Οι αιτίες για την σημερινή κρίση χρέους της δεύτερης μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας, δεν είναι και τόσο περίπλοκες. Μετά την περίοδο της πανδημίας, οι κυβερνήσεις του Μακρόν τροφοδότησαν το γαλλικό κεφάλαιο με επιπλέον ρευστότητα 211 δισεκατομμυρίων ευρώ για κάθε χρόνο. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος, ο αριθμός αυτός ισούται περίπου με το συνολικό ΑΕΠ της Ελλάδας. Από αυτά τα χρήματα, το γαλλικό κεφάλαιο επέστρεψε στη οικονομική ροή το απόλυτο τίποτα.
Του Γιάννη Ανδρουλιδάκη
Στις 8 Σεπτεμβρίου η Γαλλία θα βρεθεί κατά πάσα πιθανότητα χωρίς κυβέρνηση. Τότε θα κριθεί από τη Βουλή ο προϋπολογισμός που προβλέπει περικοπές ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ και στον οποίον ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έχει δώσει χαρακτήρα ψήφου εμπιστοσύνης. Ο Μπαϊρού ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, στηριζόμενη στην ανοχή του Σοσιαλιστικού Κόμματος, που τον Δεκέμβριο του 2024 διαχωρίστηκε με αυτόν τον τρόπο από τις υπόλοιπες δυνάμεις του λεγόμενου Νέου Λαϊκού Μετώπου, το οποίο εξαρχής ήταν μια ευκαιριακή και αρκετά ανερμάτιστη συμμαχία απέναντι στην Ακροδεξιά και το Κέντρο.
Αυτή τη φορά οι Σοσιαλιστές δηλώνουν αποφασισμένοι -ως τώρα- να καταψηφίσουν τον προϋπολογισμό και το ίδιο ισχύει και για τους φασίστες της Εθνικής Συσπείρωσης, της Μαρίν Λε Πεν. Αν η κυβέρνηση πέσει, ο Μπαϊρού θα είναι ο τέταρτος πρωθυπουργός που θα χάνει τη θέση του μέσα σε δύο χρόνια. Η εποχή Μακρόν αποδεικνύεται μακράν η πιο ασταθής σε όλη την περίοδο της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Ακόμα κι αν η κυβέρνηση βρει με κάποιον τρόπο τις απαραίτητες 289 ψήφους στο Κοινοβούλιο (δεν διαθέτει στην πραγματικότητα παρά 210 έδρες), η επιβίωσή της είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Για τις 10 Σεπτέμβρη, ένας τεράστιος συνασπισμός που συμπεριλαμβάνει συνδικάτα, κόμματα της Αριστεράς, τα πάλαι ποτέ «Κίτρινα Γιλέκα» και άλλες κινήσεις, έχει προκηρύξει μια μέρα δράσης υπό τον εύγλωττο τίτλο «Μπλοκάρουμε τα πάντα». Η λογική είναι να αποκλειστούν λιμάνια, αεροδρόμια, παραγωγικές μονάδες, σιδηροδρομικοί σταθμοί. Μια πραγματική ολοκληρωτική διακοπή της παραγωγής, όπως την φαντάζονταν οι Γάλλοι θεωρητικοί του επαναστατικού συνδικαλισμού και της Γενικής Απεργίας, στις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι άλλωστε αμφίβολο αν ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει ιδιαίτερη διάθεση να παραμείνει στη θέση του. Είναι πάντα προτιμότερο να είσαι αυτός που προειδοποιούσε και δεν τον άκουσαν, παρά να εφαρμόζεις ο ίδιος πολιτικές διάλυσης των κοινωνικών υπηρεσιών. Και ο Μπαϊρού, παρά τα χρονάκια του, θα ήθελε να δοκιμάσει για μια τέταρτη και τελευταία φορά την τύχη του στις προεδρικές εκλογές του 2027.
Αλλά τι είναι αυτό που οδήγησε τη γαλλική οικονομία σε αυτό το χάλι, προκάλεσε μια τόσο μεγάλη κρίση χρέους και έφερε το ΔΝΤ προ των πυλών της δεύτερης σε ισχύ οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ο Μακρόν τους τελευταίους μήνες λέει το γνωστό τραγούδι για τις ημέρες τις αφθονίας που τελειώσανε και την υποχρέωση να μη ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας. Το τραγούδι δεν ήταν ποτέ πολύ καλό, και μετά από τόσες διασκευές είναι πραγματικά βαρετό. Αλλά κρύβει στο εσωτερικό του, κατά λάθος, μια μεγάλη αλήθεια. Γιατί στη Γαλλία, από την εκλογή Μακρόν και μετά ακόμα πιο έντονα, κάποιοι ζουν πραγματικά πολύ παραπάνω από τις δυνάμεις τους κα μάλιστα χωρίς να ανταποδίδουν τίποτα. Πρόκειται βέβαια για το χαϊδεμένο γαλλικό κεφάλαιο, που όλα αυτά τα χρόνια έχει τροφοδοτηθεί με αδιανόητα ποσά, τα οποία κατάπιε.
