Του Γιάννη Η. Πάγκαλου*
Η γενιά των 40 έζησε τις τελευταίες μεγάλες πολιτικές μάχες. Από τις εκλογές του 2004, στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση των μνημονίων, το δημοψήφισμα και την προσπάθεια για έξοδο στο ξέφωτο. Θυμάμαι τον παλμό, τα συναισθήματα, την αγωνία, τα δάκρυα χαράς ή λύπης. Θυμάμαι το πάθος. Βλέπετε ήταν η τελευταία περίοδος με ανέσπερο πολιτικό πάθος. Όχι για τα οφίτσια και τις θέσεις αλλά για την Ελλάδα. Ναι, ακόμη θυμάμαι τις μεγάλες μάχες στην ακμάζουσα, τότε, Οργάνωση Νέων της Νέας Δημοκρατίας, στην οποία μετείχα κι εγώ. Πύρινες ομιλίες στις συνεδριάσεις των κεντρικών επιτροπών, διαξιφισμοί και ανταλλαγή απόψεων στο εκτελεστικό συμβούλιο, μια διαρκής ώσμωση ιδεών για το προς τα που θα πάει πρώτα η Νεολαία κι έπειτα η χώρα.
Ίδια κατάσταση στα αμφιθέατρα και στα γραφεία των παρατάξεων έξω από αυτά. Μια εποχή διαφορετική, που σημαδεύτηκε από την έντονη πολιτικοποίηση και επικρίθηκε για την έντονη κομματικοποίηση –ειδικά– των νέων. Κι όμως, ποιος δε θυμάται την ομιλία Καραμανλή στο συνέδριο της ΟΝΝΕΔ στα Καμένα Βούρλα. Φρονώ ότι ακόμη σείεται η γη από το μεγαλείο, τη δύναμη και το πάθος εκείνης της ομιλίας που αποτελεί ακόμη και σήμερα σημείο αναφοράς αλλά και ιδεολογικοπολιτική παρακαταθήκη για την κεντροδεξιά παράταξη. Ποιος δε φέρνει στον νου του, έπειτα, τις νύχτες των εθνικών εκλογών, τις κόρνες και ιαχές, τις μεγαλειώδεις ομιλίες των ηγετών στις κεντρικές πλατείες ή τα τηλεοπτικά μηνύματα των υποψήφιων που ενέπνεαν το πλήθος. Ποιος ξεχνά τη νύχτα του δημοψηφίσματος;
Ξάφνου όλα άλλαξαν. Για να το πω απλά, όλα στρογγύλεψαν και σιγά-σιγά ατόνησαν. Οι κυβερνήσεις εκλέγονται σε απόλυτο αριθμό ψήφων, όσο περίπου συγκέντρωνε το τρίτο κόμμα εκείνης της εποχής. Οι πολίτες γύρισαν την πλάτη τους συλλήβδην στο απαξιωμένο πολιτικό σύστημα. Κι όχι άδικα. Μέσα σε λίγα χρόνια, στη μικρή ψωροκώσταινα, «ξανασυστηθήκαμε», για να καταλάβουμε εν τέλει ποιοι είναι πράσινοι, ποιοι γαλάζιοι, ποιοι φιλελεύθεροι, ποιοι αριστεροί, ποιοι συντηρητικοί, ποιοι εκσυγχρονιστές και ποιοι απλοί γυρολόγοι. Πολιτικές μεταγραφές δανεισμένες από το σπάνιας ομορφιάς άθλημα, το ποδόσφαιρο. Τη μία ημέρα, υβριστές, την άλλη θαυμαστές και τη μεθεπόμενη υπουργοί. Πληθώρα παραδειγμάτων με ονόματα και επώνυμα, αλλά όλοι τους ξέρουμε. Ως αποτέλεσμα, ναι μεν επικράτηση, αλλά από την άλλη δε η απόλυτη διάλυση των παρατάξεων. Ψάξτε τα τραπεζάκια, αναζητήστε τις νεολαίες, μετρήστε την κοινωνία. Δε θα βρείτε κανέναν μας. Η σιωπηλή αλλά και συντριπτική πλειοψηφία γύρισε την πλάτη σε αυτό που λέγεται πολιτικό σύστημα.
