Το κομμάτι της ψυχικής υγείας είναι σίγουρα πολυπαραγοντικό, ωστόσο, ευρήματα μελετών δείχνουν ότι άνθρωποι που πίνουν λιγότερο νερό είναι πιθανότερο να παρουσιάζουν άγχος και κατάθλιψη.
Η σημασία του νερού και της σωστής ενυδάτωσης είναι σίγουρα μείζονος σημασίας στην υγεία και τη λειτουργία του οργανισμού, ωστόσο το σημαντικό όφελός του φεύγει ακόμη παραπέρα, μπαίνοντας και στο πεδίο της ψυχικής υγείας. Αν και δεν αποτελεί ούτε την αιτία, ούτε τη λύση μιας ψυχικής νόσου, ωστόσο, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι που πίνουν λιγότερο νερό έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νιώθουν άγχος, κατάθλιψη, ακόμη και αυτοκτονικές τάσεις. Για να καταλάβουμε καλύτερα τη σύνδεση, χρειάζεται να αποδομήσουμε τη νευρολογική και ψυχολογική επιρροή της αφυδάτωσης, ώστε να καταλάβουμε πραγματικά τι συμβαίνει.
Τι μας προκαλεί η αφυδάτωση
Όπως είναι γνωστό, περίπου το 60% του βάρους του σώματός μας είναι νερό, κάτι που μας δίνει για αρχή μια καλή εξήγηση του πώς η ενυδάτωση σχετίζεται (και) με την ψυχική υγεία.
Oρμονικές ανισορροπίες
Όταν δεν πίνουμε αρκετό νερό, αυξάνεται η παραγωγή της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης και ως αντίδραση σε αυτό, μειώνεται η παραγωγή της ορμόνης της ευτυχίας. Ξαφνικά, λοιπόν, έχουμε έλλειψη νευροδιαβιβαστών που μας κάνουν να νιώθουμε καλά, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η οξυτοκίνη. Αυτή η ορμονική ανισορροπία μπορεί να προκαλέσει ευερεθιστότητα, λύπη, εξάντληση κ.λπ.
Αντίδραση «μάχης ή φυγής»
Το θέμα με τις ορμονικές ανισορροπίες είναι ότι δεν επηρεάζουν μόνο τη διάθεσή μας, αλλά έχουν επίδραση και σε άλλες σωματικές λειτουργίες. Πιο συγκεκριμένα, όταν το επίπεδο της κορτιζόλης αυξάνεται, τότε μπαίνουμε σε κατάσταση «μάχης ή φυγής», εμφανίζοντας συμπτώματα άγχους, αλλά και ταχυκαρδία, εφίδρωση, γρήγορη αναπνοή και μυϊκή ένταση, που αρκούν για να μας χαλάσουν τη διάθεση.
Σωματική δυσφορία
Εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κόπωση, μυϊκούς σπασμούς, δυσκοιλιότητα και άλλα δυσάρεστα που καθόλου δεν ευνοούν την καλή διάθεση. Η σωματική ευεξία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ψυχική υγεία κι όταν το σώμα σας δεν αισθάνεται στην καλύτερη κατάσταση, το μυαλό σας συχνά ακολουθεί.
Μείωση γνωστικής λειτουργίας
Μεταξύ των υπολοίπων δεινών, η αφυδάτωση διαταράσσει και την ισορροπία των ηλεκτρολυτών σας. Οι ηλεκτρολύτες είναι ηλεκτρονικά φορτισμένα μέταλλα όπως το νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και άλλα και μεταξύ των πολλών άλλων αρμοδιοτήτων, ρυθμίζουν τη γνωστική σας λειτουργία. Όταν είναι εκτός ισορροπίας, αυτό μπορεί να επηρεάσει ένα ευρύ φάσμα διαδικασιών, όπως την προσοχή, τις δεξιότητες εκτελεστικής λειτουργίας, τη μάθηση, τη λήψη αποφάσεων, τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας, τη χρήση και κατανόηση γλώσσας, σε ένα αποτέλεσμα που ίσως θα έχετε ακούσει ως «ομίχλη εγκεφάλου» ή αλλιώς brain fog. Oι περισσότεροι υποτιμούν τη σχέση μεταξύ της εγκεφαλικής ομίχλης και της αφυδάτωσης, αλλά όπως λένε οι ειδικοί, ο εγκέφαλος χρειάζεται αρκετή υγρασία για να λειτουργεί αποτελεσματικά η σύνδεση μεταξύ των νεύρων. Η ενυδάτωση βοηθά τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, διατηρώντας σας σε εγρήγορση, συγκεντρωμένους και με καθαρό μυαλό. Εάν, ωστόσο, αντιμετωπίζετε βραχυπρόθεσμη αφυδάτωση, τα νέα είναι καλά: Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση νερού βελτιώνει γρήγορα τις γνωστικές σας λειτουργίες. Αλλά εάν πάσχετε από χρόνια αφυδάτωση, μπορεί να ισχύει και το αντίθετο. Μακροπρόθεσμα, η αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλό σας και αυτές τις νευρικές συνδέσεις και τα γνωστικά προβλήματα μπορούν να συνεχιστούν ακόμη και μετά την υποχώρηση της κατάθλιψης και των άλλων συμπτωμάτων.
