Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τασούλας στην τελετή ορκωμοσίας των νέων ακολούθων πρεσβείας υπεραμύνθηκε -και αυτός- της αταλάντευτης πίστης της Ελλάδας στο Διεθνές Δίκαιο. Με λόγο καθωσπρέπει, θεσμικά στολισμένο, μίλησε για την εθνική γραμμή, την προσήλωση στους κανόνες, την απόρριψη της λογικής του ισχυρού. Ωραία τα λόγια. Αλλά φτάνουν;
Αν κάτι μας έχει διδάξει η Ιστορία, είναι πως το Διεθνές Δίκαιο είναι ισχυρό μόνο όταν το στηρίζει η ισχύς. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, δεν ζούμε σε έναν κόσμο κανόνων αλλά σε έναν κόσμο ισχύος. Το να επαναλαμβάνουν τα μέλη της πολιτειακής και πολιτικής εξουσίας, σχεδόν τελετουργικά, ότι «είμαστε με το Δίκαιο», όταν καθημερινά παραβιάζονται κυριαρχικά μας δικαιώματα, δεν είναι στάση υπευθυνότητας. Είναι άλλοθι για την υποχωρητικότητα.
Η Τουρκία αλωνίζει. Διατηρεί στρατό κατοχής σε ευρωπαϊκό έδαφος, απειλεί με πόλεμο αν επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα, εργαλειοποιεί το Μεταναστευτικό, προκαλεί στον αέρα και στη θάλασσα του Αιγαίου. Κι εμείς; Δηλώνουμε πως «δεν παρασυρόμαστε», «δεν απαντάμε», «δεν κλιμακώνουμε». Περιμένουμε πότε θα συγκινηθούν οι σύμμαχοι ή πότε θα ευαισθητοποιηθεί η «διεθνής κοινότητα». Πόσες δεκαετίες θα περάσουν ακόμη για να καταλάβουμε πως τίποτα δεν θα μας χαριστεί, όλα πρέπει να τα επιβάλουμε;
Η εξωτερική μας πολιτική εξακολουθεί να κινείται με τη λογική της διαχείρισης, της αποφυγής και εντέλει της υποταγής. Όχι της πρωτοβουλίας, όχι της αποτροπής. Χαμηλοί τόνοι, δηλώσεις καλής θέλησης, επιμονή στη νομική επιχειρηματολογία – λες και αντιμετωπίζουμε μια αντιδικία στο Συμβούλιο της Επικρατείας και όχι έναν επιθετικό γείτονα με στρατηγικό σχεδιασμό δεκαετιών.
Ο κ. Τασούλας είπε πως η πίστη στο Διεθνές Δίκαιο δεν είναι «νεφελώδης ή αφελής». Και όμως, όταν δεν συνοδεύεται από πολιτική τόλμη, εθνική πυγμή και αποφασιστικές πρωτοβουλίες, καταντά ακριβώς αυτό: αφελής και αδιέξοδη. Οι διεθνείς κανόνες είναι εργαλεία, όχι προσκοπικές αρχές για ηθική δικαίωση σε μελλοντικά σεμινάρια Ιστορίας.
Επίσης ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είπε ότι ο κόσμος αλλάζει και η Ελλάδα οφείλει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο τον προσεγγίζει. Όμως αυτό δεν σημαίνει περισσότερα συνέδρια και think tanks τύπου ΕΛΙΑΜΕΠ, που η σημερινή κυβέρνηση «αντιγράφει», αλλά αλλαγή φιλοσοφίας. Αντί να είμαστε «καλά παιδιά της διεθνούς νομιμότητας», πρέπει να γίνουμε σοβαρή, αποφασισμένη και αυτοτελής γεωπολιτική δύναμη.
Η Ελλάδα οφείλει έστω και τώρα να πάψει να είναι ουρά εξελίξεων και να αποκτήσει δική της ατζέντα. Να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, να ενεργοποιήσει ρήτρες, να καταγγείλει διεθνώς τη στάση της Άγκυρας με σοβαρότητα, όχι μόνο όταν μας στριμώχνει επικοινωνιακά. Να προβάλει ισχύ, όχι αδυναμία. Να πείσει φίλους και εχθρούς, αν χρειαστεί ακόμη και επί του πεδίου, ότι δεν πρόκειται να ανεχτεί την παραβίαση ούτε χιλιοστού των δικαιωμάτων της.
Το Διεθνές Δίκαιο είναι εργαλείο. Αλλά για να είναι εργαλείο πρέπει να υπάρχει αφενός θέληση να το κρατήσει η χώρα στα χέρια της, αφετέρου δύναμη να το υπερασπιστεί. Διαφορετικά καταντά κουρελόχαρτο, μια ευγενική πρόφαση για να δικαιολογούμε τη διαρκή μας ακινησία και ενδοτικότητα. Όπως, δυστυχώς, πράττει η σημερινή κυβέρνηση.
