Απρόσμενο ανατομικό εύρημα που δημιουργεί νέα εξελικτικά δεδομένα στον κόσμο των δεινοσαύρων.
Πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια ένα κοπάδι φυτοφάγων δεινοσαύρων πέθανε από ξηρασία σε ένα τραγικό γεγονός αφού σύμφωνα με τους ειδικούς λίγες μέρες ή μπορεί και λίγες αργότερα έπεσαν δυνατές βροχές στη περιοχή. Κάποιοι από αυτούς τους δεινόσαυρους διέθεταν οπλές ανατομικό χαρακτηριστικό που εντοπίζεται για πρώτη φορά στο βασίλειο των δεινοσαύρων.
Το κοπάδι αποτελούνταν από δεινοσαύρους του είδους Edmontosaurus annectens που διέθετε ένα πεπλατυσμένο κεφάλι που θυμίζει αυτό της πάπιας. Το κοπάδι περιπλανιόνταν στη σημερινή Βόρεια Αμερική και το είδος αυτό είναι από εκείνα για τα οποία έχουμε πλήθος στοιχείων καθώς τα απολιθώματά τους είναι συχνά και διατηρούνται καλά.
Οι παλαιοντολόγοι του Πανεπιστημίου του Σικάγο ηγήθηκαν μιας νέας μελέτης που εξέτασε λεπτομερώς πολλά απολιθώματα δεινοσαύρων από τη λεγόμενη «ζώνη των μουμιών», μια περιοχή 10 χιλιομέτρων στην πολιτεία Ουαϊόμινγκ των ΗΠΑ γνωστή για τις εξαιρετικές συνθήκες διατήρησης των απολιθωμάτων της. Δύο πρόσφατα ανακαλυφθέντα δείγματα αποκάλυψαν χαρακτηριστικά που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν.
Το πρώτο ανήκει σε νεαρό δεινόσαυρο, περίπου δύο ετών όταν πέθανε — είναι ο πρώτος δεινόσαυρος μεγάλου μεγέθους που διατήρησε ολόκληρο το σαρκώδες περίγραμμά του, συμπεριλαμβανομένης μιας λοφιοειδούς προεξοχής που εκτείνεται κατά μήκος του λαιμού και της ράχης του. Το δεύτερο δείγμα, ενός νεαρού ενήλικα ηλικίας 5–8 ετών, φέρει μια πλήρη σειρά μικρών αγκαθιών που τρέχουν από τους γοφούς μέχρι την άκρη της ουράς ένα χαρακτηριστικό που είχε εντοπιστεί μερικώς στο παρελθόν, αλλά ποτέ τόσο πλήρως διατηρημένο.
Το πιο συναρπαστικό εύρημα, ωστόσο, είναι ότι τα δάχτυλα των πίσω ποδιών του έφεραν οπλές ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο όχι μόνο για δεινόσαυρο, αλλά για οποιοδήποτε ερπετό. Με ηλικία 66–69 εκατομμυρίων ετών πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες γνωστές οπλές ζώου στην ιστορία. Οι ερευνητές γράφουν ότι «οι οπλές πιθανότατα εξελίχθηκαν ακόμη νωρίτερα, κατά την Ιουρασική περίοδο, μεταξύ των θωρακισμένων ορνιθίσχιων (στεγόσαυροι, αγκυλόσαυροι), των οποίων τα άκρα ήταν στιβαρά και συνδέονται με αποτυπώματα στρογγυλεμένων δακτύλων».
Η ανακάλυψη
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα δείγματα με οπτικές σαρώσεις, ακτίνες Χ, αξονικές τομογραφίες και ηλεκτρονικά μικροσκόπια. Δυστυχώς, δεν βρέθηκε κανένα ίχνος οργανικού υλικού, ούτε αποτυπώματα εσωτερικών δομών. Αντίθετα, φαίνεται πως όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά διατηρήθηκαν ως ένα λεπτό στρώμα αργίλου, πάχους λιγότερο από 1 χιλιοστό, που σχηματίστηκε όταν το υλικό συγκολλήθηκε πάνω σε ένα μικροβιακό βιοφίλμ που κάλυπτε τα πτώματα κατά την αποσύνθεση.
Τα ευρήματα αυτά αποκαλύπτουν με εντυπωσιακή λεπτομέρεια την ιστορία του θανάτου των ζώων. Το ρυτιδωμένο δέρμα τους, σφιχτά τεντωμένο πάνω στα οστά, δείχνει ότι τα σώματα έμειναν εκτεθειμένα στον καυτό ήλιο για μερικές ώρες ή μέρες μετά τον θάνατό τους. Η ξηρασία έχει αναγνωριστεί ως άμεση αιτία θανάτου για ορισμένα από τα δείγματα. Όμως σε ένα ειρωνικό παιχνίδι της τύχης λίγο αργότερα τα σώματα θάφτηκαν γρήγορα κάτω από λάσπη και κορμούς δέντρων, πιθανότατα από ξαφνικές πλημμύρες.
«Αυτές οι λεπτομέρειες δείχνουν ότι τα πτώματα θάφτηκαν από νερά πλημμύρας στον ίδιο χώρο, μέσα σε λίγες ώρες ή, το πολύ, λίγες ημέρες. Συμπεραίνουμε ότι το διάστημα ανάμεσα στον θάνατο και την ταφή των τεσσάρων μουμιών E. annectens ήταν της τάξης μιας εβδομάδας ή λίγων εβδομάδων μέσα στην ίδια εποχή» αναφέρουν οι ερευνητές σε δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Science».
Το μεγαλύτερο μέρος όσων γνωρίζουμε για τους δεινοσαύρους προέρχεται από απολιθωμένα οστά, αλλά περιστασιακά διατηρούνται και ίχνη μαλακών ιστών — όπως δέρμα, φτερά, φολίδες ή ακόμα και όργανα. Αυτές οι «μούμιες» δεινοσαύρων προσφέρουν μερικές από τις πιο καθαρές ματιές στον αρχαίο κόσμο σχεδόν σαν να ταξιδεύουμε πίσω στον χρόνο.
