Στην ελληνική μυθολογία η Χίμαιρα αναφέρεται ως ένα τρομακτικό τέρας, που έβγαζε φωτιά, είχε σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού, και η ουρά του κατέληγε σε φίδι και μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρες πόλεις. Σήμερα, ο όρος χρησιμοποιείται περισσότερο στο πλαίσιο της βιολογίας. Στον ιατρικό κόσμο, η χίμαιρα περιγράφει έναν οργανισμό με δύο διακριτές γενετικές ταυτότητες: Για παράδειγμα, χίμαιρα μπορεί να είναι ένας οργανισμός που έχει λάβει υποβληθεί σε μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων.
Μια νέα μελέτη ωστόσο, η οποία δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο Nature Medicine, αναζωπυρώνει τις μυθολογικές καταβολές της Χίμαιρας, μεταμοσχεύοντας όργανα άλλων ειδών στον άνθρωπο – μια διαδικασία που ίσως μας βοηθήσει να ζήσουμε για πάντα.
Ερευνητές στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Guangzhou στην Κίνα πραγματοποίησαν μια ξενομεταμόσχευση – τη διαδικασία μεταμόσχευσης ζωντανού ιστού από ένα είδος σε ένα άλλο – χρησιμοποιώντας τον πνεύμονα ενός γενετικά τροποποιημένου χοίρου. Σε μια παγκόσμια πρωτιά, η ομάδα κατάφερε να μεταμοσχεύσει το όργανο στο σώμα ενός 39χρονου άνδρα που είχε χαρακτηριστεί εγκεφαλικά νεκρός. Ο μεταμοσχευμένος πνεύμονας επέζησε στο ανθρώπινο σώμα για εννέα ημέρες.
Η εργασία αυτή είναι πρωτοποριακή επειδή, μια μεταμόσχευση από χοίρο σε άνθρωπο, εγείρει ένα μοναδικό πρόβλημα που δεν προκύπτει πάντα στις μεταμοσχεύσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το γεγονός ότι, διαφορετικά είδη, έχουν διαφορετικούς γενετικούς κώδικες – άρα, είναι υψηλός ο κίνδυνος της απόρριψης του μοσχεύματος. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, είναι σχεδιασμένο ώστε να απορρίπτει ξένα σώματα – παθογόνους οργανισμούς, δηλητήρια, όγκους – απορρίπτοντας ακόμη και ακίνδυνα σώματα.
Περίπου 10 με 15 τοις εκατό των μεταμοσχεύσεων, καταλήγουν σε απόρριψη – όταν δηλαδή το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει το μόσχευμα ως απειλή και πυροδοτείται ανοσολογική απόκριση. Αυτό συμβαίνει στις μεταμοσχεύσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο – πόσω μάλλον, από διαφορετικό είδος.
Η εξέλιξη της πρώτης ξενομεταμόσχευσης
Για να αποφευχθεί η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, η ομάδα τροποποίησε έξι διαφορετικά γονίδια στον χοίρο – και η παρέμβασή τους πέτυχε. Οι ερευνητές λένε ότι αρχικά δεν υπήρχαν σημάδια μόλυνσης, αλλά παρατηρήθηκαν κάποια οιδήματα και βλάβη στους ιστούς ύστερα από 24 ώρες. Σημείωσαν επίσης ότι η βλάβη φάνηκε να μειώνεται μετά την ένατη μέρα, αν και οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι αν ο πνεύμονας θα μπορούσε να υποστηρίξει τον ασθενή χωρίς μηχανική υποστήριξη.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι άνθρωποι πειραματίζονται με όργανα χοίρου για χάρη της ανθρωπότητας. Μερικοί ασθενείς έχουν λάβει άλλα όργανα, όπως καρδιές, από γενετικά τροποποιημένο χοίρο. Μάλιστα, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ έδωσε το “πράσινο φως” για κλινικές δοκιμές που διεξάγονται από την εταιρεία βιοτεχνολογίας eGenesis. Οι δοκιμές θα εξετάσουν νεφρούς από γενετικά τροποποιημένα χοίρους σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου.
Σήμερα, 13 ασθενείς πεθαίνουν κάθε μέρα στη λίστα αναμονής για μεταμοσχεύσεις στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τη Διοίκηση Πόρων και Υπηρεσιών Υγείας (HRSA), οπότε τέτοιες διαδικασίες ξενομεταμόσχευσης μπορεί να αποτελέσουν ένα βήμα προς την επίλυση της κρίσης των μεταμοσχεύσεων οργάνων.
Όχι τόσο απίθανο το σενάριο της αθανασίας
Για ορισμένους θιασώτες της μακροζωίας και φουτουριστές, οι εξελίξεις στην έρευνα της μεταμόσχευσης οργάνων, δεν είναι απλώς μια εξέλιξη στον τομέα της υγείας, αλλά ένα ακόμη βήμα στον αγώνα για την επίτευξη της αθανασίας.
«Μπορεί ο εγκέφαλος να είναι μοναδικός και να μην αναδημιουργείται, ωστόσο, η θεμελιακή λογική είναι πως, όλο το υπόλοιπο σώμα, μπορεί ν’ αναδημιουργηθεί», εξηγεί ο Emil Kendziorra, M.D.—CEO και ιδρυτής της Tomorrow Bio, μια ερευνητικής εταιρείας κρυοσυντήρησης με έδρα το Βερολίνο, στο Popular Mechanics το 2024.
Έτσι, αν αυτά τα γενετικά τροποποιημένα μέρη χοίρου μπορούσαν να λειτουργήσουν σε ανθρώπους, η αθανασία θεωρητικά θα μπορούσε να είναι εφικτή, αν οι επιστήμονες μπορούσαν να κάνουν επανεκκίνηση στον εγκέφαλο μετά τον θάνατο. Μπορεί να είναι πιο δύσκολο στην πράξη απ’ ό,τι στη θεωρία, ωστόσο ορισμένοι ερευνητές ίσως πλησιάζουν όλο και πιο κοντά.
Το 2019, μια ομάδα ερευνητών, επαναφέρει τον εγκέφαλο ενός χοίρου, τέσσερις ώρες μετά τον θάνατό του, με την καινοτόμο συσκευή τους, που ονομάζεται BrainEx. Γεμίζοντας τον εγκέφαλο με συντηρητικούς παράγοντες και φάρμακα, κατάφερε να αποκαταστήσει ζωτικές κυτταρικές λειτουργίες. Όσο συναρπαστική και αν είναι η εξέλιξη αυτή, οι ερευνητές εξήγησαν πως, ο εγκέφαλος δεν μπορούσε να θεωρηθεί ζωντανός, πόσω μάλλον με συνείδηση – τουλάχιστον όχι στο πρώιμο αυτό στάδιο της έρευνας.
Μπορεί η ανθρώπινη αθανασία να μοιάζει ένα μακρινό και απίθανο σενάριο, ίσως όμως να είναι πιο ρεαλιστικό από ό,τι μπορεί να φανταζόμαστε. Ο Kendziorra, μιλώντας για την κρυοσυντήρηση, είχε πει: «Στο παρελθόν, και η μεταμόσχευση της καρδιάς έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας».
