Εντοπίστηκαν γεωλογικές διεργασίες στο ύψους τεσσάρων χλμ. ηφαίστειο.
Ένα ηφαίστειο στο νότιο Ιράν που θεωρούνταν ανενεργό για περίπου 710,000 χρόνια φαίνεται πως έχει ενεργοποιηθεί ξανά. Νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters» δείχνει ότι μια περιοχή κοντά στην κορυφή του ηφαιστείου Taftan ανυψώθηκε κατά 9 εκατοστά μέσα σε δέκα μήνες από τον Ιούλιο 2023 έως τον Μάιο 2024. Η ανύψωση αυτή δεν έχει υποχωρήσει γεγονός που υποδηλώνει συσσώρευση πίεσης αερίων κάτω από την επιφάνεια του ηφαιστείου.
Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση του ηφαιστείου το οποίο έως τώρα δεν θεωρούνταν επικίνδυνο για τους ανθρώπους σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης Πάμπλο Γκονθάλεθ ηφαιστειολόγο στο Ινστιτούτο Φυσικών Προϊόντων και Αγροβιολογίας (IPNA-CSIC) της Ισπανικής Εθνικής Ερευνητικής Επιτροπής.
Τα ηφαίστεια θεωρούνται ανενεργά εάν δεν έχουν εκραγεί κατά την Ολόκαινο εποχή, που ξεκίνησε πριν από 11,700 χρόνια. Ωστόσο σύμφωνα με τον Γκονθάλεθ το Taftan θα έπρεπε μάλλον να χαρακτηριστεί ως εν υπνώσει. «Θα πρέπει κάποια στιγμή να εκτονώσει αυτή την πίεση — είτε βίαια είτε ήπια», δήλωσε ο Γκονθάλεθ στο Live Science. Παρότι δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε επικείμενη έκρηξη τόνισε ότι το ηφαίστειο πρέπει να παρακολουθείται πιο στενά.
Το ηφαίστειο Taftan είναι ένα στρωματοηφαίστειο ύψους 3,940 μέτρων, στο νοτιοανατολικό Ιράν, ανάμεσα σε ορεινούς σχηματισμούς και άλλα ηφαίστεια που δημιουργήθηκαν από τη βύθιση του ωκεάνιου φλοιού της Αραβικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική ήπειρο. Σήμερα φιλοξενεί ενεργό υδροθερμικό σύστημα και θυρίδες εκπομπής θειούχων αερίων (fumaroles), αλλά δεν είναι γνωστό να έχει εκραγεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία.
Τα ευρήματα
Όταν ο Μοχαμαντχοσέιν Μοχαμαντνία, διδακτορικός φοιτητής του Γκονθάλεθ στο IPNA-CSIC, εξέτασε για πρώτη φορά δορυφορικές εικόνες του ηφαιστείου το 2020 δεν είδε κανένα σημάδι δραστηριότητας. Όμως το 2023 άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για εκπομπές αερίων οι οποίες μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές ακόμη και από την πόλη Khash σε απόσταση 50 χιλιομέτρων.
Ο Μοχαμαντνία ανέλυσε ξανά δορυφορικές εικόνες από την αποστολή Sentinel-1 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, η οποία παρέχει συνεχή παρακολούθηση της επιφάνειας της Γης. Επειδή το Taftan είναι απομονωμένο και δεν διαθέτει GPS αισθητήρες όπως άλλα ηφαίστεια (π.χ. το Όρος Αγίας Ελένης) και επειδή η περιοχή είναι επικίνδυνη λόγω συγκρούσεων μεταξύ Ιράν και Πακιστάν, η δορυφορική τεχνολογία ήταν ο μόνος ασφαλής τρόπος παρακολούθησης.
Οι εικόνες αποκάλυψαν ελαφρά ανύψωση του εδάφους κοντά στην κορυφή ένδειξη αύξησης πίεσης κάτω από αυτήν. Ο Μοχαμαντνία υπολόγισε ότι το φαινόμενο προέρχεται από βάθος 490 έως 630 μέτρων, πολύ πιο ρηχό από το μαγματικό θάλαμο του ηφαιστείου, που βρίσκεται σε βάθος περίπου 3,5 χιλιομέτρων.
Αν και δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα τι ακριβώς συμβαίνει, οι ερευνητές απέκλεισαν εξωτερικούς παράγοντες όπως σεισμούς ή βροχοπτώσεις. Πιθανότατα, η ανύψωση προκαλείται είτε από αλλαγή στο υδροθερμικό σύστημα κάτω από το ηφαίστειο, που επιτρέπει τη συσσώρευση αερίων, είτε από μικρή μετακίνηση μάγματος, η οποία επιτρέπει στα αέρια να ανέβουν προς τα πάνω, αυξάνοντας την πίεση στους πόρους και τις ρωγμές των πετρωμάτων.
Το επόμενο βήμα της έρευνας, σύμφωνα με τον Γκονθάλεθ, είναι η συνεργασία με επιστήμονες που μετρούν αέρια σε ενεργά ηφαίστεια. «Η μελέτη αυτή δεν έχει σκοπό να προκαλέσει πανικό στους κατοίκους. Είναι ένα σήμα αφύπνισης προς τις αρχές της περιοχής του Ιράν, ώστε να διαθέσουν πόρους για παρακολούθηση του ηφαιστείου» είπε ο Μοχαμαντνία.