Χειρότερος ύπνος
Είναι γνωστό ότι η έλλειψη ύπνου είναι η συνταγή για κακή διάθεση. Η αφυδάτωση, λοιπόν, είναι η συνταγή για έναν κακό ύπνο. Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι δεν πίνουν αρκετό νερό είναι ότι δεν θέλουν να πηγαίνουν συνεχώς στην τουαλέτα –κάτι που ισχύει ακόμη περισσότερο τη νύχτα με αποτέλεσμα τη μειωμένη ενυδάτωση. Αυτό, όμως, καθιστά ακόμη πιο δύσκολο να κοιμηθείτε καλά και ποιοτικά. Μπορείτε να μειώσετε ή να σταματήσετε να πίνετε περίπου δύο ώρες πριν πάτε για ύπνο, αλλά κι αν πιείτε ένα μεγάλο ποτήρι νερό στο δείπνο, μην ανησυχείτε: είναι πιο πιθανό να βοηθήσει παρά να βλάψει.
Συμβουλές ενυδάτωσης για την ψυχική υγεία
Η αφυδάτωση και η διάθεση είναι σαν τραμπάλα -όσο πέφτει η πρόσληψη νερού, τόσο ανεβαίνουν τα επίπεδα άγχους. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που σας δυσκολεύει περισσότερο να φροντίσετε τον εαυτό σας όταν νιώθετε πεσμένοι ψυχολογικά κι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: όταν βρίσκεστε σε κακή ψυχολογική κατάσταση, επηρεάζονται οι οργανωτικές σας δεξιότητες και πίνετε λιγότερο νερό. Και η αφυδάτωση σας κάνει να νιώθετε ακόμα χειρότερα, πράγμα που μειώνει κι άλλο τις πιθανότητες να ενυδατωθείτε σωστά.
Αν η ψυχική σας υγεία επηρεάζει τη ρουτίνα φροντίδας σας, δοκιμάστε τα παρακάτω «κόλπα» ενυδάτωσης:
- Αυτοματοποιήστε το. Βάλτε ξυπνητήρια ή ειδοποιήσεις για να σας θυμίζουν να πίνετε νερό στη διάρκεια της μέρας.
- Συνδέστε το με άλλες συνήθειες. Αν δεν σας βγαίνει φυσικά, συνδυάστε το με δραστηριότητες που κάνετε ήδη. Αυτό συνήθως βοηθά να γίνει η ενυδάτωση κάτι αυτονόητο.
- Ξεκινήστε δυνατά. Πιείτε ένα ποτήρι νερό μόλις ξυπνήσετε. Σας ενυδατώνει άμεσα και βελτιώνει τη λειτουργία σας για όλη την υπόλοιπη μέρα.
- Καταγράψτε την πρόσληψη. Αν σας αρέσει να τσεκάρετε κουτάκια, χρησιμοποιήστε μια εφαρμογή ή απλά μολύβι και χαρτί.
- Έχετε πάντα μαζί σας μπουκάλι με νερό. Αν το έχετε, θα το χρησιμοποιήσετε.
- Περιορίστε καφεΐνη και αλκοόλ. Μπορεί να νομίζετε ότι πίνετε αρκετά, αλλά και τα δύο είναι διουρητικά. Αν το παρακάνετε ή πίνετε μόνο αυτά, αναιρούν την προσπάθειά σας.
- Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε νερό. Ένα μέρος της ενυδάτωσης προέρχεται από το φαγητό. Έχετε σταφύλια, αγγούρια ή άλλα ενυδατικά φρούτα και λαχανικά διαθέσιμα, ειδικά αν δεν αγαπάτε ιδιαίτερα το νερό.
- Κάντε το διασκεδαστικό. Ενισχύστε τη γεύση του νερού χωρίς θερμίδες ή πρόσθετα. Δοκιμάστε ανθρακούχο νερό, σόδα ή φρέσκα φρούτα.
- Εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα. Ελέγχετε μέσα στη μέρα πώς νιώθετε σωματικά και ψυχικά. Αν ξέρετε τα σημάδια της αφυδάτωσης και ακούτε το σώμα σας, μπορείτε συχνά να την προλάβετε νωρίς.
- Μην ξεχνάτε τους ηλεκτρολύτες. Το νερό δεν είναι ο μόνος παράγοντας στην ενυδάτωση. Οι ηλεκτρολύτες είναι σημαντικοί για όλους, ακόμη περισσότερο αν έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας ή αν κάνετε δραστηριότητες. Νερό καρύδας, τσάι βοτάνων και γάλα είναι καλές πηγές. Αν προτιμάτε σκέτο νερό, προσθέστε λίγο θαλασσινό αλάτι ή βάλτε το κάτω από τη γλώσσα σας πριν πιείτε -θα βοηθήσει στην ταχύτερη απορρόφηση.
