Aπαρχαιωμένος εξοπλισμός, φωτογραφικοί διαγωνισμοί, ευρωπαϊκά τελεσίγραφα, προειδοποιήσεις των εργαζόμενων και ειδικών: η διαχείριση των συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) βλάπτει σοβαρά τα ελληνικά αεροδρόμια και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των επιβατών.
Δεν είναι μόνο το «Ελευθέριος Βενιζέλος». Σύμφωνα με πληροφορίες του Tvxs, ο νέος πολυσυζητημένος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης στο Καστέλι θα καθυστερήσει τουλάχιστον δύο χρόνια, λόγω.. διαγωνισμού!
Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή. Ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας στο Ελευθέριος Βενιζέλος δημιουργεί τεχνικά προβλήματα και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, λένε πηγές στο Tvxs. Δέκα μέρες πριν, στις 20 Αυγούστου, παρουσιάστηκε πρόβλημα στο ραντάρ προσέγγισης που βρίσκεται στον Λόφο Μερέντα στο Μαρκόπουλο.
Επικίνδυνες βλάβες και καθυστερήσεις
Τέθηκε εκτός λειτουργίας το σύστημα που μεταφέρει τις πληροφορίες -τη φωνή και τα δεδομένα ραντάρ- από το Μερέντα στα Σπάτα. Η βλάβη προκάλεσε καθυστερήσεις και αναστάτωση στις ελληνικές και διεθνείς αερομεταφορές καθώς και μία οργισμένη ανακοίνωση της Ryan Air.
Σύμφωνα με την ιρλανδική αεροπορική εταιρεία, πάνω από 900.000 επιβάτες έχουν υποστεί φέτος καθυστερήσεις λόγω παρόμοιων προβλημάτων. Η Ελλάδα διεκδικεί μία ακόμη θλιβερή πρωτιά στην Ευρώπη: στις καθυστερήσεις των πτήσεων.
Οι τελευταίες οφείλονται βασικά στο γεγονός ότι, για λόγους ασφαλείας, αυτά τα παλιά συστήματα δεν μπορούν να διαχειριστούν μεγάλο όγκο προσγειώσεων και απογειώσεων. Σε ένα συγκρίσιμο αεροδρόμιο όπως του Μονάχου, η κίνηση είναι διπλάσια. Με προφανείς επιπτώσεις στις τουριστικές αφίξεις και αναχωρήσεις στην Ελλάδα.
Η Ryanair κατήγγειλε επίσης ότι το αεροδρόμιο λειτουργεί χωρίς ενεργές εφεδρικές συχνότητες, στοιχείο απαραίτητο για την ασφάλεια των πτήσεων.
Το πρόβλημα που παρουσιάστηκε στο ραντάρ στο Λόφο Μερέντα ήταν γνωστό. « Η προμήθεια του εξαρτήματος που αστόχησε εκκρεμεί για πάνω από ένα χρόνο, αφού η Υ.Π.Α., ενώ γνωρίζει το πρόβλημα, δεν προχώρησε τη διαδικασία απόκτησής του, ώστε να αντικατασταθεί έγκαιρα», τόνισε σε ανακοίνωση της η Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος. «Το αποτέλεσμα ήταν στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου να μείνει ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας με ένα μόνο τερματικό ραντάρ…
Ειδικά οι συχνότητες είναι σήμερα στο χειρότερο τους επίπεδο από ποτέ, με πολλές κάθε μέρα να είναι εκτός λειτουργίας και πολλές ακόμη, αν και εντός λειτουργίας, με σοβαρά προβλήματα λήψης , με παράσιτα, παρεμβολές, κακή χωροκάλυψη».
Πέρα από το ραντάρ στον Λόφο Μερέντα, υπάρχουν δύο ακόμη ραντάρ προσέγγισης. Ένα στη θέση Καμάρα και στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Το ραντάρ στην Καμάρα παρουσίασε επίσης πρόβλημα το 2023. Οι τεχνικοί δεν έβρισκαν ανταλλακτικά, λόγω παλαιότητας. Κατάφεραν με κόπο να βρουν κάποια παλιά εξαρτήματα σε μία πρώην σοσιαλιστική χώρα της Ανατολικής Ευρώπης. Και έτσι το επιδιορθώσανε.
Το τρίτο ραντάρ, στο Ελληνικό, σταμάτησε επίσης να λειτουργεί πριν από τρία περίπου χρόνια, γιατί χάλασε ο πεπαλαιωμένος ( 30 χρόνια) μηχανισμός περιστροφής. Από τότε δεν έχει επισκευαστεί και έχει πάψει να λειτουργεί!
