Του Στάθη Βασιλόπουλου
Σε διαγωνιστική διαδικασία αναμένεται να τεθεί το επόμενο διάστημα το κομβικής σημασίας έργο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης για την οδική ασφάλεια, που περιλαμβάνει την εγκατάσταση 2.000 καμερών σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας, σε δρόμους με “βεβαρημένο” ιστορικό παραβάσεων και τροχαίων. Πρόκειται για τα πρώτα βήματα ενός εγχειρήματος με στόχο να μειώσει τα θλιβερά υψηλά ποσοστά θανάτων στην άσφαλτο.
Το “σήμα εκκίνησης” έδωσε η Κοινωνία της Πληροφορίας, φορέας του υπουργείου και βασικός εκτελεστικός βραχίονας για την υλοποίηση ψηφιακών έργων και δράσεων στον δημόσιο τομέα, η οποία έθεσε σε διαβούλευση, για χρονικό διάστημα 15 ημερών, το τεύχος της διακήρυξης του σχετικού διαγωνισμού. Οι κάμερες, σύμφωνα με το σχέδιο, θα “κουμπώσουν” πάνω στο ενιαίο πληροφοριακό σύστημα που θα αναπτυχθεί και το οποίο θα λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο, με αυτόματη καταγραφή και διαχείριση παραβάσεων. Αττική, Θεσσαλονίκη και Περιφέρεια Κρήτης, είναι οι περιοχές στις οποίες θα δοθεί προτεραιότητα για την τοποθέτηση των καμερών.
Το έργο, συνολικής εκτιμώμενης αξίας 116 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ, περιλαμβάνει την προμήθεια, εγκατάσταση και διαμόρφωση 2.000 σταθερών συστημάτων καμερών, για τον έλεγχο παραβάσεων του ερυθρού σηματοδότη, της κατάληψης λωρίδας διέλευσης λεωφορείων και της υπέρβασης ορίου ταχύτητας. Επιπλέον, περιλαμβάνει την εγκατάσταση τουλάχιστον 500 κινητών συστημάτων καμερών σε λεωφορεία για τον έλεγχο παραβάσεων της κατάληψης λωρίδας διέλευσης λεωφορείων από οχήματα που δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία τους εντός της λεωφορειολωρίδας. Οι κάμερες θα πρέπει να είναι πλήρως αυτόνομες, με ενσωματωμένες λειτουργίες Τεχνητής Νοημοσύνης για την ανάλυση των εικόνων και την ανίχνευση παραβάσεων, χωρίς την ανάγκη για παρεμβάσεις από τον χειριστή.
Η Ελλάδα, όπως αναφέρεται στο τεύχος διακήρυξης, συνεχίζει να καταγράφει ανησυχητικά υψηλά ποσοστά θανάτων σε τροχαία, ιδίως μεταξύ μοτοσικλετιστών και σε κατοικημένες περιοχές, ξεπερνώντας κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κρίσιμες αιτίες, όπως η υπερβολική ταχύτητα και η χαμηλή χρήση ζώνης και κράνους, παραμένουν απαράλλαχτες εδώ και χρόνια, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων οδηγών και επιβατών.
Παρά τις στρατηγικές εξαγγελίες, η καθημερινότητα στους ελληνικούς δρόμους δείχνει ότι τα εργαλεία επιβολής του νόμου είναι ανεπαρκή. Οι κάμερες καταγραφής της κυκλοφορίας παραμένουν ελάχιστες, είναι παλαιάς τεχνολογίας, με ορισμένες να λειτουργούν ακόμη με… φιλμ. Πολλές δεν διαθέτουν συμβάσεις συντήρησης, ενώ η χρήση τους περιορίζεται κυρίως στην καταγραφή παραβάσεων ΛΕΑ και όχι στην παρακολούθηση ταχύτητας.
Οι νέες κάμερες δεν θα περιορίζονται στην απλή καταγραφή των οδηγών, αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν πρόστιμα σε πραγματικό χρόνο. Αυτό θα γίνει εφικτό μέσα από τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος (“Ενιαίο Εθνικό Σύστημα Ψηφιακής Καταγραφής και Διαχείρισης Ελέγχων και Προστίμων”) στο οποίο θα συνδεθούν οι κάμερες.
Όταν ένας οδηγός παραβιάζει τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας—π.χ. περνάει με κόκκινο, υπερβαίνει το όριο ταχύτητας ή κινείται σε λεωφορειολωρίδα—το σύστημα θα καταγράφει σε πραγματικό χρόνο την παράβαση με φωτογραφίες και βίντεο. Ο πολίτης θα ειδοποιείται στο κινητό του, ενώ η κλήση θα αποθηκεύεται στο ενιαίο ψηφιακό σύστημα και θα εμφανίζεται στη θυρίδα του στο gov.gr, όπου μπορεί να πληρωθεί ηλεκτρονικά ή να ασκηθεί ένσταση.
Δέκα χρόνια για την είσπραξη προστίμου
Στη χώρα μας, όπως επισημαίνεται, “αγκάθι” για την οδική ασφάλεια παραμένει η χρονοβόρα διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης προστίμων: η επιβεβαίωση μιας παράβασης μπορεί να καθυστερήσει έως πέντε χρόνια και η είσπραξη άλλα τόσα, καθιστώντας το σύστημα αναποτελεσματικό. Η δυσκολία επιβολής προστίμων σε οχήματα με ξένες πινακίδες και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα επιτείνει τα προβλήματα, κάνοντας το σύστημα αναξιόπιστο και αναποτελεσματικό. Το ενιαίο ψηφιακό σύστημα που σχεδιάζεται υπόσχεται άμεση καταγραφή παραβάσεων, λιγότερη γραφειοκρατία και ταχύτερη είσπραξη προστίμων, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την οδική ασφάλεια.
Σύμφωνα δηλώσεις του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, Δημήτρη Παπαστεργίου, οι κάμερες θα τεθούν σε λειτουργία εντός του 2026, ενώ μέσα στη χρονιά, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί και η εγκατάσταση του πληροφοριακού συστήματος. Για το πληροφοριακό σύστημα η διαγωνιστική διαδικασία βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης των προσφορών. Το έργο διεκδικούν, σύμφωνα με πληροφορίες, τα σχήματα “ΟΤΕ -Τέρνα”, “Neurosoft –OTS και “Amco-Globiled”.
Σε συνέχεια της έγκρισης του νέου ΚΟΚ, που προβλέπει αυστηρότερες ποινές και πρόστιμα, το νέο πλαίσιο θεσπίζει ενιαίο ψηφιακό σύστημα για την καταγραφή και διαχείριση τροχαίων παραβάσεων, εισάγει ψηφιακή επίδοση κλήσεων και εγκαθιστά κάμερες με AI σε επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου, επιλεγμένα βάσει ιστορικών σοβαρών ατυχημάτων.
