Η Άλωση της Τριπολιτσάς υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι επαναστατημένοι Έλληνες, υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, κατέλαβαν την οχυρωμένη πρωτεύουσα της Πελοποννήσου, έπειτα από πολύμηνη πολιορκία και τριήμερη σφαγή. Η πόλη, που αποτελούσε το στρατιωτικό, πολιτικό και διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στην περιοχή, έπεσε και μαζί της κατέρρευσε η τουρκική κυριαρχία στον Μοριά. Ήταν μια καθοριστική αλλά αποσιωπημένη νίκη λόγω της βιαιότητάς της.
Η πολιορκία της Τριπολιτσάς ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ανέλαβε να οργανώσει την πολιορκία μεθοδικά, γνωρίζοντας πως μια ενδεχόμενη ήττα θα αποτελούσε καταστροφή για την Επανάσταση. Την πόλη υπερασπίζονταν περίπου 12.000 – 16.000 ένοπλοι ενώ οι Έλληνες μαχητές υπολογίζονται σε περισσότερους από 10.000.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιορκίας, οι Έλληνες απέκοψαν σταδιακά κάθε επικοινωνία της πόλης με τον έξω κόσμο, δημιουργώντας κλοιό γύρω από τα τείχη. Η έλλειψη τροφής και η εξάντληση κατέβαλαν τον πληθυσμό της Τριπολιτσάς, που στο εσωτερικό της αριθμούσε περίπου 30.000 ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους Τούρκους, Αλβανούς, Εβραίους και μερικούς Έλληνες.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι ελληνικές δυνάμεις έκαναν την τελική έφοδο και κατέλαβαν την πόλη. Η εισβολή συνοδεύτηκε από μαζική σφαγή των Οθωμανών και των συμμάχων τους, ένα γεγονός που έμεινε γνωστό ως η «Σφαγή της Τριπολιτσάς».
Επί τρεις ημέρες οι Έλληνες επιδόθηκαν μετά μανίας σε σφαγές, πυρπολήσεις και λεηλασίες. Ο απολογισμός των νεκρών, αν και δεν είναι απόλυτα ακριβής ήταν σίγουρα μεγάλος. Κατά μία εκδοχή φέρεται να φονεύθηκαν 10.000 Οθωμανοί και Εβραίοι αν και ο αριθμός φαίνεται να είναι μεγαλύτερος γιατί από τους περίπου 35.000 που βρίσκονταν κλεισμένοι στην πόλη, φαίνεται να γλίτωσαν περίπου 6.000 Χριστιανοί, 1.000 Τούρκοι, οι 1.500 αποκλεισθέντες στη Μεγάλη Τάπια και οι Αλβανοί που ήταν περίπου 2.000 και οι οποίοι ήρθαν σε ξεχωριστή συμφωνία με τον Κολοκοτρώνη, σύμφωνα και με την οποία έφυγαν ασφαλείς από την πόλη.
Η άλωση της Τριπολιτσάς, παρά την ωμότητά της, ήταν μία τεράστια νίκη για την επαναστατημένη Ελλάδα, η οποία ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων αγωνιστών, εξύψωσε την επανάσταση στη συνείδηση όλων των Πελοποννήσιων και έφερε ικανοποίηση στη λαϊκή ψυχή κάτι που εκφράστηκε και μέσα από δημοτικά και άλλα τραγούδια. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν αναφέρεται στη νίκη αυτή σε μεγάλο μέρος του.
