Στην προσπάθεια να εξομαλύνει τις σχέσεις του Ιράν με τη Δύση και να δημιουργήσει συνθήκες για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν αποφάσισε την αναστολή του νομοσχεδίου το οποίο θα επέβαλε δρακόντειες κυρώσεις στις Ιρανές που αρνούνται να φορέσουν χιτζάμπ.
Όπως δήλωσε ο Ιρανός Αντιπρόεδρος Σαχράμ Νταμπίρι, το νομοσχέδιο που είχε ψηφιστεί τον Σεπτέμβριο του 2023 δεν θα τεθεί προς έγκριση στην κυβέρνηση, καθώς «αυτή τη στιγμή, η εφαρμογή του δεν είναι εφικτή». Ωστόσο δεν έδωσε παραπάνω λεπτομέρειες.
Ο Πεζεσκιάν που προσπαθεί να επανεκκινήσει διαπραγματεύσεις με τη Δύση, και ειδικότερα σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, έχει χαρακτηρίσει το νομοσχέδιο ως προβληματικό θεωρώντας πως περιέχει «πολλά ζητήματα και ασάφειες».
Η απόφαση αντανακλά μια στρατηγική επανατοποθέτησης του Ιράν στη διεθνή σκηνή χωρίς να διαταραχθούν οι εσωτερικές ισορροπίες. Παράλληλα, εντάσσεται στο κοινωνικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε μετά το θάνατο της 22άχρονης Μαχσά Αμίνι τον Σεπτέμβριο του 2022, που πυροδότησε το μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυριών των τελευταίων ετών στη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι η Αμίνι είχε συλληφθεί από την αστυνομία ηθών με την κατηγορία ότι δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ της. Μετά το θάνατο της 22άχρονης ολοένα και περισσότερες Ιρανές άρχισαν να αψηφούν τους νόμους για το χιτζάμπ κυκλοφορώντας δημόσια με ακάλυπτα μαλλιά. Ερευνητές των Ηνωμένων Εθνών δήλωσαν πως η Αμίνι «υπέστη σωματική βία που οδήγησε στον θάνατό της», με τις ιρανικές αρχές να αρνούνται την οποιαδήποτε σχετική ευθύνη.
Στις μαζικές διαμαρτυρίες, σκοτώθηκαν πάνω από 500 άνθρωποι και συνελήφθησαν περισσότεροι από 22.000.
Τι όριζε το νομοσχέδιο
Ο νόμος που αναστέλλει ο Πεζεσκιάν, που αποτελείται από 74 άρθρα, προέβλεπε πρόστιμα 800 δολαρίων για την πρώτη παράβαση και 1.500 δολαρίων για τη δεύτερη, ενώ για τρίτη παράβαση οι γυναίκες θα βρίσκονταν αντιμέτωπες με ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών.
Επιπλέον, προέβλεπε κλείσιμο επιχειρήσεων που διευκολύνουν και εξυπηρετούν γυναίκες οι οποίες δεν φορούν χιτζάμπ και απαγόρευση ταξιδιών, καθώς και την ύπαρξη πληροφοριοδοτών στο Ιράν για να καταγγέλουν περιστατικά μη χρήσης της μαντίλας, ενώ εξουσιοδοτούσε την αστυνομία να κατάσχει ιδιωτικό υλικό καμερών ασφαλείας και βίντεο.
Στην περίπτωση που το νομοσχέδιο αποστελλόταν στην κυβέρνηση για έγκριση, ο Πεζεσκιάν θα είχε πολύ περιορισμένο χρόνο να τον εγκρίνει -πέντε ημέρες- και ο νόμος θα ξεκινούσε να λειτουργεί εντός 15 ημερών.
Αν ετίθετο σε ισχύ, ο πρόεδρος είχε το δικαίωμα να αρνηθεί να τον εφαρμόσει και να διατάξει την αστυνομία να μην τον επιβάλλει, ωστόσο αυτό είναι ένα ρίσκο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνταγματική κρίση, δίνοντας στους πιο σκληροπυρηνικούς του καθεστώτος την ευκαιρία να αμφισβητήσουν την νομιμότητα της κυβέρνησης.
Ιστορική απόφαση – Η μήπως όχι;
Παρά την αναστολή του νομοσχεδίου, αναλυτές επισημαίνουν ότι η απόφαση δεν συνιστά ουσιαστική κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης χιτζάμπ. Αν και ο νόμος «Χιτζάμπ και Αγνότητα» έχει «παγώσει», το άρθρο 638 (θεσπίζει την υποχρεωτική χρήση χιτζάμπ στο Ιράν) του Ισλαμικού Ποινικού κώδικα παραμένει ενεργό. Το εν λόγω άρθρο ορίζει τη μη χρήση χιτζάμπ σε δημόσιους χώρους ως «προσβολή της δημόσιας ευπρέπειας» και εξακολουθεί να προβλέπει ποινές.
