Πλησιάζει η μέρα της απονομής του Νόμπελ Ειρήνης και η αγωνία για το ποιος θα τιμηθεί με το πολυσυζητημένο βραβείο κορυφώνεται. Είναι ο Ντόναλντ Τραμπ στα φαβορί;
Λίγες μόλις ημέρες πριν την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης το μόνο σίγουρο είναι πως όσο κι αν το θέλει, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν πρόκειται να πάρει φέτος το πολυπόθητο βραβείο.
Ποιος, όμως, θα τιμηθεί από την Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου στο Όσλο;
“Σίγουρα όχι ο Τραμπ” υποστηρίζει μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σουηδός καθηγητής Πέτερ Βάλενστεν, ειδικός επί διεθνών θεμάτων. “Ίσως όμως την ερχόμενη χρονιά.. Μέχρι τότε, η σκόνη θα έχει κατακάτσει γύρω από τις διάφορες πρωτοβουλίες του, κυρίως σχετικά με την κρίση στη Γάζα”, προσθέτει.
Ειδικοί επί του θέματος χαρακτηρίζουν ως “υπερβολικό” τον απολογισμό των ειρηνευτικών πράξεων του Τραμπ. “Πέρα από τις απόπειρές του να μεσολαβήσει για τη Γάζα, διαπιστώνουμε πολιτικές που αντιβαίνουν στις προθέσεις και στις αρχές που αναφέρονται στη διαθήκη του Νόμπελ, δηλαδή τη διεθνή συνεργασία, την αδελφοσύνη μεταξύ των λαών και τον αφοπλισμό”, επισημαίνει η διευθύντρια του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO) Νίνα Γκρέγκερ.
“Το βλέπουμε συνολικά”, εξηγεί ο Γέργκεν Βάντε Φρίντνες, ο πρόεδρος της πενταμελούς επιτροπής που απονέμει το Νόμπελ Ειρήνης. “Αυτό που μετράει είναι η οργάνωση ή η προσωπικότητα στο σύνολό τους. Όμως αυτό που εξετάζουμε πριν απ’ όλα είναι τι έχουν συγκεκριμένα επιτύχει στην υπηρεσία της ειρήνης“ εξηγεί.
Ο Τραμπ πάντως στο βιογραφικό του μετρά μέχρι στιγμής αποχώρηση από διεθνείς οργανισμούς και πολυμερείς συνθήκες, εμπορικό πόλεμο ακόμα και εναντίον παλαιών φίλων και συμμάχων, ανάπτυξη του στρατού σε πόλεις “των Δημοκρατικών”, επιθέσεις κατά της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Τα φαβορί
Φέτος 338 άτομα και οργανώσεις έχουν προταθεί για το Νόμπελ, ένας κατάλογος που παραμένει μυστικός για 50 χρόνια. Δεκάδες χιλιάδες πρόσωπα (κοινοβουλευτικοί και υπουργοί όλων των χωρών, πρώην βραβευμένοι, ορισμένοι καθηγητές πανεπιστημίων, μέλη της επιτροπής Νόμπελ…) μπορούν να υποβάλουν ένα όνομα ως υποψήφιο.
Υπενθυμίζεται ότι το 2024, το Νόμπελ Ειρήνης είχε απονεμηθεί στη Nihon Hidankyo, μια οργάνωση επιζώντων από τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι που μάχεται κατά των πυρηνικών όπλων.
Για φέτος ο κατάλογος των “φαβορί” περιλαμβάνει διάφορα ονόματα. Από το δίκτυο Σουδανών εθελοντών Πυρήνες Άμεσης Επέμβασης (ERR) και τη Γιούλια Ναβάλναγια, σύζυγο του Αλεξέι Ναβάλνι, μέχρι την υπηρεσία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) που στέλνει παρατηρητές στις εκλογές (BIDDH).
Τα τελεταία χρόνια, στις επιλογές της επιτροπής Νόμπελ “παρατηρούμε επιστροφή σε πράγματα λίγο πιο κοντά στις κλασικές ιδέες περί ειρήνης, ενώ διατηρείται η σύνδεση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, την ελευθερία του Τύπου και τις γυναίκες”, λέει ο Χάλβαρντ Λέιρα, διευθυντής ερευνών στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (NUPI).
“Η διαίσθησή μου είναι ότι φέτος θα επιλεγεί για το βραβείο ένα πρόσωπο όχι υπερβολικά αμφιλεγόμενο”, σημειώνει.
Η επιτροπή του Νόμπελ Ειρήνης θα μπορόυσε να επιλέξει να τονίσει και πάλι την προσήλωσή της στην παγκόσμια τάξη, που αμφισβητείται από τον Ντόναλντ Τραμπ, βραβεύοντας τον επικεφαλής του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες και/ή μια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, όπως η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες (HCR) ή η υπηρεσία για τους παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA).
Μπορεί επίσης να διακριθεί η διεθνής δικαιοσύνη -το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ (CIJ) ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο- ή η ελευθερία του Τύπου που απειλείται, με τη βράβευση μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF).
Ή, όπως συνηθίζει, μπορεί και πάλι να μας εκπλήξει.
