Του δρος Απόστολου Κρητικόπουλου*
Πάντα απεχθανόμουν την αισθητική των μεταμοντέρνων κυβιστικών κτιρίων στην Αθήνα, παρ’ όλα τα επιφωνήματα θαυμασμού από διάφορες ελίτ όταν αυτά χτίζονταν. Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», η Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο της Ακρόπολης, κτίρια που χτίστηκαν σχετικά πρόσφατα δεν είχαν τίποτα στην αρχιτεκτονική τους που να θυμίζει κάτι από την αρχαία ιστορία του τόπου μας, που να βασίζεται στον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό που έθεσε τα θεμέλια για τον δυτικό κόσμο. Το κράτος και οι φορείς με μία σοβιετικού τύπου κυβιστική θωριά επέτρεψαν σε ακραία ριζοσπάστες αρχιτέκτονες να «εκμοντερνίσουν» χυδαία και άκομψα την Αθήνα με τις οικοδομικές παρεμβάσεις τους.
Όμως, η επανάσταση στην αισθητική και η επαναφορά της στο σωστό πλαίσιο έγιναν πριν από λίγες ημέρες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να θέσει ένα τεράστιο STOP στον αρχιτεκτονικό άσχημο μεταμοντερνισμό και πέρασε εκτελεστική εντολή που υπαγορεύει ότι κάθε κυβερνητικό κτίριο θα χτίζεται με αρχαίο ελληνορωμαϊκό ρυθμό.
Η εκτελεστική αυτή εντολή, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Make federal buildings beautiful again» («Ας κάνουμε τα ομοσπονδιακά κτίρια όμορφα ξανά»), αποτελεί μια σαφή ιδεολογική και πολιτισμική τοποθέτηση: ότι τα δημόσια κτίρια δεν μπορούν να είναι άχαρες γυάλινες μάζες χωρίς ψυχή, αλλά πρέπει να εκπέμπουν μεγαλείο, ισορροπία και κλασική αρμονία.
Ο Τραμπ τόνισε πως τα τελευταία 50 χρόνια οι ΗΠΑ γέμισαν από μοντέρνα κτίρια, «άμορφα», «χωρίς έμπνευση» και συχνά «κακόγουστα». Με τη νέα εντολή καθιερώνονται ο νεοκλασικισμός και οι παραδοσιακοί ρυθμοί ως η «προτιμώμενη και προεπιλεγμένη» αρχιτεκτονική επιλογή για τα ομοσπονδιακά δημόσια έργα. Έτσι, τα δικαστήρια, τα κυβερνητικά γραφεία και όλα τα κτίρια του κράτους θα ανακαλούν στη μνήμη των πολιτών το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης, συνδέοντας τη σύγχρονη Αμερική με τις ρίζες του δυτικού πολιτισμού.
Το διάταγμα υπογραμμίζει ότι η αρχαία αρχιτεκτονική δεν είναι απλώς αισθητική επιλογή, αλλά φέρει και πρακτικά πλεονεκτήματα: αντοχή, χρηστικότητα και κυρίως την ικανότητα να ομορφαίνει τους δημόσιους χώρους και να ενισχύει την εθνική υπερηφάνεια.
Η στροφή αυτή αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα: η ομορφιά και η παράδοση δεν είναι εμπόδιο στην πρόοδο, αλλά η βάση πάνω στην οποία χτίζεται μια υγιής κοινωνία. Κάτι που στην Ελλάδα έχουμε ξεχάσει, παραδίδοντας τις πόλεις μας σε ένα άναρχο μπετόν που δεν εμπνέει ούτε σεβασμό ούτε αισθητική υπερηφάνεια.
Ο Τραμπ επαναφέρει την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική, την ώρα που εδώ και δεκαετίες χτίζουμε «εκσυγχρονιστικές» κατασκευές που, αντί να τιμούν την ιστορία μας, την ακυρώνουν αισθητικά και πολιτισμικά.
*Διδάκτωρ Πληροφορικής (X: @kritikopoulos)
