Οι πανεπιστημιακές αρχές στο Αφγανιστάν κλήθηκαν να αφαιρέσουν από τα προγράμματα διδασκαλίας όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί από γυναίκες, σύμφωνα με νέα οδηγία της κυβέρνησης των Ταλιμπάν, η οποία απαγορεύει επίσης τη διδασκαλία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Συνολικά 140 βιβλία γυναικών συγγραφέων – μεταξύ αυτών και το εγχειρίδιο «Ασφάλεια στο Χημικό Εργαστήριο» – συμπεριλήφθηκαν σε κατάλογο 680 τίτλων που θεωρήθηκαν «προβληματικοί» καθώς κρίθηκαν «αντίθετοι με τη Σαρία και τις πολιτικές των Ταλιμπάν».
Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι 18 πανεπιστημιακά μαθήματα δεν θα διδάσκονται πλέον. Σύμφωνα με Ταλιμπάν αξιωματούχο, «έρχονται σε σύγκρουση με τις αρχές της Σαρία και την πολιτική του συστήματος».
Η απόφαση αυτή αποτελεί το πιο πρόσφατο μέτρο μιας σειράς περιορισμών που έχουν επιβληθεί από τότε που οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία πριν από τέσσερα χρόνια.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, ο ανώτατος ηγέτης των Ταλιμπάν διέταξε να απαγορευθεί το διαδίκτυο οπτικών ινών σε τουλάχιστον 10 επαρχίες, με την επίσημη αιτιολογία ότι «προάγει την ανηθικότητα».
Ιδιαίτερο πλήγμα για τις γυναίκες
Οι νέοι κανόνες πλήττουν για ακόμη μια φορά τις γυναίκες και τα κορίτσια, οι οποίες ήδη στερούνται την εκπαίδευση μετά την έκτη τάξη. Ένας από τους τελευταίους δρόμους επαγγελματικής κατάρτισης έκλεισε στα τέλη του 2024, όταν καταργήθηκαν σιωπηλά τα μαθήματα μαιευτικής.
Πλέον, ακόμη και μαθήματα που αφορούν τις γυναίκες μπαίνουν στο στόχαστρο: έξι από τα 18 απαγορευμένα αφορούν αποκλειστικά τη γυναικεία θεματική, όπως «Φύλο και Ανάπτυξη», «Ο ρόλος των Γυναικών στην Επικοινωνία» και «Κοινωνιολογία των Γυναικών».
Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν επιμένει ότι «σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών σύμφωνα με την αφγανική κουλτούρα και τον ισλαμικό νόμο».
Μέλος της επιτροπής που εξέτασε τα βιβλία επιβεβαίωσε την απαγόρευση: «Κανένα βιβλίο γραμμένο από γυναίκες δεν επιτρέπεται να διδάσκεται».
Η Ζακία Αντελί, πρώην αναπληρώτρια υπουργός Δικαιοσύνης πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν και συγγραφέας ενός από τα απαγορευμένα βιβλία, δεν εξεπλάγη:
«Με δεδομένο το τι έχουν κάνει οι Ταλιμπάν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ήταν αναμενόμενο να επιβάλουν αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών. Με τη μισογυνική τους νοοτροπία, είναι φυσικό πως όταν οι γυναίκες αποκλείονται από τη μελέτη, οι ιδέες και τα κείμενά τους καταπνίγονται επίσης».
Στο στόχαστρο και Ιρανοί συγγραφείς
Οι οδηγίες εκδόθηκαν στα τέλη Αυγούστου από το υπουργείο Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ο Ζίαουρ Ραχμάν Αριουμπί, αναπληρωτής διευθυντής Ακαδημαϊκών Θεμάτων, ανέφερε σε επιστολή του ότι η απόφαση βασίστηκε σε εισήγηση επιτροπής «θρησκευτικών λογίων και ειδικών».
Εκτός από τις γυναίκες συγγραφείς, η απαγόρευση στοχεύει και έργα Ιρανών συγγραφέων ή εκδοτικών οίκων, καθώς, σύμφωνα με μέλος της επιτροπής, στόχος είναι να «αποτραπεί η διείσδυση ιρανικού περιεχομένου» στο αφγανικό πρόγραμμα σπουδών.
Από τους 679 τίτλους της λίστας, οι 310 είτε έχουν γραφτεί από Ιρανούς είτε έχουν εκδοθεί στο Ιράν.
«Κενό στην εκπαίδευση»
Ένας καθηγητής, μιλώντας ανώνυμα στο BBC, τόνισε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να καλυφθεί το κενό:
«Τα βιβλία Ιρανών συγγραφέων και μεταφραστών αποτελούν τον βασικό σύνδεσμο των πανεπιστημίων μας με την παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα. Η αφαίρεσή τους δημιουργεί τεράστιο κενό στην ανώτατη εκπαίδευση».
Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καμπούλ πρόσθεσε ότι πλέον αναγκάζονται να συντάσσουν οι ίδιοι κεφάλαια διδακτικών βιβλίων, προσαρμόζοντάς τα στους περιορισμούς της κυβέρνησης των Ταλιμπάν — με το ερώτημα όμως αν μπορούν να ανταποκριθούν στα διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα.
