- Τι συμβαίνει με τη συντήρηση των πτητικών μέσων της ΕΛ.ΑΣ.
- Πρόβλημα και με ελικόπτερα της Πυροσβεστικής.
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Η επιλογή της εκχώρησης τεχνικών συντηρήσεων ιπτάμενων μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, αποδεικνύεται όλο και συχνότερα προβληματική. Επιβεβαιώνοντας όσους επιμένουν ότι μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τις επιχειρησιακές ανάγκες που έχει, δεν μπορεί να μην διαθέτει αξιόπιστες κρατικές δομές για τη συντήρηση αυτών των ιπτάμενων μέσων. Ή εναλλακτικά, να διασφαλίζει ότι οι ιδιώτες που θα αναλαμβάνουν τέτοιες εργασίες θα τις φέρουν εις πέρας σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα.
Προβλήματα κακής ή υπέρμετρα χρονοβόρας και ταυτόχρονα ακριβής συντήρησης, έχουν αναφερθεί για ιπτάμενα μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων. Τώρα παρατηρούνται και για τα ελικόπτερα της Ελληνικής Αστυνομίας, τα οποία αν δεν το έχετε παρατηρήσει, έχουν σταματήσει να πετούν στους ουρανούς της χώρας. Γιατί; Η υπόθεση έχει ενδιαφέρον και οι Data Journalists, αποκαλύπτουν όλο το παρασκήνιο. Η σύμβαση τεχνικής υποστήριξης με ιδιώτη εργολάβο έχει λήξει και παρά το γεγονός ότι η συνεργασία μαζί του ήταν προβληματική, κάποιοι επιμένουν στη συνέχιση της.
Τα ελικόπτερα της ΕΛ.ΑΣ εδώ και τουλάχιστον δύο μήνες, δεν πετούν, διότι δεν έχουν γίνει συγκεκριμένες εργασίες τεχνικής υποστήριξης και αυτό προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε μία σειρά επιχειρήσεών της, όπως για παράδειγμα ο από αέρος έλεγχος για χασισοκαλλιέργειες στην ελληνική επικράτεια καθώς και η συνδρομή στις δράσεις του Πυροσβεστικού Σώματος.
Η ιστορία αρχίζει το 2009, όταν η Ολυμπιακή Αεροπλοΐα, που είχε την ευθύνη τεχνικής υποστήριξης των ελικοπτέρων της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος, κλείνει. Αναζητήθηκαν νέοι ανάδοχοι, πλην όμως οι σχετικοί διαγωνισμοί μέσω εθνικής νομοθεσίας, λόγω διαδικαστικών και δικαστικών εμπλοκών, καθυστέρησαν επί μακρόν με αποτέλεσμα την υπηρεσιακή δυσλειτουργία και την καθήλωση των ελικοπτέρων Αστυνομίας και Πυροσβεστικής.
Το 2011 η Ελληνική Αστυνομία, προς επίλυση των ζητημάτων που ανέκυψαν σχετικά με την τεχνική υποστήριξη των ελικοπτέρων της, αναζήτησε υποστήριξη από το Διεθνή Οργανισμό NATO και την Υπηρεσία NAMSA, καθώς στο συνολικό έργο του οργανισμού, λειτουργεί Κοινοπραξία Υποστήριξης Ελικοπτέρων (Helicopter Weapon System Partnership), στην οποία η χώρα μας είναι μέλος.
Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, έστειλε αίτημα προς τη NAMSA, η οποία αποδέχθηκε την πρόταση .Η συνεργασία ξεκινά και εξελίσσεται στο πλαίσιο της οποίας το NATO και η υπηρεσία του NSPA, μετά τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού, έχει συνάψει σύμβαση για την παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης, με την εταιρία Aeroservices SA. Η εταιρεία αυτή παραμένει μοναδικός πάροχος των υπηρεσιών από την έναρξη υπαγωγής στις ειδικές διαδικασίες του NATO/NSPA.
