Πρόκειται για ένα ίχνος παρόμοιο με αυτό που αφήνουν πίσω τους τα αεροσκάφη με μήκος 20 χιλιάδες έτη φωτός.
Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb και της επίγειας συστοιχίας τηλεσκοπίων ALMA αστρονόμοι παρατήρησαν σε έναν μακρινό γαλαξία ένα γιγάντιο κοσμικό «ίχνος συμπύκνωσης», μια κοσμική δομή από αέριο και σκόνη που πιθανότατα δημιουργήθηκε από τη διέλευση μιας μαζικής μαύρης τρύπας αν και υπάρχουν και άλλες πιθανές εξηγήσεις σύμφωνα με τη μελέτη των ερευνητών.
Το φαινόμενο εντοπίστηκε στον σπειροειδή γαλαξία NGC 3627 ο οποίος βρίσκεται περίπου 31 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από το ηλιακό μας σύστημα στον αστερισμό του Λέοντα. Αν και παρόμοια ίχνη έχουν εντοπιστεί και στον γαλαξία μας αυτό του NGC 3627 είναι το πιο καθαρά ορατό και το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί ποτέ. Είναι «εντυπωσιακό για το τεράστιο μέγεθός του» όπως εξηγεί η Μένγκε Ζάο διδακτορικός φοιτητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Nanjing της Κίνας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Το ίχνος έχει μήκος περίπου 20,000 έτη φωτός δηλαδή το ένα πέμπτο της διαμέτρου του γαλαξία μας και είναι εξαιρετικά στενό (για το μήκος του) μόλις 650 έτη φωτός σε πλάτος. Οι ερευνητές εντόπισαν την «ουρά» κατά την ανάλυση δεδομένων από την έρευνα PHANGS (Physics at High Angular Resolution of Nearby Galaxies) η οποία χρησιμοποιεί τηλεσκόπια όπως το James Webb Space Telescope και το Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) στη Χιλή για να μελετήσει πώς το αέριο και ο σχηματισμός άστρων επηρεάζουν την εξέλιξη των γαλαξιών.
Τα δεδομένα του JWST αποκάλυψαν ότι το ίχνος περιέχει σωματίδια σκόνης ενώ οι παρατηρήσεις του ALMA έδειξαν ότι είναι πλούσιο σε μονοξείδιο του άνθρακα. Το ίχνος φαίνεται ως μια αχνή, γραμμική ουρά αερίου και σκόνης που ξεχωρίζει από τους δύο σπειροειδείς βραχίονες του γαλαξία.
Σύμφωνα με το θεωρητικό μοντέλο που ανέπτυξαν οι ερευνητές ένα τεράστιας μάζας συμπαγές αντικείμενο όπως μια μαύρη τρύπα πιθανότατα το δημιούργησε καθώς διέσχισε τον δίσκο του γαλαξία εκτοπίζοντας αέρια και αφήνοντας πίσω του το ίχνος της πορείας του.
Η έντονη αναταραχή στο εσωτερικό του ίχνους στηρίζει αυτή την εκδοχή.
Τα δεδομένα
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το αντικείμενο είχε μάζα περίπου 10 εκατομμύρια Ήλιους και κινούνταν με ταχύτητα 300 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Υπολογίζουν επίσης ότι το ίχνος σχηματίστηκε πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια, που θεωρείται πολύ πρόσφατο σε κοσμική κλίμακα, για παράδειγμα ο γαλαξίας μας έχει ηλικία πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αν και το πιθανότερο είναι να πρόκειται για τεράστια μαύρη τρύπα οι ερευνητές δεν αποκλείουν την περίπτωση να είναι ο πυρήνας ενός νάνου γαλαξία.
Οι επιστήμονες σχεδιάζουν περαιτέρω παρατηρήσεις με το ALMA ή μελλοντικές βαθύτερες οπτικές έρευνες που ίσως αποκαλύψουν το διαστημικό σώμα που δημιούργησε αυτό το ίχνος συμπύκνωσης.
«Κατανοώντας την εξέλιξή τους και πόσο συχνά συμβαίνουν, μπορούμε να μάθουμε πολλά για τον πληθυσμό των μαζικών σκοτεινών αντικειμένων που διασχίζουν τους γαλαξιακούς δίσκους» λέει o Ζάο.
