Μήπως έχει φτάσει η ώρα για μια συνολική αναθεώρηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σε σχέση με το Ισραήλ;
Του Παναγιώτη Σωτήρη
Εδώ και αρκετά χρόνια θεωρείται αυτονόητη πλευρά της εξωτερικής πολιτικής, την οποία έχουν ακολουθήσει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλες οι πρόσφατες κυβερνήσεις, από το 2010 και μετά τουλάχιστον, η αντιμετώπιση του Ισραήλ ως ενός κομβικού στρατηγικού συμμάχου της χώρας.
Η βασική επιχειρηματολογία, υπέρ αυτής της επιλογής, ήταν ότι ιδίως μετά την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία και την επιδείνωση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων, η αναβάθμιση των σχέσεων της Ελλάδας με το Ισραήλ, θα επέτεινε την απομόνωση της Τουρκίας ή θα τουλάχιστον θα της ασκούσε σημαντική πίεση.
Μετά την 7η Οκτωβρίου 2023 αυτό συντονίστηκε με την ευρύτερη τοποθέτηση των ΗΠΑ και των χωρών της ΕΕ υπέρ του Ισραήλ και την υπεράσπιση «του δικαιώματός» του στην άμυνα. Παράλληλα, εδώ και χρόνια υπάρχει η τοποθέτηση ότι μπορεί να υπάρξει ένα είδος άξονα στην Ανατολική Μεσόγειο που θα περιλαμβάνει την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο.
Βεβαίως, την ίδια περίοδο που ξεδιπλώνεται αυτή η μεταστροφή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, η θέση της Τουρκίας μάλλον αναβαθμίστηκε. Μπορεί να αντιμετώπισε σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις, αλλά δύσκολα θα μπορούσε κανείς να πει ότι η Τουρκία του 2025 είναι σε δυσμενέστερη ή υποδεέστερη θέση σε σχέση με π.χ. το 2010. Κατά καιρούς οι σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ επιδεινώθηκαν, όμως δεν διακόπηκαν και σίγουρα ακόμη και τα όποια προβλήματα δεν αποτέλεσαν πραγματική πίεση στην Τουρκία. Όσο για τις διάφορες παραλλαγές αξόνων ή συνεργασιών, ουδέποτε μετασχηματίστηκαν σε κάποια δυναμική αλλαγής συσχετισμού στην περιοχή.
Εύλογα επίσης θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί πώς μπορεί να βοηθήσει τις ελληνικές θέσεις, που επικεντρώνονται στο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και κατηγορούν την Τουρκία για «αναθεωρητισμό, η αναβάθμιση των σχέσεων με το Ισραήλ, δηλαδή μία χώρα που εδώ και πολλές δεκαετίες κατέχει παράνομα εκτάσεις που δεν της ανήκουν, δεν είναι έχει υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, εξακολουθεί να αγνοεί τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την εφαρμογή «λύσης δύο κρατών», κάνει παράνομους εποικισμούς, έχει διεξάγει πολεμικές επιδρομές σε αρκετές γειτονικές χώρες, πιο πρόσφατα στο Κατάρ, έχει κατηγορηθεί για συνειδητή στοχοποίηση και δολοφονία δημοσιογράφων και βεβαίως κατηγορείται ότι ασκεί γενοκτονική βία σε βάρος των Παλαιστινίων στη Γάζα.
Και βέβαια υπάρχει και ένα ευρύτερο θέμα διεθνούς εικόνας και απήχησης της χώρας μας. Αυτή τη στιγμή παγκοσμίως υπάρχει ένα εξαιρετικά πλατύ κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη και απαίτησης να σταματήσει η βάναυση μεταχείριση των ανθρώπων που βρίσκονται στη Γάζα. Οι κινητοποιήσεις που έχουν γίνει είναι τεράστιες και έχουν ιδιαίτερη συμμετοχή της νεολαίας. Πολύ μεγάλος αριθμός χωρών, ιδίως στον Παγκόσμιο Νότο δεν ακολουθούν τη γραμμή που έχουν υιοθετήσει οι χώρες της Δύσης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αναρωτιέται κανείς εάν η συνεχιζόμενη γραμμή υποστήριξης του Ισραήλ και νομιμοποίησης των επιλογών της κυβέρνησής του συμβάλλει όντως στην αναβάθμιση του κύρους της Ελλάδας.