Διεθνείς προειδοποιήσεις και η ρίζα του κακού
Τα ραντάρ-αντίκες και ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός που τα συνοδεύει, θα έπρεπε να είχαν αντικατασταθεί εδώ και 15 χρόνια. Οι προειδοποιήσεις από τις Βρυξέλλες για την παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας σε θέματα ασφάλειας πτήσεων, ραντάρ, ηλεκτρονικής αναγνώρισης, πιστοποιήσεων αεροδρομίων κ.λπ θα μπορούσαν να αποτελέσουν ξεχωριστό άρθρο.
Γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία ή η Ρουμανία, που ξεκίνησαν από μειονεκτική θέση στις αρχές του 21ου αιώνα, σήμερα υπερέχουν συντριπτικά σε σχέση με την Ελλάδα. Δεν πρόκειται μόνο για χώρες της ΕΕ: το ανταλλακτικό για την τελευταία βλάβη στο Λόφο Μερέντα, βρέθηκε στην Αίγυπτο. Προέρχεται από παλιά ραντάρ που είναι τώρα σε αχρηστία!
Η καθυστέρηση αυτή έχει μία βασική αιτία: τη διαφθορά, χωρίς προηγούμενο τα τελευταία χρόνια. Οι διαγωνισμοί για την προμήθεια του νέου εξοπλισμού κόβονται σε κομματάκια για να βολευτούν ημέτεροι. Είναι σχεδιασμένοι για μίζες, εξυπηρετήσεις και προμήθειες. Συχνά το ένα κομμάτι εξοπλισμού, αν μετά από περιπέτειες φθάσει στον προορισμό του, δεν συνεργάζεται με το άλλο.
Ντεζαβού με τα Τέμπη…
Ακόμη και όταν -επιτέλους- κάποια εταιρεία κερδίζει έναν διαγωνισμό , η ανισότιμη προνομιακή μεταχείριση της ωθεί τις «ριγμένες» σε συνεχείς προσφυγές στα Δικαστήρια.
Όσο πάνε κι έρχονται οι διαγωνισμοί, τόσο αυξάνεται και το τίμημα των έργων. Ένα που αρχικά τιμολογήθηκε στα 76 εκατ, έχει φτάσει τώρα στα 120 για τον ίδιο εξοπλισμό! Ενα άλλο που ξεκίνησε με 34 για 7 ραντάρ ανέβηκε τώρα στα 53 εκατ για 8 ραντάρ. Στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας πετάνε και οι διαγωνισμοί!
Παράλληλα, η υποστελέχωση των υπηρεσιών και οι αναξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας στους επιχειρησιακούς χώρους δημιουργούν ένα περιβάλλον κατάρρευσης. «Κανένας Ευρωπαίος δεν θα δεχόταν να εργαστεί κάτω από αυτές τις συνθήκες», λέει γνώστης της κατάστασης.
«Ασφάλεια υπάρχει γιατί τα αεροπλάνα είναι σύγχρονα, οι αεροπορικές εταιρείες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα και οι υπάλληλοι κάνουν τη δουλειά τους. Αλλά όταν βγήκαν στη φόρα οι αναθέσεις- αναβολές των έργων για το σιδηροδρομικό δίκτυο και οι παραλείψεις που οδήγησαν στο δυστύχημα στα Τέμπη, νόμιζα ότι είχα deja vu ( ντεζαβού στα ελληνικά, όταν κάποιος νομίζει ότι έχει ξαναδεί το ίδιο περιστατικό).
Οι προειδοποιήσεις
Σε μία ανακοίνωση της τον Φεβρουάριο του 2024, η Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος προειδοποιούσε:
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην Ελλάδα εγκατεστημένα περισσότερα από τέσσερα (4) διαφορετικά συστήματα επικοινωνιών, από τα οποία το νεότερο είναι 23 ετών. Τα υφιστάμενα συστήματα ραντάρ είναι εξίσου παρωχημένα, χωρίς τη δυνατότητα εύρεσης ανταλλακτικών. Εν μέσω αυτής της κατάστασης το σύστημα της Προσέγγισης Αθηνών και του Κέντρου Ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας έχει καταγεγραμμένες δυο ολικές απώλειες της απεικόνισης ραντάρ σε διάστημα μερικών ετών και πολλές ακόμα απώλειες μικρότερης κλίμακας. Ανάλογα προβλήματα παρουσιάζονται και στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο, τη Ρόδο και την Κέρκυρα…
..Σε αντίθεση με την ντροπιαστική αυτή για τη χώρα μας εικόνα, οι γειτονικές βαλκανικές χώρες βρίσκονται έτη φωτός μπροστά από άποψη τεχνολογικού εξοπλισμού..
..Ένα χρόνο μετά την τραγωδία των Τεμπών, όχι μόνο τίποτα δεν έχει αλλάξει, όχι μόνο τα προβλήματα γιγαντώνονται..»
Πράγματι, παρά τις προειδοποιήσεις, η κατάσταση χειροτέρευσε, με τελευταία περιστατικό τη βλάβη στο ραντάρ.