Η συνεργασία ήταν σχετικά απρόσκοπτη και λειτουργική, προς όφελος της ΕΛ.ΑΣ, τα πρώτα χρόνια. Προβλήματα αρχίζουν να δημιουργούνται στις αρχές του 2020, όταν η NSPA ενημέρωσε την ΕΛ.ΑΣ ότι, η ανάδοχος εταιρεία δεν προσκόμισε πιστοποιητικό εξουσιοδοτημένου κέντρου συντήρησης (OEM Authorized Maintenance Certification), το οποίο αποτελούσε υποχρεωτικό στοιχείο της τεχνικής προδιαγραφής του έργου και παρέχεται από τον κατασκευαστή των ελικοπτέρων (Airbus), συνεπώς ήταν υποχρεωμένη να προκηρύξει νέο διαγωνισμό για την παροχή των υπηρεσιών. Τον Φεβρουάριο του 2020 με υπουργική απόφαση, ανατέθηκε στο NATO η διενέργεια νέου διαγωνισμού για το χρονικό διάστημα από 01-06-2020 έως την 31-05-2022, με δικαίωμα προαίρεσης για δύο έτη, δηλαδή μέχρι την 31-05-2024. Καθώς τα χρονικά περιθώρια για τη διενέργεια διαγωνισμού ήταν μικρά μέχρι την 31-05-2020 και δεν ήταν δυνατή η έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας, ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης της προηγούμενης Υπουργικής απόφασης από την 01-06-2020 μέχρι την 31-05-2021 με τον ίδιο ανάδοχο.
Στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού που διενήργησε το NATO, προκειμένου για τη διαμόρφωση ικανής γνώμης των υποψηφίων για την τεχνική κατάσταση των ελικοπτέρων της Υπηρεσίας, ζητήθηκε από τον ανάδοχο να παράσχει στοιχεία που αποτυπώνουν την τεχνική κατάσταση των ελικοπτέρων μέσω των Μητρώων τους. Ο ανάδοχος απέστειλε στην NSPA σχετικά δεδομένα, πλην όμως απαίτησε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα κατέστησε μη αξιοποιήσιμα, καθυστερώντας την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας και οδηγώντας την NSPA προς αποφυγή καθήλωσης των ελικοπτέρων, σε περαιτέρω άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης για ένα ακόμη έτος μέχρι την 31-05-2022. Τα απαιτούμενα στοιχεία εν τέλει αποκτήθηκαν μέσω ψηφιοποίησης από ειδική επιτροπή που συνεστήθει σε συνεργασία με στελέχη της NSPA.
Στο νέο διαγωνισμό που διενήργησε η NSPA το 2022, η εταιρεία Aeroservices SA επελέγη ξανά ως ανάδοχος, καθώς παρουσίασε τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ των υποψηφίων, προσφέροντας ετήσιο πάγιο τέλος ύψους 25% της αντίστοιχης προηγούμενης σύμβασης. Έτσι υπογράφτηκε η τρέχουσα σύμβαση παροχής υποστήριξης των ελικοπτέρων της ΕΛ.ΑΣ. και της Πυροσβεστικής σε ένα ενιαίο πλαίσιο.
Με την έναρξη παροχής των συμβατικών υποχρεώσεων, αναφορικά με την αποκατάσταση βλαβών και μη προγραμματισμένων συντηρήσεων, ακολουθήθηκε το νέο σχήμα που είχε περιγραφεί σε επίπεδο τεχνικής προδιαγραφής, σύμφωνα με το οποίο ο ανάδοχος θα χρέωνε για τις ανωτέρω δραστηριότητες ανάλογα με την ωριαία απασχόληση του εξειδικευμένου τεχνικού του προσωπικού.
Όμως εδώ αρχίζουν τα προβλήματα και οι παρατηρήσεις της ΕΛ.ΑΣ, οι οποίες συνοψίζονται στα εξής:
–Κατά την εκτέλεση της πρώτης μη προγραμματισμένης εργασίας, απαίτησε δυσανάλογη απασχόληση εργατοωρών για την αποκατάσταση συνήθους βλάβης σε ελικόπτερο της Αστυνομίας. Μέρος της βλάβης αυτής είχε αποκατασταθεί προγενέστερα και ζητήθηκε από την ΕΛ.ΑΣ η χρήση όρων εγγύησης. Οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν με αναθεωρημένη εκτίμηση την 19/09/2022, με απαίτηση εκ νέου μεγαλύτερου από το λογικό κόστος εργατοωρών απασχόλησης.