Ουδείς ασχολείται πλέον με ιδέες, πρόσωπα, κόμματα, οράματα και παρατάξεις. Στην πραγματικότητα ουδείς ψηφίζει ούτε καν με τη λογική «του λιγότερο κακός». Όσοι ασχολούνται με τα κοινά και όσοι ακόμη ψηφίζουν, ένα πράγμα έχουν στον νου τους, «την επιβίωση». Κι έτσι σχηματίζεται μια ισχνή πλειοψηφία μέσα από τα περίπλοκα και διαρκώς τροποποιημένα εκλογικά συστήματα απλής αναλογικής.
Η αποκομματικοποίηση συντελείται ταυτόχρονα με την αποπολιτικοποίηση και ούτως ουδείς σοβαρός άνθρωπος αξιώνει εμπλοκή με την ενεργό πολιτική και γι’ αυτό το επίπεδο του κοινοβουλίου έφθασε στα τάρταρα. Όλα μια εξίσωση, που αν ο ένας παράγων αλλάξει, συμπαρασύρει τα πάντα. Εν προκειμένω, η βαθειά πολιτική κρίση που ξέσπασε μετά τις εκλογές του 2009 δεν έχει ακόμη ισορροπήσει.
Φθάσαμε στον πάτο, στο πολιτικό αδιέξοδο. Η κυβερνώσα παράταξη, αλλοιωμένη, παραμορφωμένη, κουρασμένη κοιτάζεται στον καθρέφτη και δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της. Η αντιπολίτευση σκόρπια και οι «σωτήρες» αυτής, αδύναμοι να ενώσουν και να εμπνεύσουν από την αρχή, γι’ αυτό κλώθουν την πολυαναμενόμενη επιστροφή τους. Στη δεξιά τα πράγματα πιο σοβαρά, πάντα πολύ πιο σοβαρά, και ενδεχομένως να αποτελέσουν εναλλακτική. Το σίγουρο είναι ένα: Αν συνεχίσουμε αυτή την πορεία απαξίωσης και διάλυσης στις επόμενες εκλογές η πολιτική θα κλείσει, σαν μια χρεοκοπημένη επιχείρηση, και τότε τα όνειρα, η ελπίδα και το φως για ένα καλύτερο αύριο θα μείνουν χωρίς στέγη.
Απαιτείται πολιτικός σεισμός, τώρα! Απαιτείται μια έκρηξη έμπνευσης, οράματος, εμπιστοσύνης. Απαιτείται ένα νέο ξεκίνημα και ένα γερό ξεκαθάρισμα. Απαιτούνται ξεκάθαρες ιδέες κι όχι θολές μεταμοντέρνες ιδεοληψίες. Απαιτείται εθνικό αφήγημα, χάραξη των βασικών σημείων στρατηγικής και πλάνο. Απαιτείται περισσότερη πολιτική και λιγότερη φιγούρα από τικ-τόκερ της συμφοράς. Απαιτείται πολιτικοποίηση και μια νέα σύγχρονη κομματικοποίηση. Απαιτούνται σοβαρές παρατάξεις με ιδεολογικά όρια και με προσωπικότητες μέσα σε αυτές. Απαιτούνται κομματικά όργανα, απαιτούνται ομάδες από τις πιο μικρές μέχρι τις πιο μεγάλες που θα παιδεύουν τον νου τους με την πολιτική. Πάνω απ’ όλα, όμως, απαιτείται ηγέτης που θα φέρει το φως μέσα στο βαθύ σκοτάδι της δύσης της Μεταπολίτευσης.
*Δικηγόρος