Ιδιαίτερα από την περίοδο της πανδημίας και μετά, ο Μακρόν εφάρμοσε μια υπερφιλελεύθερη πολιτική, τη λεγόμενη πολιτικής της προσφοράς και της διάχυσης (trickle-down economics). Αυτή προέβλεπε τη διαρκή και ανεπιφύλακτη προσφορά χρήματος στις επιχειρήσεις, συνδυασμένη με μια σειρά αλλαγών στο εργατικό κώδικα που της διευκόλυναν, με την προσδοκία αυτές να επιστρέψουν ένα σεβαστό μέρος στην οικονομία και να τη ζεστάνουν. Αυτή η ανόητη πολιτική, σε μια εποχή μείωσης της αγοραστικής δύναμης κα ύφεσης, βρίσκεται στην καρδιά της αποτυχίας όλων των φιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών στη Δύση -ακόμα περισσότερο μετά το 2020. Όμως ο Μακρόν πραγματικά το παράκανε. Μετά την περίοδο της πανδημίας, οι κυβερνήσεις του τροφοδότησαν το γαλλικό κεφάλαιο με επιπλέον ρευστότητα 211 δισεκατομμυρίων ευρώ για κάθε χρόνο. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος, ο αριθμός αυτός ισούται περίπου με το συνολικό ΑΕΠ της Ελλάδας. Από αυτά τα χρήματα, το γαλλικό κεφάλαιο επέστρεψε στη οικονομική ροή το απόλυτο τίποτα. Τα χρήματα αυτά έγιναν άχρηστες μετοχές, θυσαυρίστηκαν και συνέβαλαν στην διόγκωση των ανισοτήτων στη Γαλλία, αλλά δεν ζέσταναν στο παραμικρό τη γαλλική οικονομία, γιατί πουθενά στη Δύση το κεφάλαιο δεν έχει τη διάθεση να επενδύσει τίποτα εδώ και χρόνια. Όσο μεγάλη χώρα κι αν είναι η Γαλλία, το να καταβροχθίζει το κεφάλαιό της μια Ελλάδα κάθε χρόνο, δεν είναι κάτι από το οποίο θα έβγαινε αλώβητη. Αποτελεί περίπου, το 10% του ΑΕΠ.
Η Γαλλία σήμερα υποφέρει από τα ίδια προβλήματα που υποφέρει ολόκληρη η Δύση, οξυμένα από τον παραδοσιακά ελλειμματικό χαρακτήρα της οικονομίας της, την ευρωπαϊκή καθυστέρηση στις οικονομίες της πλατφόρμας και -κυρίως- την ανεξέλεγκτη φιλελεύθερη μωρία των πολιτικών της προσφοράς και της διάχυσης. Ουσιαστική κατάργηση του φόρου κληρονομιάς και περιουσίας, οριζοντιοποίηση του φόρου εισοδήματος, μείωση των επιδομάτων ανεργίας ώστε να ενισχυθεί η χαμηλού κόστους εργασία, τίποτα από όλα αυτά δεν σταλάχτηκε στην οικονομία. Η Γαλλία βυθίστηκε στην ύφεση και τα χρέη, την ίδια στιγμή που οι μεγάλες επιχειρήσεις της πλούτιζαν αδιανόητα ως οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας.
Ο Φρανσουά Μπαϊρού κλαψούριζε πρόσφατα ότι χρειάζονται θυσίες προκειμένου η Γαλλία να μη γίνει Ελλάδα. Η προειδοποίηση ήταν πιο πολύ δραματική παρά πραγματική. Οι τόσο μεγάλες οικονομίες «τιμωρούνται» από το σύστημα, αλλά δεν αφήνονται να πεθάνουν από ασφυξία. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα -και ο κόσμος όλος- κινδυνεύει να γίνει Γαλλία. Δηλαδή, να σκορπά τα λεφτά σε μεγαλοκαπιταλιστές που δεν τα ρίχνουν πουθενά, να βλέπει το μεγάλο μέρος του πληθυσμού να φτωχαίνει, να κυβερνάται από μωρούς φιλελεύθερους του ακραίου Κέντρου που καταστρέφουν κάθε δημιουργική δύναμη της κοινωνίας και τους οποίους αντιπολιτεύεται μια Ακροδεξιά σε καλπασμό και μια Αριστερά που παλεύει να απαλλαχτεί από τα συστημικά της σκιάχτρα. Δεν ξέρω αν σας θυμίζει τίποτα…
