Είκοσι έξι χρόνια μετά τη «dot-com φούσκα» του 1999, η παγκόσμια αγορά ζει ξανά στιγμές τεχνολογικής μέθης.
Οι δείκτες καταρρίπτουν ρεκόρ, οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης προσελκύουν κεφάλαια-μαμούθ, ενώ οι επενδυτές μοιάζουν να ξεχνούν τον φόβο.
Ακριβώς γι’ αυτό πολλοί μιλούν για επανάληψη του 1990 – 2000, ενώ οι πιο απαισιόδοξες φωνές μιλούν για την «φούσκα των πάντων» και για μια νέα εκδοχή του κραχ του 1929.
Άλλοι, όμως, βλέπουν το ακριβώς αντίθετο: την αρχή ενός νέου, διαρκούς κύκλου δημιουργίας πλούτου, με αιχμή την τεχνητή νοημοσύνη.
Ο αναλυτής Τζον Γουόλφενμπαργκερ προειδοποιεί ότι οι αμερικανικές μετοχές βρίσκονται «στο χείλος της μεγαλύτερης bear market από τη Μεγάλη Ύφεση».
Ο υπερβολικός ενθουσιασμός, η μόχλευση και η εξάντληση των εργαλείων πολιτικής, λέει, συνθέτουν το σκηνικό ενός κραχ τύπου 1929.
Η πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Γκίτα Γκοπινάθ, προειδοποιεί ότι ένα τέτοιο σοκ θα μπορούσε να εξαϋλώσει 35 τρισ. δολάρια παγκόσμιου πλούτου.
Από την άλλη, οικονομολόγοι όπως ο Τίμοθι Κρακ μιλούν για ένα «παραληρηματικό μοτίβο» αισιοδοξίας που επαναλαμβάνεται ανά τους αιώνες — «οι άνθρωποι έχουν την τάση να κυνηγούν τις τιμές πιο ψηλά απ’ ό,τι δικαιολογούν τα θεμελιώδη».
Όπως λέει ο Κρακ στο MarketWatch έχουμε να κάνουμε με «τη φούσκα των πάντων»· μια φούσκα που περιλαμβάνει από τα ακίνητα και τα τρόφιμα, έως τα κρυπτονομίσματα και τις μετοχές.
Η ψυχολογία του φόβου
Ο νομπελίστας Ντάνιελ Κάνεμαν είχε περιγράψει την τάση μας να αποφεύγουμε τη ζημία περισσότερο απ’ ό,τι επιδιώκουμε το κέρδος.
Αυτό εξηγεί γιατί κάθε γενιά επιστρέφει εμμονικά στα φαντάσματα του 1929 ή του 2008: η σύγκριση με το παρελθόν μάς δίνει την ψευδαίσθηση ελέγχου.
Ακόμη κι αν οι συνθήκες είναι ριζικά διαφορετικές, η ιδέα μιας «παγκόσμιας φούσκας» είναι σχεδόν παρηγορητική: προσφέρει ένα αφήγημα, μια πρόβλεψη, μια πιθανή κάθαρση.
Η UBS κόντρα στο ρεύμα
Και όμως, σε αυτή την πλευρά του Ατλαντικού, ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτικούς οίκους του κόσμου υποστηρίζει το ακριβώς αντίθετο αφήγημα.
Στην ετήσια επιστολή του με τίτλο “Wealth in the Time of Euphoria” (ο πλούτος στην εποχή της ευφορίας) ο Mark Haefele, επικεφαλής επενδύσεων της UBS Global Wealth Management, υποστηρίζει ότι η σημερινή ευφορία δεν είναι φούσκα προσδοκιών, αλλά προϊόν πραγματικής καινοτομίας και κεφαλαιακής ισχύος.
«Πριν από 26 χρόνια έγραφα για την τεχνολογική φούσκα του 1999· σήμερα ζω μια νέα εκδοχή της», σημειώνει. «Η διαφορά είναι ότι τώρα πιστεύω πως έχει ακόμη δρόμο».
AI: Η μηχανή της νέας ανόδου
Η UBS θεωρεί την τεχνητή νοημοσύνη την κινητήρια δύναμη μιας νέας πολυετούς bull market.
Οι επενδύσεις σε υποδομές AI, σύμφωνα με τον Haefele, θα ξεπεράσουν το 1 τρισ. δολάρια τα επόμενα χρόνια, καθώς οι hyperscalers και οι κατασκευαστές chips στήνουν το οικοσύστημα για τα “agentic” και “physical” συστήματα — AI που αποφασίζει και ενεργεί αυτόνομα.
Η τράπεζα αναβαθμίζει την προοπτική των παγκόσμιων μετοχών σε “Attractive”, προβλέποντας άνοδο 9% στον MSCI All Country World Index και στόχο 7.300 μονάδων για τον S&P 500 έως τον Ιούνιο του 2026.
Στο θετικό της σενάριο, ο χρυσός μπορεί να φτάσει τα 4.700 $/ουγγιά, ενώ οι επενδύσεις σε ενέργεια και υποδομές θα αγγίξουν τα 3 τρισ. $/έτος έως το 2030.
Μαθήματα από τη dot-com εποχή
Η UBS δεν αγνοεί τους κινδύνους: υπερεπένδυση, μόχλευση, χρηματοοικονομική καινοτομία χωρίς φρένα. Ωστόσο, τονίζει ότι οι επενδυτές με σωστή διαφοροποίηση και πειθαρχία θα αντέξουν τις διορθώσεις.
Όπως λέει ο Haefele, «η ιστορία δείχνει ότι το κόστος του να μείνεις εκτός μακροχρόνιων τάσεων είναι μεγαλύτερο από τις βραχυπρόθεσμες απώλειες».
Δύο αφηγήματα, μία αλήθεια
Από τον φόβο της «φούσκας των πάντων» έως την πίστη στη «νέα χρυσή εποχή της AI», οι αγορές κινούνται σήμερα σε μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη μνήμη και την προσδοκία.
Ίσως τελικά, όπως θα έλεγε ο Κάνεμαν, το μεγαλύτερο ρίσκο δεν είναι η πτώση — αλλά να μείνεις αδρανής όταν αλλάζει ο κόσμος γύρω σου.