-Την 23/06/2022, απαίτησε πληροφορίες σχετικά με τη επιχειρησιακή χρήση των ελικοπτέρων της Αστυνομίας και καθήλωσε δύο ελικόπτερα, επικαλούμενος παράβαση επί των όρων της σύμβασης. Στο πλαίσιο εκπαίδευσης, η ΕΛ.ΑΣ είχε πραγματοποιήσει εκπαιδευτικές πτήσεις με εκπαιδευόμενο χειριστή. Ο ανάδοχος θεώρησε ότι έπρεπε να ενημερωθεί για το ειδικό αντικείμενο των πτήσεων και κατηγόρησε ότι προέκυψε βλάβη η οποία αποκρύφθηκε. Απέστειλε επιστολή στην Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (Α.Π.Α) και καθήλωσε δύο ελικόπτερα μέχρις ότου η Α.Π.Α. θα ολοκλήρωνε ζητούμενο έλεγχο. Η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, μετά από έλεγχο απέρριψε τις σχετικές αιτιάσεις. Η εταιρεία ενημερώθηκε από την ΕΛ.ΑΣ και της ζητήθηκε να ενεργήσει άμεσα, αλλά η καθήλωση των ελικοπτέρων συνεχίστηκε. Η Α.Π.Α., μετά από πραγματοποίηση κοινής σύσκεψη, κοινοποίησε στον ανάδοχο νέα απόφαση της, καλώντας τον να επαναφέρει τα ελικόπτερα της Υπηρεσίας. Η εταιρεία δεν ενήργησε αρμοδίως και η NSPA έστειλε νέα επιστολή στην Α.Π.Α. την 20/07/2022 ζητώντας ενέργειες. Η Α.Π.Α. απέστειλε νέα εντολή την 22/07/2022, καλώντας την εταιρεία να αποκαταστήσει την πλοϊμότητα των ελικοπτέρων. Η εταιρεία απάντησε, επικαλούμενη αδυναμία ενημέρωσης «λόγω ασθένειας», αρνούμενη ότι καθήλωσε τα ελικόπτερα.
Η αξιοπλοΐα του ενός ελικοπτέρου αποκαταστάθηκε την 28/07/2022, ενώ το δεύτερο ελικόπτερο παρέμεινε μη επιχειρησιακά αξιοποιήσιμο, καθώς πλέον προέκυψαν πρόσθετες προγραμματισμένες χρονικές εργασίες. Και δεν ήταν μόνο αυτά τα προβλήματα, υπήρχαν και σοβαρότερα.
Σύμφωνα με τη σύμβαση, καθώς και τη συνήθη πρακτική η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να αποδέχεται το τεχνικό προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ, προκειμένου αυτό να συμμετέχει στην εκτέλεση τεχνικών εργασιών για εξοικονόμηση πόρων, απόκτηση εμπειρίας, διατήρηση σε ισχύ των κατεχόμενων πιστοποιήσεων και συνολικά διατήρηση αυτοπρόσωπης αντίληψης των δραστηριοτήτων. Από την πρώτη στιγμή η εταιρεία αρνήθηκε τη συμμετοχή έξι τεχνικών που κατείχαν μόνο βασικό πτυχίο, επιτρέποντας μόνο τη συμμετοχή δύο τεχνικών που ήταν κάτοχοι επιπλέον πιστοποίησης επί τύπου ελικοπτέρου και είχαν επιπλέον πιστοποιηθεί αρμοδίως από την εταιρία.
Η σύμβαση προβλέπει την παροχή από τον ανάδοχο προτάσεων, σχετικά με εκπαίδευση των χειριστών και των τεχνικών, εντός διαστήματος δύο μηνών μετά από σχετικό αίτημα. Η ΕΛ.ΑΣ, για την κάλυψη των άμεσων αναγκών εκπαιδεύσεων χειριστών, καθώς και για τις πρόσθετες ανάγκες πιστοποίησης των τεχνικών, απέστειλε την 12/08/2022 το αίτημά της στην NSPA. Σε κοινή σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την 24/05/2023, η εταιρεία δεσμεύτηκε ότι θα υποβάλει τις προτάσεις της μέχρι το τέλος του Ιουνίου, πλην όμως ζήτησε να της δικαιολογείται αποζημίωση για την παροχή αυτή, γεγονός που δεν προβλέπεται συμβατικά. Τελικά με μεσολάβηση της NSPA έγινε πρόταση να αποζημιώνεται η εταιρεία με κοστολόγηση ωριαίας απασχόλησης, αλλά αυτό δεν έγινε δεκτό από τον ανάδοχο.
