Του Δημήτρη Παξινού
Η κινδυνολογία βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε κάθε διακυμαινόμενη εποχή και είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, ανάλογα με την αισιοδοξία ή την απαισιοδοξία που υπάρχει και τη χρωματίζει. Είναι απόρροια του φόβου για την επέλευση γεγονότων απρόσμενων που θα τον πλήξουν. Είναι απόρροια, δηλαδή, του εφήμερου και του παροδικού που έχουν τα πράγματα από μόνα τους. Ανίκανοι να προβλέψουμε το μέλλον, αρκούμαστε να σερνόμαστε πίσω από τους πολιτικούς ως μη δυνάμενοι να προσδιορίσουμε τις αιτίες που προκαλούν όσα δεινά συμβαίνουν στον τόπο και στον πλανήτη και τα οποία συνέβησαν στο απώτερο παρελθόν. Όπως οι κατακλυσμοί, οι εκρήξεις ηφαιστείων, οι σεισμοί.
Όμως οι τρέχουσες συνθήκες μάς δείχνουν ότι η κρίση που αντιμετωπίζει είναι τεράστια και ανεπανάληπτη. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, η κλιματική κρίση, οι πυρηνικοί εξοπλισμοί και ο υπερπληθυσμός αποτελούν τους μεγάλους κινδύνους για την ανθρωπότητα και ταλανίζουν και φθείρουν τη ζωή και στα τρία επίπεδα. Κανένα από τα μεγάλα αυτά προβλήματα που απειλούν τη ζωή μας δεν μπορεί στο ελάχιστο να σταματήσει τον κατήφορο που έχει πάρει. Το αντίθετο, θα μεγαλώνουν και θα επεκτείνονται. Η προεδρία Τραμπ ήδη δεν αναγνωρίζει τον κίνδυνο από την επιδεινούμενη κλιματική κρίση, αποσύρεται από τη Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα και τον ακολουθούν αναπόσπαστα κι άλλες χώρες, που φέρουν τη μεγάλη ευθύνη για την καύση ορυκτών καυσίμων και την κλιματική αλλαγή.
Η ζωή πάνω στη Γη βαίνει προς ένα απροσδιόριστο σκοτεινό μέλλον, ενώ ο άνθρωπος προσδοκά μια καλύτερη μεταχείριση και απευθύνεται προς τούτο στην κυβέρνησή του και στους πολιτικούς που την εκφράζουν. Σε αυτούς κατ’ ανάγκη έχει εναποθέσει τις ελπίδες του, εκών άκων, για να μπορεί να απολαμβάνει στιγμές ευτυχίας όπως την προσδιορίζει ο καθένας με βάση τις αξίες της ζωής, όπως αυτός αντιλαμβάνεται ή όπως αυτός διαπαιδαγωγείται απ’ τις μικρές ηλικίες κι όπως διαμορφώνει αυτές τις παρορμήσεις και τις μετατρέπει σε πνευματικές αναζητήσεις. Οι σημερινές συνθήκες και τα προβλήματα που δημιουργούνται κυρίως από την απληστία, τη μεγαλομανία του ανθρώπου περιορίζουν ασφυκτικά αυτές τις προσδοκίες τους χάριν μιας μικρής μειονότητας που κυριαρχεί και καταδυναστεύει τους πολλούς, την ανθρωπότητα.
Όλα αυτά συντελούν κι οδηγούν σε μεγάλη απογοήτευση και σε άρνηση της πολιτικής και των εκφραστών της. Σε μια ισοπέδωση και σ’ έναν μηδενισμό που στο τέλος ευνοεί τους εκάστοτε κρατούντες, οι οποίοι εξακολουθούν το μονότονο και επικίνδυνο παιχνίδι τους ανεξέλεγκτοι και αποθρασυμένοι ίσως από τη μη άσκηση ελέγχου τους. Κι αυτό το φαινόμενο παρατηρείται σ’ όλη την Ευρώπη. Η εκχώρηση της βούλησής μας σε τρίτους αποτελεί επικίνδυνο ολίσθημα στην αυταρχικότητα και στη λήψη μέτρων επώδυνων για το σύνολο. Οι περισσότεροι των ανήσυχων και δυναμικών ανθρώπων έχουν στραφεί και αναλώνονται στην απόκτηση αγαθών και την αυτοπροβολή, αφού αυτό είναι το μοντέλο της επιτυχίας που προβάλλεται απ’ τον σημερινό πολιτισμό, στον οποίο εξέχουσα θέση κατέχει ο νομικός πολιτισμός, που κι αυτός καταρρέει με πάταγο μαζί και το κράτος δικαίου.
Κανείς δεν ακούει. Παράλληλα οι πολιτικοί έχουν γίνει πολύ εγκόσμιοι και οι στόχοι τους είναι προσανατολισμένοι εκτός του πεδίου γενναιότητας και ευθύνης που απαιτούν οι μεγάλες αλλαγές, τις οποίες χρειαζόμαστε. Η αναδόμηση των κοινωνιών χρειάζεται άτομα που θα έχουν διάθεση για θυσίες χωρίς κανέναν απολύτως δισταγμό. Και υπάρχουν άτομα και προσφέρονται, αρκεί να τα βοηθήσουμε στην προσπάθειά τους που καλούνται να παράσχουν. Είναι, όμως, απομονωμένοι και κρατούν αποστάσεις από τον μολυσμένο περίγυρο που τους πνίγει και τους συνθλίβει. Φάνηκε από τις εκδηλώσεις συμπαράστασης στα θύματα των Τεμπών. Φάνηκε όταν χρειάστηκε να βγουν μπροστά. Υποχρέωσή μας να τους βρούμε και να ηγηθούν αυτής της προσπάθειας. Δεν είναι εύκολο καθόλου.
Όμως οι καιροί και οι μολυσματικές ασθένειες του πλανήτη απαιτούν εγρήγορση και προσμονή για ένα μέλλον χρήσιμο για τις επόμενες γενιές. Κανείς δεν μπορεί να είναι αμέτοχος σ’ αυτή τη μάχη της επιβίωσης του πλανήτη και των ενοίκων, των έμβιων όντων. Το παρελθόν διδάσκει, εφόσον το προσεγγίζουν με τη δέουσα προσοχή και υπευθυνότητα. Είμαστε δέσμιοι των επιλογών μας. Κανείς δεν μπορεί να πει δεν γνώριζα, δεν κατάλαβα, αλλά θα ‘ναι αργά.
