Μια σειρά από διαδοχικά γεγονότα συνέβησαν τα τελευταία 24ωρα στο διπλωματικό πεδίο, η σύνθεση των οποίων όλα δείχνουν ότι δρομολογούνται σοβαρές εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά.
Καταρχήν, η ανακοίνωση της πρωτοβουλίας από τον ίδιο τον πρωθυπουργό από το βήμα της Βουλής ότι θα πραγματοποιηθεί πενταμερής διάσκεψη με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου για τις θαλάσσιες ζώνες. Πληροφορίες λένε ότι υπήρξε δυσαρέσκεια από το Ισραήλ και την Ιταλία για τον αποκλεισμό τους, μένει όμως αυτό να επιβεβαιωθεί.
Επίσης, ερώτημα παραμένει πώς θα συμμετάσχει η Λιβύη αφού δεν έχει μια κυβέρνηση, ενώ με την Αίγυπτο το θέμα θα συζητηθεί κατά πάσα πιθανότητα την Πέμπτη, στη σύνοδο ΕΕ-Αιγύπτου στις Βρυξέλλες όπου το παρόν θα δώσει και ο πρόεδρος Αλ Σίσι.
Ακολούθησε η δήλωση του υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας μόλις ο υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας αποχώρησε από την Άγκυρα. Τι είπε επί της ουσίας ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας; Ότι θα συμφωνούσε στην επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από τα 6 ν.μ., όχι όμως να φτάσει στα 12 ν.μ. που είναι το casus belli αλλά κάπου ενδιάμεσα. Διπλωματικοί κύκλοι με τους οποίους συνομιλήσαμε, εξήγησαν ότι επαναφέρει την πρόταση για κλιμακωτά χωρικά ύδατα που είχε συζητηθεί στις κλειστές διερευνητικές επαφές επί κυβέρνησης Σημίτη. Το 2003, η κυβέρνηση Σημίτη επέλεξε να συζητήσει με την Τουρκία τα χωρικά ύδατα στο πεδίο των μη δεσμευτικών διερευνητικών επαφών, όχι για να διαπραγματευτεί τα χωρικά ύδατα, αλλά για να ενημερωθεί η μία χώρα για τις ευαισθησίες της άλλης.
Ποια είναι η θέση της Τουρκίας και ποια της Ελλάδας για τα χωρικά ύδατα
Η Τουρκία τότε είχε διατυπώσει το αίτημα ότι θα ήθελε να επεκτείνει περισσότερο τα δικά της χωρικά ύδατα μπροστά από λιμάνια της, ενώ η Ελλάδα διεκδικεί περισσότερα μίλια σε συγκεκριμένα νησιά.
Μόνο έτσι θα μπορούσε στη συνέχεια να προχωρήσει η κάθε χώρα μονομερώς σε μια επέκταση χωρικών υδάτων που να μην προκαλέσει διαφωνίες από την άλλη πλευρά, κάτι το οποίο θα μπλόκαρε τη διαπραγμάτευση για την υφαλοκρηπίδα. Άλλωστε, η νομική άποψη που υποστηρίζει ότι πρέπει να είναι γνωστή η περιοχή ανοικτής θάλασσας για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας –περιοχή που συναρτάται από το οριστικό εύρος των χωρικών υδάτων– είναι ισχυρή στους κύκλους του διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης. Με τα χωρικά ύδατα «κλεισμένα», αυτομάτως επιλύεται και το θέμα της ευθυγράμμισης του εναέριου χώρου με τα χωρικά ύδατα.
Ποιο ήταν το σχέδιο για τα χωρικά ύδατα
Το σχέδιο ήταν τα χωρικά ύδατα να επεκταθούν σχεδόν παντού τουλάχιστον στα 10 μίλια και έτσι να ευθυγραμμιστούν με τον εναέριο χώρο των 10 μιλίων. Με άλλα λόγια, το «ταμπού» μιας μη δεσμευτικής συζήτησης των χωρικών υδάτων έπρεπε να σπάσει για να κερδίσει η Ελλάδα περισσότερα μίλια χωρικών υδάτων και να ξεκινήσει απρόσκοπτα η διαπραγμάτευση για την υφαλοκρηπίδα. Η επαναφορά της πρότασης θα ικανοποιούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση αφού θα κατέρριπτε επί της ουσίας το casus belli και θα άνοιγε ο δρόμος της ένταξης της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE.
Σε όλα αυτά ας προσθέσουμε και τον παράγοντα Ντόναλντ Τραμπ και κυρίως τους στενούς συνεργάτες του που εισηγούνται μια λύση στην Ανατολική Μεσόγειο που σύμφωνα με το σκεπτικό τους θα φέρει την ηρεμία και την ασφάλεια στην περιοχή και θα ανοίξει το δρόμο για τις έρευνες υδρογονανθράκων συνολικά στο Αιγαίο.
