουση σε μέθοδο διαπραγμάτευσης και την απειλή σε εργαλείο ισχύος.
Ωστόσο, στην πολυαναμενόμενη συνάντησή του με τον Σι Τζινπίνγκ, ο Τραμπ έπαιξε το χαρτί της αποκλιμάκωσης στον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Έτσι, το ευαίσθητο θέμα των σπάνιων γαιών -για το οποίο τα τελευταία μέτρα που έλαβε το Πεκίνο, στις 9 Οκτωβρίου, είχαν οδηγήσει τον Αμερικανό πρόεδρο να απειλήσει με ακύρωση της συνάντησής του με τον Κινέζο πρόεδρο- φαίνεται πως βρήκε προσωρινή λύση.
«Όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τις σπάνιες γαίες έχουν διευθετηθεί» δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ. «Κι αυτό ισχύει για ολόκληρο τον κόσμο· μπορούμε να πούμε πως επρόκειτο για μια παγκόσμια κατάσταση, όχι μόνο αμερικανική.
Κανένα εμπόδιο
Δεν υπάρχει πλέον κανένα εμπόδιο σχετικά με τις σπάνιες γαίες. Ελπίζουμε αυτή η έκφραση να εξαφανιστεί από το λεξιλόγιό μας για κάποιο διάστημα». Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι πρόκειται για συμφωνία ενός έτους, η οποία θα παραταθεί. Η συμφωνία αυτή κατέστη δυνατή μετά την απόφαση της Ουάσινγκτον, στις 29 Σεπτεμβρίου, να αναστείλει την εφαρμογή του μέτρου που επέκτεινε τους αμερικανικούς περιορισμούς στις εξαγωγές.
Το συγκεκριμένο μέτρο θα ίσχυε και για επιχειρήσεις που ανήκουν κατά 50% ή περισσότερο σε εταιρίες ήδη ενταγμένες στις εμπορικές «μαύρες λίστες» των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση του Πεκίνου, που θεώρησε ότι ο νέος κανόνας θα μπορούσε να πλήξει χιλιάδες κινεζικές επιχειρήσεις, και, ως απάντηση, ενίσχυσε τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναστείλουν επίσης για ένα έτος τις έρευνες που διεξάγουν βάσει του άρθρου 301 και στοχεύουν τις κινεζικές βιομηχανίες ναυτιλίας, ναυπηγικής και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ η Κίνα θα βάλει «στον πάγο» για το ίδιο διάστημα τα αντίστοιχα αντίμετρα που έχει λάβει κατά της Αμερικής. Αυτές οι αποφάσεις δείχνουν ότι η στρατηγική του Πεκίνου, να απαντά άμεσα στις αρνητικές για τα κινεζικά συμφέροντα πρωτοβουλίες της Ουάσινγκτον σε εμπορικό επίπεδο ή να χρησιμοποιεί τα ίδια όπλα στον εμπορικό πόλεμο, απέδωσε, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ αναγκάστηκε να αναγνωρίσει το βάρος της Κίνας. Στην ομιλία του, ο Σι Τζινπίνγκ υπενθύμισε στον Αμερικανό ομόλογό του ότι οι δύο χώρες πρέπει να επικεντρωθούν στα μακροπρόθεσμα οφέλη της συνεργασίας, αντί να αφήνονται να «παρασυρθούν σε έναν φαύλο κύκλο αμοιβαίων αντιποίνων». Ήταν ένας τρόπος να υπογραμμίσει τον κινεζικό πραγματισμό απέναντι στη συχνά επιθετική στάση της πρώτης δύναμης του πλανήτη.
Σε ανακοίνωσή του, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι ο Κινέζος πρόεδρος είπε στον Ντόναλντ Τραμπ πως είναι σημαντικό οι σχέσεις των δύο χωρών «να παραμείνουν σε καλό δρόμο».
Μαθήματα
Με τον τρόπο που προσέγγισε τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Σι Τζινπίνγκ θέλησε επίσης να δώσει ένα μάθημα καλής συμπεριφοράς. «Εσείς κι εγώ είμαστε υπεύθυνοι για τις σινοαμερικανικές σχέσεις» δήλωσε. «Απέναντι στα κύματα και στις προκλήσεις πρέπει να διατηρήσουμε την πορεία μας, να πλοηγηθούμε σε ένα σύνθετο τοπίο και να διασφαλίσουμε την ομαλή πορεία του γιγαντιαίου πλοίου που είναι οι σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας».
«Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές μας συνθήκες, δεν συμφωνούμε πάντα. Και είναι φυσιολογικό οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου να έχουν μερικές φορές τριβές» εξήγησε επίσης, πριν προσθέσει ότι απέναντι στις προκλήσεις οι ηγέτες των δύο χωρών πρέπει να παραμείνουν στον «σωστό δρόμο».
Μια στάση που έρχεται σε αντίθεση με εκείνη του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, μόλις μία ώρα πριν από τη συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο, ανακοίνωσε στα κοινωνικά δίκτυα ότι θα ζητούσε από το Πεντάγωνο να αρχίσει αμέσως δοκιμές πυρηνικών όπλων «σε ισότιμη βάση» με τη Ρωσία και την Κίνα.
Αν και δεν αποκαλύφθηκαν λεπτομέρειες και δεν φάνηκε η ανακοίνωση του Τραμπ για τα πυρηνικά να επηρεάζει τη συνάντηση -που είχε προετοιμαστεί προσεκτικά από τις διαπραγματευτικές ομάδες των δυο προέδρων στην Κουάλα Λουμπούρ νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα-, η κίνηση αυτή φαίνεται ότι αποτελεί για τον Αμερικανό πρόεδρο έναν τρόπο να διατηρήσει την πίεση στο Πεκίνο σε ένα διαφορετικό επίπεδο από εκείνο του εμπορίου.
Ταϊβάν: Ενα σοβαρό ζήτημα που απλώς ξεχάστηκε από την ατζέντα
Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με τον ίδιο τον Τραμπ, μεταξύ των πολλών θεμάτων που συζητήθηκαν δεν τέθηκε ποτέ «το ζήτημα της Ταϊβάν». Με άλλα λόγια, το θέμα δεν θεωρείται πλέον κύρια πηγή ανησυχίας μεταξύ των δύο χωρών.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δηλώσει ότι η Κίνα δεν πρόκειται να επιχειρήσει να καταλάβει το νησί. «Νομίζω ότι όλα θα πάνε καλά με την Κίνα. Η Κίνα δεν θέλει να το κάνει αυτό» είχε πει. Αυτό δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά είναι πιθανό η Ουάσινγκτον να μην επιδιώξει να χρησιμοποιήσει το χαρτί της Ταϊβάν για να ασκήσει πίεση στο Πεκίνο, αναγνωρίζοντας ότι μια τέτοια επιλογή θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντιπαράθεση.
Στο Μπουσάν, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Σι Τζινπίνγκ φάνηκαν προφανώς να θέλουν να δείξουν ότι ήταν έτοιμοι να καταβάλουν προσπάθειες υπέρ της συνύπαρξης, παρά τις πολλές διαφωνίες. Μια ατμόσφαιρα που παραπέμπει στην ιστορία του Ψυχρού Πολέμου.
