Νέα θεωρία για τη δομή πάνω στην οποία στέκεται η μεγαλύτερη οροσειρά της Γης.
Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Tectonics» ερευνητική ομάδα ανατρέπει μια θεωρία 100 ετών σχετικά με το τι στηρίζει τη μεγαλύτερη οροσειρά της Γης. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι εντόπισαν τη γεωλογική δομή που διατηρεί τα Ιμαλάια στη θέση τους.
Τα Ιμαλάια σχηματίστηκαν όταν πριν από 50 εκατ. έτη η Ινδική υποήπειρος που τότε έπλεε στον ωκεανό συγκρούστηκε με την Ασία. Οι τεκτονικές δυνάμεις πίεσαν τόσο πολύ το Θιβέτ ώστε η περιοχή τσακίστηκε και η επιφάνειά της μειώθηκε κατά σχεδόν χίλια χιλιόμετρα. Η ινδική τεκτονική πλάκα τελικά γλίστρησε κάτω από την ευρασιατική διπλασιάζοντας το πάχος του φλοιού της Γης κάτω από τα Ιμαλάια και το Θιβετιανό Οροπέδιο συμβάλλοντας έτσι στην ανύψωσή τους.
Για έναν αιώνα η επικρατούσα θεωρία ήταν ότι αυτός ο διπλασιασμός του φλοιού και μόνο αρκούσε για να στηρίξει το βάρος των Ιμαλαΐων και του Θιβετιανού Οροπεδίου. Η έρευνα που δημοσιεύτηκε το 1924 από τον Ελβετό γεωλόγο Εμιλ Αργκάντ έδειχνε ότι οι ινδικοί και ασιατικοί φλοιοί στοιβάχτηκαν ο ένας πάνω στον άλλο φτάνοντας συνολικά σε βάθος 70–80 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της Γης.
Όμως αυτή η θεωρία σύμφωνα με τη νέα μελέτη καταρρίπτεται επειδή τα πετρώματα του φλοιού λιώνουν περίπου στα 40 χλμ. βάθος λόγω των ακραίων θερμοκρασιών. «Αν έχεις 70 χλμ. φλοιού τότε το κατώτατο τμήμα μεταλλάσσεται και γίνεται… σαν γιαούρτι και δεν μπορείς να χτίσεις βουνό πάνω σε γιαούρτι» αναφέρει ο Πιέτρο Στερνάι αναπληρωτής καθηγητής γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνο–Bicocca και επικεφαλής της νέας μελέτης που αναλύει τη γεωλογία κάτω από τα Ιμαλάια.
Αν και εδώ και καιρό υπήρχαν ενδείξεις ότι η θεωρία του Αργκάντ ήταν λανθασμένη η ιδέα των δύο τακτοποιημένα στοιβαγμένων φλοιών ήταν τόσο ελκυστική που οι περισσότεροι γεωλόγοι δεν την αμφισβητούσαν. «Κάθε νέα ένδειξη που προέκυπτε ερμηνευόταν με όρους ενός διπλού φλοιϊκού στρώματος» λέει ο Στερνάι.
Η σφήνα
Ωστόσο η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι υπάρχει ένα κομμάτι μανδύα σφηνωμένο ανάμεσα στον ασιατικό και τον ινδικό φλοιό. Αυτό εξηγεί γιατί τα Ιμαλάια έγιναν τόσο ψηλά και πώς εξακολουθούν να παραμένουν τόσο υψηλά σήμερα αναφέρουν στη μελέτη τους οι ερευνητές. Ο μανδύας είναι το στρώμα της Γης που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον φλοιό. Είναι πολύ πιο πυκνός και δεν λιώνει στις ίδιες θερμοκρασίες. Αντίθετα ο φλοιός είναι ελαφρύς και πλευστός λειτουργώντας σαν παγόβουνο: όσο πιο παχύς είναι τόσο πιο ψηλά υψώνεται πάνω από την επιφάνεια.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν την «ένθεση μανδύα» προσομοιώνοντας σε υπολογιστή τη σύγκρουση Ινδίας–Ασίας. Το μοντέλο έδειξε ότι καθώς η ινδική πλάκα γλίστρησε κάτω από την ευρασιατική και άρχισε να λιώνει, κομμάτια της ανυψώθηκαν και κόλλησαν όχι κάτω από τον ασιατικό φλοιό, αλλά στη βάση της λιθόσφαιρας, του άκαμπτου εξωτερικού στρώματος που αποτελείται από τον φλοιό και τον ανώτερο μανδύα.
«Αυτό είναι θεμελιώδες, γιατί σημαίνει ότι υπάρχει ένα σκληρό στρώμα μανδύα ανάμεσα στους φλοιούς, που στερεοποιεί όλη τη δομή κάτω από τα Ιμαλάια. Οι δύο φλοιοί δίνουν αρκετή πλευστότητα για να παραμένει η περιοχή ανυψωμένη, ενώ ο μανδύας προσφέρει αντίσταση και μηχανική αντοχή. Έχεις όλα τα συστατικά που χρειάζεσαι για να ανυψώσεις και να συντηρήσεις το βάρος των Ιμαλαΐων και του Θιβετιανού οροπεδίου» εξηγεί ο Στερνάι.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα αποτελέσματά τους με σεισμικά δεδομένα και πληροφορίες από βράχους. «Το «σάντουιτς μανδύα» που έδειξε η προσομοίωση ταίριαζε με προηγούμενες ενδείξεις που η θεωρία του Αργκάντ δεν μπορούσε να εξηγήσει. Τώρα τα πράγματα αρχίζουν να βγάζουν νόημα. Παρατηρήσεις που φαινόταν αινιγματικές εξηγούνται πιο εύκολα με ένα μοντέλο όπου έχεις φλοιό, μανδύα, φλοιό. Η μελέτη παρουσιάζει ισχυρές αποδείξεις για αυτό το μοντέλο αλλά το να αντικρούσεις τη θεωρία 100 ετών του Αργκάντ είναι ιδιαίτερα δύσκολο αφού έχει υιοθετηθεί ευρέως» αναφέρει ο Σιμόνε Πίλια αναπληρωτής καθηγητής γεωεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο King Fahd της Σαουδικής Αραβίας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Ο Άνταμ Σμιθ μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, που δεν συμμετείχε στη μελέτη συμφώνησε για τη δυσκολία αποδοχής των νέων ευρημάτων: «Όλες οι προηγούμενες εργασίες γενικά συμφωνούσαν ότι όλο το υλικό κάτω από τα Ιμαλάια προέρχεται από τον φλοιό. Όμως τα αποτελέσματα είναι πειστικά και εξηγούν πολλές γεωλογικές ιδιαιτερότητες στην περιοχή».
Ο Ντοβ βαν Χίνσμπεργκεν καθηγητής παγκόσμιας τεκτονικής και παλαιογεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης που επίσης δεν συμμετείχε στην έρευνα διαφώνησε ότι το εύρημα είναι αμφιλεγόμενο: «Είναι μια ωραία νέα ανακάλυψη και μια κομψή ερμηνεία. Αν μια ήπειρος σπρώχνεται κάτω από μια άλλη, θα περίμενες ένα σάντουιτς που από πάνω προς τα κάτω θα αποτελείται από φλοιό και μανδυακή λιθόσφαιρα της άνω (Θιβετιανής) πλάκας, και μετά τον φλοιό της κάτω (Ινδικής) πλάκας».
Naftemporiki.gr
