Tο μαύρο χρήμα δεν είναι πια ο τύπος με το μαύρο κουστούμι που κουβαλάει βαλίτσες γεμάτες χαρτονομίσματα σε υπόγεια καζίνο. Πλέον, οι παράνομες χρηματοοικονομικές εισροές βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς που υπόσχονται «εχεμύθεια» με το αζημίωτο.
Οι πρωτεύουσες του ξεπλύματος δεν είναι πια εξωτικά νησιά, αλλά οι ίδιες οι καρδιές της παγκόσμιας οικονομίας.
Ορίστε οι πέντε χώρες που έχουν μετατρέψει το ξέπλυμα σε εθνικό χόμπι.
Κίνα – 1,39 τρισεκατομμύρια δολάρια
Η Κίνα δεν είναι μόνο το εργοστάσιο του κόσμου· είναι και το μεγαλύτερο «πλυντήριο». Με μια οικονομία που αναπτύσσεται ραγδαία, αλλά με θεσμούς που συχνά λειτουργούν με «δημιουργική ευελιξία», η χώρα φιγουράρει στην κορυφή.
Από τις πόλεις-φαντάσματα της κτηματαγοράς μέχρι τις κρατικές επιχειρήσεις που «ξεχνούν» να δηλώσουν δισεκατομμύρια, το μαύρο χρήμα βρίσκει πάντα διέξοδο. Η ειρωνεία; Την ίδια στιγμή που η Κίνα επενδύει σε τεχνολογία αιχμής, η διαφθορά παραμένει στα ύψη.
Ρωσία – 1,05 τρισεκατομμύρια δολάρια
Η Ρωσία δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Αν η Κίνα είναι το πλυντήριο, η Ρωσία είναι το στεγνωτήριο.
Η ρωσική οικονομία ζει σε μια μόνιμη αντίφαση: από τη μια, ενεργειακή υπερδύναμη· από την άλλη, βυθισμένη σε κυρώσεις και εξάρτηση από τους ίδιους τους ολιγάρχες που τη στραγγίζουν.Το μαύρο χρήμα εδώ δεν είναι απλώς παράπλευρη απώλεια – είναι βασικό καύσιμο.
Από Λονδίνο μέχρι Νησιά Καϋμάν, τα ρούβλια μεταμορφώνονται σε λίρες και δολάρια με την ταχύτητα των drones.
Μεξικό – 528 δισεκατομμύρια δολάρια
Το Μεξικό είναι η χώρα όπου η οικονομία έχει δύο πρόσωπα: το επίσημο, με τουρισμό, πετρέλαιο και εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, και το ανεπίσημο, με καρτέλ που κινούν περισσότερα μετρητά από ό,τι μια μεσαία τράπεζα.
Το μαύρο χρήμα εδώ δεν χρειάζεται ιδιαίτερη κάλυψη – το προστατεύουν οι ίδιες οι σκιές της βίας και της διαφθοράς.
Όσο η χώρα παλεύει να σταθεί ως αναδυόμενη δύναμη, η παράλληλη οικονομία της υπονομεύει κάθε προσπάθεια σταθερότητας
Ινδία – 510 δισεκατομμύρια δολάρια
Η Ινδία είναι η χώρα των αντιθέσεων: τεχνολογική υπερδύναμη, αλλά και βασίλειο της γραφειοκρατίας. Η παράδοση των «φακέλων» και η αδυναμία του κράτους να ελέγξει πλήρως τη φοροδιαφυγή έχουν μετατρέψει το μαύρο χρήμα σε καθημερινότητα.
Ενώ οι startups της Μπανγκαλόρ προσελκύουν διεθνείς επενδύσεις, η παράλληλη οικονομία ροκανίζει τα δημόσια έσοδα. Το αποτέλεσμα; Μια χώρα που τρέχει μπροστά με το ένα πόδι, ενώ το άλλο είναι δεμένο με αλυσίδες.
Μαλαισία – 418 δισεκατομμύρια δολάρια
Η Μαλαισία μπορεί να μην ανήκει στις οικονομικές υπερδυνάμεις, αλλά έχει καταφέρει να διδάξει στον κόσμο ότι η διαφθορά δεν χρειάζεται ΑΕΠ μεγέθους Κίνας για να γράψει ιστορία.
Το σκάνδαλο 1MDB δεν ήταν απλώς μια υπόθεση κακοδιαχείρισης· ήταν ένα διεθνές σεμινάριο στο πώς το δημόσιο χρήμα μετατρέπεται σε ιδιωτική πολυτέλεια, με ενδιάμεσους σταθμούς τράπεζες, offshore και κόκκινα χαλιά στο Χόλιγουντ.
Εκεί όπου άλλες χώρες επενδύουν σε υποδομές, η Μαλαισία επένδυσε σε ένα αφήγημα που θα ζήλευε και ο πιο κυνικός σεναριογράφος: πολιτικοί που παίζουν ρόλο επενδυτών, τραπεζίτες που θυμίζουν μάγους της εξαφάνισης και παραγωγοί που μετατρέπουν το ξέπλυμα σε κινηματογραφικό θέαμα.
Στην παγκόσμια αγορά σκανδάλων, η χώρα απέδειξε ότι το μέγεθος δεν μετράει· μετράει η φαντασία.
Από το Πεκίνο μέχρι την Πόλη του Μεξικού, το μαύρο χρήμα δεν είναι εξαίρεση αλλά κανόνας. Οι αριθμοί είναι αστρονομικοί: τρισεκατομμύρια που χάνονται από τις κοινωνίες και καταλήγουν σε offshore, trust funds και πολυτελή ακίνητα.
Και όσο οι κυβερνήσεις μιλούν για «μεταρρυθμίσεις» και «διαφάνεια», η πραγματικότητα είναι πως το μαύρο χρήμα έχει ήδη βρει θέση στο τραπέζι – και μάλιστα στην κεφαλή του.
