Της Αντωνίας Πάνου
Την 1η Σεπτέμβρη συνήλθε με πρωτοβουλία της κινεζικής κυβέρνησης η Σύνοδος Κορυφής του Οργανισμού της Σαγκάης. Η σύνοδος πραγματοποιείται σε παγκόσμια αρνητική συγκυρία στη διεθνή πολιτική σκηνή: Πόλεμος στην Ουκρανία, πυρηνικά του Ιράν, γενοκτονία στη Γάζα, εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ σε πολλές χώρες του κόσμου, αντιπαράθεση με την Κίνα, απειλές επέμβασης στη Βενεζουέλα.
Για δύο ημέρες, η τεράστια πόλη-λιμάνι, Τιαντζίν 150 χιλιόμετρα από το Πεκίνο, βρέθηκε στο επίκεντρο των προσπαθειών της Κίνας να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια τάξη ενάντια στη Δύση.
Την Κυριακή 31 Αυγούστου και τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ υποδέχθηκε πάνω από είκοσι ξένους ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος είναι ιδιαίτερα απογοητευμένος από την τροπή που έχει πάρει η σχέση του με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για τον Ρώσο, ο Ντόναλντ Τραμπ έστρωσε το κόκκινο χαλί στην Αλάσκα στα μέσα Αυγούστου, παρά τη συνέχιση του πολέμου του στην Ουκρανία, αλλά για τον Ινδό, ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε ταπεινωτικούς δασμούς λόγω των αγορών πετρελαίου από τη Μόσχα. Και οι δύο κοιτάζουν προς την Κίνα και όχι μόνο αυτοί. Αλλά και η Βραζιλία η Νότια Αφρική και υπάρχουσες συσπειρώσεις όπως οι Brics.
Η σύνοδος κορυφής στην Τιαντζίν, μια πόλη περίπου 15 εκατομμυρίων κατοίκων, το κέντρο της οποίας μαρτυρά το οδυνηρό παρελθόν των αποικιοκρατικών παραχωρήσεων στο εξωτερικό, ήταν αρχικά μια συνάντηση των χωρών μελών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), ενός περιφερειακού φόρουμ στην Κεντρική Ασία, αλλά ποτέ άλλοτε δεν είχε υποδεχθεί τόσα πολλά κράτη-παρατηρητές, από την Αίγυπτο έως τη Μαλαισία. Ο Σι Τζινπίνγκ διευρύνει την πλατφόρμα με ένα πολύ ευρύτερο μήνυμα σχετικά με την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τα πρότυπα και τις αξίες που επί μακρόν κατείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη. Στόχος του είναι να καταστήσει την Κίνα πόλο σταθερότητας σε ένα πλαίσιο που έχει γίνει αβέβαιο.
«Ο μετασχηματισμός που θα καθορίσει τον αιώνα επιταχύνεται αυτή τη στιγμή στον κόσμο, με σαφή αύξηση των παραγόντων αστάθειας, αβεβαιότητας και απρόβλεπτου», σημείωσε ο Σι, κατά την εναρκτήρια πρόποση του μεγάλου συμποσίου το βράδυ της Κυριακής σε ένα τεράστιο συνεδριακό κέντρο. Το Πεκίνο δεν φείδεται προσπαθειών για να αποκτήσει το πάνω χέρι. Όπως λένε στα κινέζικα: «Σε έναν αγώνα 100 πλοίων, κερδίζουν εκείνοι που κωπηλατούν πιο σκληρά» πρόσθεσε ο Σι, ο οποίος σκοπεύει να «προωθήσει τη βελτίωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης» και να «ενώσει τις δυνάμεις του παγκόσμιου Νότου». Το πρωί της Δευτέρας, ο Κινέζος πρόεδρος ήταν ακόμη πιο σαφής καταγγέλλοντας την «ψυχροπολεμική νοοτροπία και τις πράξεις εκφοβισμού».
Ένας εναλλακτικός κόσμος
Η μεγάλης κλίμακας συνάντηση, αποτελεί απλώς την έναρξη μιας πολιτικής ακολουθίας, της μεγαλύτερης φέτος στην Κίνα, η οποία κορυφώθηκε με μια μεγάλη στρατιωτική παρέλαση την Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου για τον εορτασμό της 80ής επετείου από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της ιαπωνικής παράδοσης. Η Κίνα έκανε επίδειξη της δύναμης του στρατού και του καθεστώτος της, σύμφωνα με την επιθυμία της να αναδιαμορφώσει την ιστορία, η οποία θεωρεί ότι έχει γραφτεί υπερβολικά από τη Δύση.
