Η Κρίση Εμπιστοσύνης σε ένα Παγκόσμιο Σύμβολο
Η οπλοποίηση του Οικονομικού Συστήματος και οι Αντιδράσεις
Ένα από τα κύρια σημεία καμπής στην πορεία προς την απώλεια εμπιστοσύνης ήταν η απόφαση των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων τους να οπλοποιήσουν-να χρησιμοποιήσουν ως όπλο- το χρηματοοικονομικό σύστημα εναντίον της Ρωσίας λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Το πάγωμα δισεκατομμυρίων δολαρίων ρωσικών αποθεμάτων (στην ουσία Ρωσικών χρημάτων) και ο αποκλεισμός ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα σε όλο τον κόσμο: το δολάριο και το δίκτυο που δομήθηκε για να το περιβάλλει μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως όπλα .
Αυτή η κίνηση, που αιτιολογήθηκε ότι στόχευε στην άσκηση πίεσης κατά συγκεκριμένης χώρας, είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Πολλά έθνη, φοβούμενα ότι κάποια στιγμή μπορεί να βρεθούν στην ίδια θέση, επιτάχυναν τις προσπάθειες αποδολαριοποίησης. Ακόμη και η Σαουδική Αραβία, η οποία για δεκαετίες στήριζε το σύστημα του «πετροδολαρίου» απαιτώντας πληρωμές για το πετρέλαιο σε δολάρια, άρχισε να δέχεται εναλλακτικά νομίσματα. Αυτή η μετατόπιση απειλεί τον πυρήνα της κυριαρχίας του δολαρίου στον παγκόσμιο εμπόριο των ενεργειακών προϊόντων .
Τα Εσωτερικά Οικονομικά Προβλήματα: Χρέος και Πληθωρισμός
Παράλληλα με τις γεωπολιτικές κινήσεις, εσωτερικά οικονομικά προβλήματα υπονομεύουν τα θεμέλια του δολαρίου. Το αμερικανικό εθνικό χρέος έχει προ πολλού ξεπεράσει τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια, με το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ να πλησιάζει το αστρονομικό 120%. Για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, το αρμόδιο τραπεζικό Σύστημα των ΗΠΑ- FED- κατέφυγε σε εκτεταμένη νομισματική εκτύπωση, μια πολιτική που τροφοδότησε τον πληθωρισμό και ταυτόχρονα αποδυνάμωσε την αξία του δολαρίου .
Το αποτέλεσμα είναι ότι τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, που κάποτε θεωρούνταν το ασφαλέστερο από τα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία, έχουν μετατραπεί για πολλούς σε μια «παγίδα υποτίμησης». Χώρες που κράτησαν τεράστια ποσά σε αμερικανικά ομόλογα, όπως η Ιαπωνία και ακόμη και η Σαουδική Αραβία, έχουν αρχίσει να τα πουλούν. Επιπλέον, η πολιτική της FED είχε συνέπειες πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ, με το λεγόμενο «παλιρροϊκό κύμα του δολαρίου» να ωθεί αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Αργεντινή και η Αίγυπτο, στα όρια της χρηματοπιστωτικής πτώχευσης .
Οι Εναλλακτικές και το Μέλλον
Αντιδρώντας στην αστάθεια και τους κινδύνους, ο κόσμος αναζητά εναλλακτικές. Νέα συστήματα πληρωμών αναπτύσσονται για να παρακάμψουν το SWIFT και το δολάριο, όπως το κινεζικό CIPS, το ρωσικό SPFS και το ευρωπαϊκό INSTEX .
Η μεγαλύτερη απειλή για την ηγεμονία του δολαρίου μπορεί να προέλθει από την ανάπτυξη των Ψηφιακών Νομισμάτων Κεντρικών Τραπεζών (CBDCs). Καθώς χώρες αναπτύσσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα και δημιουργούν διασυνοριακές συμμαχίες, ο ρόλος του δολαρίου ως απαραίτητου μεσάζοντα στο διεθνές εμπόριο θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά, καθιστώντας το πλέον ξεπερασμένο .
Οδεύουμε προς το Πολυπολικό Νομισματικό Μέλλον;
Η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να κινείται αμετάκλητα προς ένα πιο πολυπολικό και διαφοροποιημένο νομισματικό σύστημα. Το μέλλον δεν ανήκει πλέον σε ένα μοναδικό, κυρίαρχο νόμισμα, αλλά σε ένα portfolio νομισμάτων όπου το ευρώ, το κινεζικό γουάν, η ινδική ρουπία και ακόμη μέταλλα-όπως ο χρυσός-καθώς και νέα ψηφιακά νομίσματα που αναμένεται να παίζουν σημαντικότερους ρόλους .
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή η μετατόπιση έχει σοβαρές συνέπειες. Το κόστος δανεισμού θα αυξηθεί, και το πιο σημαντικό, η γεωπολιτική επιρροή των ΗΠΑ θα εξασθενίσει. Η απώλεια της χρηματοοικονομικής μόχλευσης σημαίνει ότι η ικανότητα της Ουάσιγκτον να επιβάλλει κυρώσεις ή να ασκεί πίεση θα μειωθεί δραστικά .
Η πτώση του δολαρίου είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ότι στην παγκόσμια οικονομία, όπως και στη διπλωματία, η εμπιστοσύνη είναι το πιο πολύτιμο νόμισμα. Η ανάκαμψη απαιτεί μια ριζική αλλαγή στην προσέγγιση: πιο συνεργατική, λιγότερο αντιπαραθετική και με σεβασμό στις αγορές και τα έθνη που κάποτε έτρεφαν με τις σάρκες τους την υπεροχή του δολαρίου. Είναι πλέον προφανές ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να βρεθούν σε ένα απομονωμένο οικονομικό νησί, μακριά από τις αγορές που κάποτε κυβερνούσαν, μακριά από την παγκόσμια κοινωνία. Σε αυτήν την απομόνωση κινδυνεύουν να βρεθούν και οι «πρόθυμοι σύμμαχοι» των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι.
