Εληξαν χωρίς όμως αποτέλεσμα – προς το παρόν για απόψε – οι συνομιλίες των Ευρωπαίων ηγετών στην Κοπεχγάγη την Τετάρτη (1/10) εν μέσω καθυστερήσεων και διαφωνιών, καθότι προκύπτει πως παρά την γενική υποστήριξή τους για την ιδέα της χρήσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που είναι παγωμένα στη Δύση για την παροχή δανείου ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία – εγείρονται σοβαρότητα ζητήματα για την νομιμότητα της επιχείρησης.
Μετά από ώρες ατελέσφορων «ανταλλαγών απόψεων», οι ηγέτες διέκοψαν και κατυεθύνθηκαν στο γεύμα με την βασιλική οικογένεια της Δανίας, σε αναμονή μιας πιθανής συνέντευξης Τύπου αργότερα το βράδυ – αν λάβει χώρα απόψε.
Το βασικό νομικό ζήτημα είναι ότι, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, τα κυρίαρχα περιουσιακά στοιχεία (sovereign assets) δεν μπορούν να κατασχεθούν.
Έτσι, κατά την οργάνωση του δανείου, η ΕΕ πρέπει να βρει έναν τρόπο να τιμήσει τη σταθερή διεκδίκηση της Μόσχας επί των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής της Τράπεζας, τονίζει το Reuters.
«Όταν τα περιουσιακά στοιχεία είναι ‘παγωμένα’, πρέπει κανείς να σέβεται το διεθνές δίκαιο. Αυτό υπενθύμισε και ο Πρωθυπουργός του Βελγίου», δήλωσε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στους δημοσιογράφους.
Η ίδια επιφυλακτικότητα εκφράστηκε και από τον Πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, Λουκ Φρίντεν: «Πρόκειται για ένα δύσκολο νομικό ερώτημα. Δεν μπορείς απλώς να πάρεις περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε άλλο κράτος τόσο εύκολα».
Το Βέλγιο ζητά εγγυήσεις
Η Κομισιόν πρότεινε να χρησιμοποιηθούν τα ταμειακά υπόλοιπα από τους παγωμένους ρωσικούς τίτλους της κεντρικής τράπεζας για να στηριχθεί το Κίεβο το 2026 και το 2027, καθώς η στρατιωτική χρηματοδότηση των ΗΠΑ τελειώνει, και πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές δυσκολίες.
Το δάνειο θα αποπληρωνόταν από την Ουκρανία μόνο αφού η Ρωσία πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις για τις ζημιές της εισβολής του 2022.
Ωστόσο, το Βέλγιο, όπου βρίσκεται η πλειονότητα των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων, επιμένει ότι πριν συμφωνήσει στο σχέδιο, χρειάζεται ισχυρές εγγυήσεις από την ΕΕ. Ζητά να μην μείνει μόνο του να αντιμετωπίσει τη Μόσχα σε περίπτωση που τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να επιστραφούν ξαφνικά.
Την άποψη αυτή υποστηρίζουν και η Γαλλία με το Λουξεμβούργο.
Οι προϋποθέσεις του δανείου και η άποψη του Κρεμλίνου
Το δάνειο προς την Ουκρανία, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αγορά όπλων και την «ομαλή λειτουργία» της χώρας, θα πρέπει συνεπώς να εγγυηθεί από τις κυβερνήσεις της ΕΕ.
Αυτό εγείρει δύο ερωτήματα: Το ποσό για το οποίο θα φέρει ευθύνη κάθε κυβέρνηση, και βεβαίως το ποιος θα επωφεληθεί από τις στρατιωτικές αγορές της Ουκρανίας που θα γίνουν με το δάνειο.
Η Ρωσία καταδίκασε την πρόταση για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών της στοιχείων, χαρακτηρίζοντάς την «καθαρή κλοπή».
Στήριξη και επιφυλάξεις των ηγετών
Παρά τα νομικά εμπόδια, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε βέβαιη ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ έχει βρει έναν νομικά ορθό τρόπο για να υλοποιήσει το δάνειο: «Πρέπει να αυξήσουμε την πίεση στη Ρωσία. Δεν κατάσχουμε τα περιουσιακά στοιχεία, αλλά ο δράστης πρέπει να λογοδοτήσει», δήλωσε.
H πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, είπε ότι «η όλη ιδέα της χρήσης παγωμένων περιουσιακών στοιχείων νομίζω μια είναι καλή ιδέα», προσθέτοντας ωστόσο ότι «φυσικά υπάρχουν νομικά ζητήματα προς εξέταση».
Ενθέρμως υπέρ της ιδέας τάχθηκαν ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σουφ, αρκεί να καλυφθούν οι νομικοί και οικονομικοί κίνδυνοι.
Ορισμένοι, ωστόσο, ήταν πιο επιφυλακτικοί, όπως ο Λουκ Φρίντεν, ο οποίος ρώτησε: «Πώς θα αποπληρωθεί ένα τέτοιο δάνειο; Τι θα συμβεί αν η Ρωσία δεν πληρώσει αυτές τις αποζημιώσεις σε μια συνθήκη ειρήνης;»
Συζητήσεις G7 και επόμενα βήματα
Ένας Γάλλος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε ότι το Παρίσι είναι πολύ ανοιχτό στην ιδέα του δανείου, αλλά ότι και οι άλλες χώρες της G7 – οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Βρετανία – θα πρέπει να συμμετάσχουν στην εγγύηση του δανείου.
Η Γαλλία ζητά επίσης η Ουκρανία να αγοράζει όπλα όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στην Ευρώπη, καθώς η Γερμανία και η Ιταλία έχουν επίσης μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες πρόθυμες για παραγγελίες.
Οι υπουργοί Οικονομικών της G7 ήταν προγραμματισμένο να συζητήσουν τη συμμετοχή τους σε τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη.
Οι ηγέτες αναμένεται να δώσουν εντολή στην Κομισιόν να προετοιμάσει μια συγκεκριμένη πρόταση για μια σύνοδο κορυφής στις 23-24 Οκτωβρίου.
Η επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, δήλωσε ωστόσο ότι δεν είναι ακόμη δυνατό να τεθεί προθεσμία για την ολοκλήρωσή του, καθώς «δεν είναι όλα τα κράτη μέλη εκεί, δεν υποστηρίζεται ακόμη από όλους».
