H ώρα της αλήθειας πλησιάζει, είμαστε καταδικασμένοι – Μόλις σκάσει η «φούσκα» της τεχνητής νοημοσύνης, θα υποφέρουμε όλοι

Η ώρα της αλήθειας πλησιάζει: η φούσκα της ΤΝ μπορεί να εκραγεί ανά πάσα στιγμή, και το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε.

 Όταν συμβεί, όλοι θα πληρώσουμε το τίμημα.
Θα υποφέρουμε όλοι

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Guardian, Eduardo Porter, μόλις σκάσει η «φούσκα» της τεχνητής νοημοσύνης, θα υποφέρουμε όλοι.
Μπορεί, όμως, αυτό να είναι καλύτερο από το να την αφήσουμε να φουσκώνει ανεξέλεγκτα;

Η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται πλέον από την επιτυχία ή την αποτυχία της τεχνητής νοημοσύνης.
Και αρχίζει να αποκαλύπτεται ότι πιθανότατα είμαστε καταδικασμένοι, όπως και αν εξελιχθεί η κατάσταση.
Η ανάπτυξη της απασχόλησης έχει κολλήσει, ενώ η αύξηση των μισθών επιβραδύνεται, ιδίως στις χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας.

Οι καθυστερήσεις αποπληρωμής δανείων αυξάνονται, με αποτέλεσμα ολοένα περισσότερες χρεοκοπίες.
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει καταρρεύσει. Και η απερίσκεπτη χάραξη πολιτικής αρχίζει να αφήνει βαθιά σημάδια.

Ο εμπορικός πόλεμος του Donald Trump περιορίζει την πρόσβαση των Αμερικανών αγροτών στην κινεζική αγορά και των βιομηχανιών στους κινεζικούς μαγνήτες σπανίων γαιών.
Η καταστολή της μετανάστευσης περιορίζει την πρόσβαση στην εργασία: από τη γεωργία έως την υγειονομική περίθαλψη.
Η παρατεταμένη αναστολή λειτουργίας της κυβέρνησης αρχίζει επίσης να πλήττει την οικονομική ανάπτυξη.

Κι όμως, όλα αυτά δεν στάθηκαν ικανά να αναχαιτίσουν την άνθηση της τεχνητής νοημοσύνης.
Μέσα στο σκοτάδι των απογοητευτικών οικονομικών δεικτών, η «βακχική» επενδυτική φρενίτιδα μιας στενής ομάδας τεχνολογικών εταιρειών που κυνηγούν το όραμα της υπερανθρώπινης τεχνητής νοημοσύνης, συντηρεί σχεδόν μόνη της την οικονομική ανάπτυξη.

Τροφοδοτεί τις επιχειρηματικές επενδύσεις και πυροδοτεί ένα ράλι στη χρηματιστηριακή αγορά, το οποίο με τη σειρά του στηρίζει την καταναλωτική δαπάνη και ενισχύει το ηθικό του 60% των Αμερικανών που διαθέτουν μετοχές.

Πόσο θα διαρκέσει αυτό; Η προσπάθεια πρόβλεψης τυχόν οικονομικής καμπής και απότομων αναταράξεων στις αγορές είναι μάταιη.
Ωστόσο, η εύθραυστη ισορροπία της αμερικανικής οικονομίας δίνει μερικά αρκετά σαφή σημάδια για το πού κατευθυνόμαστε: πιθανότατα είμαστε καταδικασμένοι, όποια κι αν είναι η εξέλιξη της ιστορίας της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Τι θα συμβεί αν το ράλι του χρηματιστηρίου που τροφοδοτείται από την ΤΝ αποδειχθεί τελικά «φούσκα»;

Οι επενδυτές είναι προφανώς νευρικοί.

Ο δείκτης VIX -ο λεγόμενος «δείκτης φόβου» των χρηματαγορών, που μετρά τις προσδοκίες για μελλοντικές διακυμάνσεις των μετοχών- έφτασε την περασμένη εβδομάδα στο υψηλότερο επίπεδό του από την «ημέρα απελευθέρωσης» του Απριλίου, όταν ο Trump εξαπέλυσε καταιγισμό δασμών που έριξε τις αγορές σε πανικό.

Ξαφνικά, ολόκληρο το εγχείρημα της τεχνητής νοημοσύνης καλύπτεται από έναν άμεσο, απτό φόβο: τι θα γίνει αν οι επενδυτές συνειδητοποιήσουν ότι τα τεράστια κέρδη παραγωγικότητας που υπόσχεται η Silicon Valley —και τα οποία υποτίθεται πως δικαιολογούν τη διοχέτευση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ολοένα ισχυρότερους αλγόριθμους— δεν πραγματοποιηθούν ποτέ;
Τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματιστηριακό πλούτο θα μπορούσαν να εξαϋλωθούν μέσα σε λίγες ημέρες.

Η πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Gita Gopinath, εκτιμά ότι αν η αγορά καταρρεύσει όπως μετά το σκάσιμο της «φούσκας» του διαδικτύου στις αρχές του αιώνα, θα εξαφανιστούν 20 τρισεκατομμύρια δολάρια σε πλούτο που κατέχουν αμερικανικά νοικοκυριά και άλλα 15 τρισεκατομμύρια δολάρια που κατέχουν επενδυτές στον υπόλοιπο κόσμο.

