Του Απόστολου Κρητικόπουλου*
Η δημόσια τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας Μακάριου Λαζαρίδη περί αύξησης του ορίου εισόδου κομμάτων στη Βουλή από το 3 στο 5 ή ακόμη και στο 7 τοις εκατό προκάλεσε συζητήσεις και αντιδράσεις. Δεν είναι μια αυθόρμητη ή επιφανειακή πρόταση. Εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προβληματισμού για το πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό στις επόμενες εκλογές και πώς θα επηρεαστεί η κυβερνησιμότητα της χώρας.
Οι σημερινές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Βουλή του 2027 μπορεί να περιλαμβάνει από επτά έως δέκα κόμματα. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα καταστήσει τον σχηματισμό κυβέρνησης εξαιρετικά δύσκολο. Η πιθανότητα παρατεταμένης αστάθειας και ακυβερνησίας είναι μεγάλη. Η πολυδιάσπαση οδηγεί σε κυβερνήσεις με ελάχιστη διάρκεια ζωής και περιορισμένη αποτελεσματικότητα.
Η πρόταση για υψηλότερο όριο εισόδου δεν είναι τυχαία. Στοχεύει στο να μειώσει την είσοδο μικρών κομμάτων στη Βουλή, ώστε να διευκολυνθεί η δημιουργία ισχυρών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 54 του Συντάγματος, για να ισχύσει οποιαδήποτε αλλαγή από τις εκλογές του 2027 απαιτείται πλειοψηφία 200 βουλευτών, κάτι που θεωρείται απίθανο. Συνεπώς, η συζήτηση αφορά κυρίως τις μεθεπόμενες εκλογές, όταν η απλή πλειοψηφία των 151 θα αρκεί για την αλλαγή.
Η τακτική που διαφαίνεται είναι συγκεκριμένη. Η Νέα Δημοκρατία γνωρίζει ότι η αυτοδυναμία σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, από το 2019 μέχρι το 2027, είναι σχεδόν αδύνατη. Αν λοιπόν οι εκλογές του 2027 οδηγήσουν σε ακυβερνησία, τότε η Ν.Δ. θα επιδιώξει να εμφανιστεί ως ο μοναδικός αξιόπιστος φορέας σταθερότητας στις δεύτερες κάλπες. Εκεί, με την εφαρμογή νέου εκλογικού νόμου στις μεθεπόμενες εκλογές, μικρότερα κόμματα που κινούνται γύρω από το 3 τοις εκατό θα αποκλειστούν από τη Βουλή. Η πιθανότητα κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας θα αυξηθεί αισθητά.
Πρόκειται για μια στρατηγική που δείχνει ευρηματικότητα αλλά και σημαντικό ρίσκο. Η αδυναμία της έγκειται στο ότι τα μικρά κόμματα κατανοούν τον κίνδυνο που τα απειλεί. Μια τέτοια πρωτοβουλία μπορεί να οδηγήσει σε συσπειρώσεις τόσο στα αριστερά όσο και στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Ο φόβος του αποκλεισμού θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για τη δημιουργία συμμαχιών, με στόχο την επιβίωση και την ενίσχυση αυτών των πολιτικών χώρων.
Αν αυτό συμβεί, η προσπάθεια περιορισμού των μικρών κομμάτων μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Η Αριστερά θα μπορούσε να εμφανιστεί με πιο ισχυρή κοινοβουλευτική παρουσία και η πατριωτική Δεξιά με ενισχυμένη επιρροή. Το πολιτικό σκηνικό, αντί να απλοποιηθεί, θα αποκτήσει νέα χαρακτηριστικά που θα δυσκολέψουν το συγκεκριμένο σχέδιο της Ν.Δ.
*Διδάκτωρ Πληροφορικής (X: @kritikopoulos)