Πρόβλημα και με τα ανταλλακτικά
Προβλήματα υπήρξαν και με τα ανταλλακτικά. Στη σύμβαση προβλεπόταν η ειδικότερη υποστήριξη διαχείρισης «τέλους ζωής» (Obsolescence Analysis), σύμφωνα με την οποία, ο ανάδοχος θα έπρεπε να παρουσιάσει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης. Αντί αυτού παρουσιάστηκε μια σύντομη λίστα με κάποια ανταλλακτικά. Κάθε άλλο αίτημα προς την εταιρεία για πληρέστερη κάλυψη αγνοήθηκε. Η απουσία αυτή οδήγησε και συνεχίζει να οδηγεί σε μη προβλεπόμενες καθυστερήσεις στην εκτέλεση των εργασιών, οι οποίες προκαλούν σοβαρή επιχειρησιακή δυσλειτουργία, αλλά ταυτόχρονα θεωρούνται αποδεκτές συμβατικά, λόγω κάθε αυτής της μη εύρεσης ανταλλακτικών μερών.
Για όλα αυτά ενημερώθηκε λεπτομερώς το αρμόδιο Γραφείο Ελλήνων Συνδέσμων NSPA και αποφασίστηκε να κληθεί η εταιρεία για εξηγήσεις στην έδρα του Οργανισμού, καθώς επίσης και να προετοιμάσει η NSPA νέο διαγωνισμό με αυστηρότερα κριτήρια επιλογής αναδόχου. Ο επικεφαλής του Γραφείου Ελλήνων Συνδέσμων, κινητοποιήθηκε περαιτέρω και ανέδειξε το θέμα σε υψηλότερο επίπεδο ιεραρχίας του Οργανισμού, όπου όπως ενημέρωσε με την από 18/09/2023 επιστολή του, υπήρξε καθολική αποδοχή και επιβεβαίωση της θέσης της Αστυνομίας και ότι θα πρέπει να εξεταστεί από τον Οργανισμό ακόμη και ο πρόωρος τερματισμός της σύμβασης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του αναδόχου με τις συμβατικές του υποχρεώσεις .
To οξύμωρο είναι ότι τελικά παρότι η Αστυνομία αλλά και η Πυροσβεστική δια μέσου της NSPA έχουν στείλει στην Aeroservices S.A. έγγραφο για την επέκταση της συμφωνίας βάσει της προαίρεσης του υπάρχοντος διαγωνισμού για τα έτη 2022 έως 2025 για ένα έτος ακόμη, με τις ιδίες υπάρχουσες ποιοτικές και οικονομικές προδιαγραφές, η εταιρεία ΔΕΝ υπογράφει την δεσμευτική επέκταση του συμβολαίου και αιτείται με έγγραφό της την αναδιαπραγμάτευση των οικονομικών όρων.
Αποτέλεσμα, είναι η Αστυνομία εφαρμόζοντας εντολή της NSPA να μην δραστηριοποιείται καθώς ΔΕΝ υφίσταται ενεργό συμβόλαιο τεχνικής υποστήριξης των ελικοπτέρων της και η Πυροσβεστική να δραστηριοποιείται μετά από «δωρεάν» άτυπη τεχνική υποστήριξη που δεν την καλύπτει νομικά απέναντι στις υποχρεώσεις της στην Α.Π.Α. από την Aeroservices SA.
Παράλληλα μετά από ένα μήνα απραξίας των ιπτάμενων μέσων της Αστυνομίας, κατατίθεται πρόταση από πιστοποιημένο συνεργάτη της NSPA που είχε συμμετάσχει στον διαγωνισμό του 2022-2025 και για οικονομικούς λόγους δεν κατοχυρώθηκε σε αυτόν ο διαγωνισμός, όπου αναφέρει ότι δύναται στις οικονομικές παραμέτρους που είχε κατοχυρωθεί ο προηγούμενος διαγωνισμός να αναλάβει την τεχνική υποστήριξη για το χρονικό διάστημα έως ότου πραγματοποιηθεί ο νέος διαγωνισμός που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί, αφού η εταιρεία Airservices S.A. δεν υπογράφει την επέκταση του υπάρχοντος συμβολαίου και ζητά νέους οικονομικούς όρους.
Για όλα αυτά είναι ενήμερη η ηγεσία της Ελληνικής Αστυνομίας αλλά και του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Οι εισηγήσεις που έχουν γίνει προφανώς δεν συνηγορούν υπέρ της συνέχισης της συνεργασίας. Περιέργως όμως, από «κύκλους» του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, προωθείται η επιλογή της επέκτασης συνεργασίας με τον σημερινό ανάδοχο που ζητά νέους οικονομικούς όρους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να παρθεί μια απόφαση που να δίνει άμεση λύση στο πρόβλημα και να αρχίσουν να ξανά πετάνε νόμιμα τα ιπτάμενα μέσα Αστυνομίας και Πυροσβεστικής.