Τεχνητή νοημοσύνη

Αλλά ας εξετάσουμε το αντίθετο σενάριο. Τι θα συμβεί αν το όνειρο δεν καταρρεύσει;
Η πρόοδος της τεχνητής νοημοσύνης τους επόμενους μήνες φαίνεται ότι θα δικαιώσει τα όνειρα της Silicon Valley για αύξηση της παραγωγικότητας.
Τα στοιχεία των ωφελειών της αρχίζουν να εμφανίζονται στα εταιρικά κέρδη.

Οι επενδυτές νιώθουν πλέον άνετα με τις υψηλές αποτιμήσεις της Nvidia, της Alphabet και των υπόλοιπων από τους λεγόμενους «επτά υπέροχους» – των τεχνολογικών γιγάντων των οποίων η συνολική αποτίμηση αντιστοιχεί πλέον περίπου στο ένα τρίτο του συνολικού δείκτη S&P 500, που περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες.
Τι είδους κόσμο θα έχουμε τότε; διερωτάται ο Porter… Τι θα σήμαινε αυτό το μεγάλο άλμα παραγωγικότητας για την ανθρωπότητα;

Στην οικονομική ορολογία, η αύξηση της παραγωγικότητας είναι από τη φύση της ευεργετική. Είναι αυτή που οδηγεί στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Η τεχνολογική πρόοδος που ενισχύει την παραγωγικότητα –επιτρέποντάς μας να παράγουμε νέα προϊόντα και υπηρεσίες, γρηγορότερα και φθηνότερα– συνεπάγεται, βέβαια, και χαμένους.

Σκεφτείτε τους εργάτες της υπαίθρου, που αποτελούσαν το 40% των εργαζομένων στις αρχές του 20ού αιώνα, ή τις γραμματείς που έγιναν περιττές με την έλευση του προσωπικού υπολογιστή, ή τα άλογα, που εκτοπίστηκαν από την οικονομία με την εφεύρεση του κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι συνολικά έχουν ωφεληθεί διαχρονικά από την άνοδο των μισθών καθώς προσαρμόζονταν στη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Η αύξηση των εισοδημάτων δημιούργησε ζήτηση για νέα προϊόντα, που με τη σειρά τους άνοιξαν νέες θέσεις εργασίας.
Η αγοραία αξία μιας ώρας εργασίας, δηλαδή οι μισθοί, έχει αυξηθεί 10 φορές από την εποχή των Λουδιτών που κατέστρεφαν τις υφαντουργικές μηχανές τον 19ο αιώνα, ενώ η απασχόληση αυξανόταν σταθερά.
Κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα είναι διαφορετική από το τρακτέρ ή τον μηχανικό αργαλειό.

Όμως η υπόσχεση της ΤΝ είναι πολύ πιο φιλόδοξη.

Δεν υπόσχεται απλώς να αναπαράγει ορισμένα ανθρώπινα καθήκοντα• προτείνει να αναπαράγει τον ίδιο τον άνθρωπο.
Πράγματι, οι επαναστάτες της τεχνητής νοημοσύνης επιδιώκουν να δημιουργήσουν πράκτορες που θα μπορούν να κάνουν ό,τι κάνουν οι άνθρωποι – αλλά καλύτερα.

Δεν πρόκειται για μια τεχνολογία που μετατοπίζει τους εργαζόμενους σε νέες δραστηριότητες• είναι σχεδιασμένη να εκτελεί όλες τις δραστηριότητες σε ανώτερο επίπεδο από οποιονδήποτε άνθρωπο.
Αυτό θα δημιουργούσε ένα πρόβλημα που μέχρι σήμερα έλυνε η αγορά εργασίας: πώς θα κερδίζουν οι άνθρωποι τα προς το ζην;

Ίσως τη θέση της να πάρει η αναδιανομή.

Όμως, όπως επισημαίνει ο Erik Brynjolfsson του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, μια τέτοια νέα τάξη πραγμάτων θα συγκέντρωνε σε τεράστιο βαθμό τον πλούτο και την εξουσία.
Οι περισσότεροι από εμάς, υποστηρίζει, «θα εξαρτιόμαστε επισφαλώς από τις αποφάσεις εκείνων που ελέγχουν την τεχνολογία».
Η κοινωνία θα κινδύνευε «να παγιδευτεί σε μια ισορροπία όπου όσοι δεν έχουν εξουσία δεν θα έχουν τρόπο να βελτιώσουν τη μοίρα τους».

Ίσως, λοιπόν, θα έπρεπε να ελπίζουμε ότι η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης που εξελίσσεται μπροστά μας θα μετατραπεί σε μια φούσκα που θα σκάσει.
Όλοι θα υποφέρουμε όταν συμβεί αυτό – καθώς η κατάρρευση θα ωθήσει τον κόσμο σε ύφεση.
Όμως, μετά την αποσύνθεση του εγχειρήματος, ίσως η ανθρωπότητα μπορέσει να οικοδομήσει κάτι πιο ελπιδοφόρο, λιγότερο επικίνδυνο, από τα συντρίμμια.