Ορισμένοι ηγέτες (20 τον αριθμό) έχουν αποχωρήσει πριν από την παρέλαση στο Πεκίνο, κατά μήκος της τεράστιας λεωφόρου της Αιώνιας Ειρήνης, η οποία διασχίζει την πλατεία Τιενανμέν. Τέτοια είναι η περίπτωση του Μόντι, ο οποίος αγοράζει τα Rafales του από τη Γαλλία και εκλιπαρεί για “πολυευθυγράμμιση”, και του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βασικού μέλους της Ατλαντικής Συμμαχίας που η Κίνα τόσο τακτικά καταγγέλλει. Μέχρι τότε θα έχουν φθάσει και άλλοι, όπως ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Σι Τζινπίνγκ, πλαισιωμένος από τους Ρώσους και Κινέζους, οι οποίοι είναι ικανοί να διαχειριστούν ανταγωνιστικά ζητήματα στο πλαίσιο του ευρύτερου στόχου τους για την αναπροσαρμογή των παγκόσμιων υποθέσεων.
Εκτός από τους Σι και Πούτιν, στη Σύνοδο – η πρώτη από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ – συμμετείχαν επίσης οι πρόεδροι του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, \και της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, καθώς και οι πρωθυπουργοί της Ινδίας και του Πακιστάν, Ναρέντρα Μόντι και Σεμπάζ Σαρίφ. καθώς και ο Βορειοκορεάτης πρόεδρος Κιμ Γιονγκ Ουν – ο οποίος βγαίνει ελάχιστα από τη χώρα του. Συμμετείχε επίσης ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες.
Η εκδήλωση περιγράφεται ως η σημαντικότερη από την ίδρυση της Συνόδου Οργανισμού της Σαγκάης το 2001. Οι χώρες της ΣΟΣ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού και το 23,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ ενώ ο οργανισμός παρουσιάζεται ως αντίβαρο στο ΝΑΤΟ ( που εντελώς τυχαία αποφάσισε τη Δευτέρα να κάνει και το Λάος εταίρο του)…
Ο Κινέζος πρόεδρος τάχθηκε υπέρ ενός «δίκαιου και τακτικού πολυπολικού κόσμου» καθώς και μιας «πιο δίκαιης και λογικής διακυβέρνησης», πριν καταδικάσει «τη νοοτροπία του ψυχρού πολέμου και της αντιπαράθεσης μεταξύ μπλοκ, καθώς και τις πράξεις εκφοβισμού», δίχως συγκεκριμένη αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρόλο που οι δύο χώρες βρίσκονται σε έντονη στρατηγική αντιπαλότητα και έχουν υπερβεί τα αμοιβαία δασμολογικά δικαιώματα πριν από την επίτευξη εκεχειρίας.. Παρουσίασε τον οργανισμό εξυμνώντας στο «πνεύμα της Σαγκάης» ένα πιθανό μοντέλο πολυπολικής διακυβέρνησης.
Ο Ρώσος ομόλογός του κατηγόρησε για άλλη μια φορά τη Δύση ότι προκάλεσε τη σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 με την εισβολή του ρωσικού στρατού. «Αυτή η κρίση δεν προκλήθηκε από την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά είναι αποτέλεσμα ενός πραξικοπήματος στην Ουκρανία, το οποίο υποστηρίχθηκε και προκλήθηκε από τη Δύση», δήλωσε, αποδίδοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία «στις συνεχείς προσπάθειες της Δύσης να εντάξει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ».
Οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Κίνας συναντήθηκαν, χαμογελαστοί, και αντάλλαξαν μια θερμή χειραψία, κατά τη διάρκεια μιας περιφερειακής συνόδου κορυφής στην Τιαντζίν, την Κυριακή 31 Αυγούστου, μετά την προσγείωση του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο άρχοντας του Κρεμλίνου φαινόταν να αστειεύεται τη Δευτέρα, όταν αυτός και ο Σι Τζινπίνγκ μοιράστηκαν μια στιγμή συντροφικότητας με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος απομακρύνεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω της αύξησης των δασμών από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και εξαίρει τη μελλοντική συνεργασία των δύο πολυπληθέστερων χωρών του κόσμου για την από κοινού δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου. Ωστόσο, οι πραγματικές συζητήσεις μεταξύ Κίνας και Ρωσίας πραγματοποιήθηκαν την Τρίτη στο Πεκίνο. Οι σχέσεις τους «βρίσκονται σε ένα επίπεδο χωρίς προηγούμενο», δήλωσε τότε ο Πούτιν, ενώ ο Σι Τζινπίνγκ εξήρε την «πλήρη στρατηγική συνεργασία» τους και επιβεβαίωσε την επιθυμία να συνεργαστούν για την «οικοδόμηση ενός πιο δίκαιου και λογικού συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης», δηλαδή με λιγότερη κλίση προς τη Δύση.