Νωρίτερα φέτος τον Ιανουάριο, με αφορμή το αεροπορικό δυστύχημα μετά από σύγκρουση στον αέρα επιβατικού αεροσκάφους με ελικόπτερο του αμερικανικού στρατού στην Ουάσινγκτον, η Ένωση Ελεγκτών σημείωνε σε ανακοίνωση της ότι στην Αθήνα, « εξαιτίας του παρωχημένου εξοπλισμού, ο Ελεγκτής που εργάζεται, δεν λαμβάνει καμία ειδοποίηση από το σύστημα ότι αεροσκάφη βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης».
Στην εποχή των υπερσύγχρονων συστημάτων, η Ελλάδα βρίσκεται στην εποχή που ανακαλυφτήκαν τα πρώτα ραντάρ.
Ακόμη και οι συμπαθούντες την κυβέρνηση…
Ενα εκτενές σχόλιο που δημοσιεύθηκε προχθές Σάββατο 30/8 στα Νέα, στη στήλη του Γιώργου Χρ. Παπαχρήστου, αναφέρεται εκτεταμένα στον «τρύπιο διαγωνισμό» που ξεκίνησε η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας πριν από 5 χρόνια για την προμήθεια δέκα σύγχρονων ραντάρ και του ηλεκτρονικού εξοπλισμού που τα συνοδεύει:
«Η διαδικασία είχε τον χαρακτήρα ενός διαγωνισμού, από αυτούς που ξέρεις εκ των προτέρων πού, και κυρίως πώς θα καταλήξουν – με το που θα δημοσιευθεί το σχετικό τεύχος της προκήρυξης..
..Οι εταιρείες που ”διαγωνίστηκαν” ήταν δύο, και οι δύο ευρωπαϊκές. Τελικά τη δουλειά την πήρε η μία, γαλλικών συμφερόντων. Το ύψος της δαπάνης προμήθειας εξοπλισμού, περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ.
.. Η σύμβαση στάλθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έλεγχο, κι εκεί αποκαλύφθηκε ότι έμπαζε από παντού. . Φυσικά την επέστρεψαν πίσω χωρίς περαιτέρω συζήτηση, μαζί με το βασικό ερώτημα: γιατί προχωρείτε στην προμήθεια των ραντάρ από το ελληνικό παράρτημα της γαλλικής εταιρείας (δηλαδή τον μεσάζοντα) και όχι κατευθείαν από την ίδια την εταιρεία;..
Τα 10 ραντάρ που έγιναν 7
..Αποτέλεσμα: η σύμβαση επεστράφη, κατεστράφη, και το ελληνικό Δημόσιο προχώρησε σε καινούργιο διεθνή μειοδοτικό διαγωνισμό, ο οποίος έπειτα από μια διαδικασία που κράτησε 28 μήνες, κατακυρώθηκε, ω του θαύματος, στη ”μαμά” γαλλική εταιρεία – χωρίς τον μεσάζοντα στη μέση.
Αλλά κάποιος πρέπει να εξηγήσει, γιατί ενώ με 100 εκατομμύρια η χώρα θα προμηθευόταν 10 ραντάρ μαζί με τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό τους, τώρα με περίπου 120 εκατομμύρια θα προμηθευτεί… 7 ραντάρ!!».
Αναβάλλεται η έναρξη της λειτουργίας του Διεθνούς Αερολιμένα Κρήτης
Σύμφωνα με πληροφορίες του Tvxs, παρόμοιες είναι σε γενικές γραμμές οι αιτίες της καθυστέρησης της έναρξης λειτουργίας του Διεθνούς Αερολιμένα Κρήτης στο Καστέλι. Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας θα έπρεπε να δώσει τις προδιαγραφές των συστημάτων ραντάρ στην κατασκευάστρια εταιρεία ΤΕΡΝΑ, ώστε να προκηρύξει τον διαγωνισμό.
Η ΥΠΑ καθυστέρησε στο «μαγείρεμα» και έτσι, στην καλύτερη των περιπτώσεων ο διαγωνισμός θα ολοκληρωθεί το 2027 και το αεροδρόμιο θα ξεκινήσει το 2029, χρόνια αργότερα από τις αρχικές προβλέψεις.
Γνωρίζοντες την υπόθεση, λένε στο Tvxs ότι, ακόμη και αν η ΤΕΡΝΑ είχε καθυστερήσεις στην εκτέλεση του έργου, επειδή η βασική ευθύνη είναι της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, η εταιρεία θα αρχίσει να αποζημιώνεται για τις καθυστερήσεις.
Οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις, οι τουρίστες και οι Έλληνες πολίτες θα περιμένουν χρόνια στην ουρά. Για να κάνουν check-in στον 21ο αιώνα.