Ο Πούτιν είχε στη συνέχεια, την Τετάρτη, μια τιμητική θέση στην εξέδρα μπροστά από την Απαγορευμένη Πόλη στην πλατεία Τιενανμέν.
Στο πλευρό του προέδρου της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ-ουν, και είκοσι τεσσάρων άλλων ξένων ηγετών, παρακολούθησε τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση που διοργανώνει ο Σι Τζινπίνγκ. Ακριβώς όπως ο αρχηγός του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος είχε παρευρεθεί στην παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία, στις 9 Μαΐου.
Διμερείς συναντήσεις, επαφές και συμφωνίες
Η σύνοδος κορυφής έδωσε επίσης την ευκαιρία για μια σειρά διμερών συναντήσεων επαφών και συμφωνιών.
Η ρωσική κρατική εταιρεία ενέργειας Gazprom ανακοίνωσε ότι υπέγραψε συμφωνία με την Κίνα για την κατασκευή του τεράστιου αγωγού φυσικού αερίου «Η Δύναμη της Σιβηρίας-2», τον οποίο η Μόσχα προσπαθεί να προωθήσει εδώ και χρόνια, γράφει το CNN.
Η συμφωνία αποτελεί μια σημαντική νίκη για τον Πούτιν, ο οποίος στρέφεται ολοένα και περισσότερο στην Κίνα για να αντικαταστήσει την Ευρώπη ως τον κύριο αγοραστή φυσικού αερίου. Είναι επίσης μια συλλογική επίδειξη ανυπακοής εναντίον του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πιέζει τις χώρες να μειώσουν τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία στο πλαίσιο των προσπαθειών του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο νέος αγωγός θα προμηθεύει 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από τη δυτική Ρωσία στη βόρεια Κίνα.
Οι αναλυτές ανέφεραν ότι μέσω αυτής της συμφωνίας, η Ρωσία θα μπορούσε να αντισταθμίσει σχεδόν το ήμισυ των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη που έχει χάσει η Ρωσία από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η συμφωνία περιλαμβάνει 30ετή προμήθεια σε τιμή χαμηλότερη από αυτήν που χρεώνεται στην Ευρώπη, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ. Θα είναι το μεγαλύτερο, πιο εκτεταμένο και πιο κεφαλαιακά απαιτητικό έργο φυσικού αερίου στον κόσμο», δήλωσε ο Μίλερ.
Είναι γεγονός ότι η αλλοπρόσαλλη εμπορική συμπεριφορά και δασμολογικές απαιτήσεις του Τραμπ απέναντι στις διάφορες χώρες του κόσμου έχουν προκαλέσει μεγάλη αστάθεια, σύγχυση και δυσαρέσκεια.
Κόκκινο χαλί για τον Πούτιν στην Αλάσκα, κυρώσεις για την Ινδία και επιείκεια για την Κίνα: ο απροσδόκητος τρόπος με τον οποίο ο πρόεδρος Τραμπ χρησιμοποιεί την εργαλειοθήκη του προκαλεί σύγχυση στις χώρες του Νότου. Επέβαλε δασμούς 50% στη Βραζιλία για να ασκήσει πίεση για τη δικαστική μεταχείριση του ακροδεξιού πρώην προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρου. Ο πρόεδρος Luiz Inacio Lula da Silva ανταπέδωσε καλώντας τους Modi και Putin και δείχνοντας την ενότητα της γνώμης του με τον Κινέζο πρόεδρο κατά τη διάρκεια μιας πολύωρης τηλεφωνικής συνομιλίας στις 11 Αυγούστου.
Κίνα και Τουρκία
Ο Ρώσος πρόεδρος συζήτησε για τον πόλεμο στην Ουκρανία με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εκφράζοντας την «ευγνωμοσύνη» του προς την Άγκυρα για τον ρόλο της ως μεσολαβητή στη σύγκρουση. Η Τουρκία φιλοξένησε φέτος στην Κωνσταντινούπολη τρεις γύρους συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, οι οποίες «επέτρεψαν την επίτευξη προόδου στην επίλυση πολλών πρακτικών ζητημάτων στον ανθρωπιστικό τομέα», όπως σημείωσε ο Ρώσος αρχηγός κράτους.
Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία τόνισαν τη δυσαρέσκεια του Τραμπ για την προσέγγιση Ρωσίας και Ινδίας με την Κίνα. Είναι ωστόσο απορίας άξιο να μην κατανοούν οι ΗΠΑ και ο Τραμπ ότι η συσπείρωση των χωρών του λεγόμενου Νότου είναι νομοτελειακή συνέπεια της δικής τους αυταρχικής και απολυταρχικής συμπεριφοράς.
Πηγές :Διαδικτυακή έκδοση LeMonde.fr /International
