Του Γιώργου Χαρβαλιά
Η ουσιαστικά προαναγγελθείσα απόφαση του νέου Γερμανού καγκελαρίου να δώσει το «πράσινο φως» για την πώληση των Γιουροφάιτερ στην Τουρκία δεν εξέπληξε κανέναν, πέραν των μονίμως… ανυποψίαστων που εκπονούν τη διπλωματική στρατηγική της Ψωροκώσταινας.
Η προηγούμενη σοσιαλδημοκρατική -κατά βάση- κυβέρνηση συνασπισμού κρατιόταν «με τα δόντια», αφού οι «φίλοι» μας οι Πράσινοι, αλλά και οι νεοφιλελεύθεροι του FDP πίεζαν τον Σολτς να ξεμπερδέψει με αυτή την «εκκρεμότητα» για να πάρει μπροστά το φιλόδοξο εξαγωγικό πρόγραμμα εξοπλισμών. Ο Χριστιανοδημοκράτης Μερτς, «φίλος» και αυτός του… ευυπόληπτου Έλληνα πρωθυπουργού, που δεν έχει αναστολές απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν, απλώς λειτούργησε λυτρωτικά, προς μεγάλη ανακούφιση ολόκληρου του συστημικού γερμανικού πολιτικού φάσματος.
Είναι γεγονός ότι οι σημερινοί Γερμανοί πολιτικοί δεν δίνουν δεκάρα για τις ελληνικές αμυντικές ευαισθησίες. Σέβονται και εκτιμούν τους γείτονες, αφού φιλοξενούν και αρκετά εκατομμύρια πολίτες τουρκικής καταγωγής στη γερμανική επικράτεια, συμπαθούν το Ισλάμ και, αντιθέτως, θεωρούν τους σύγχρονους Έλληνες ένα έθνος δεύτερης ταχύτητας, απολύτως «βαλκανικό», που δεν επιδέχεται τευτονικής εμπνεύσεως επιμόρφωση. Όπως ακριβώς και άλλοι «δυσπροσάρμοστοι» λαοί ορθόδοξου δόγματος, φέρ’ ειπείν Ρώσοι και Σέρβοι, που επίσης αποκλίνουν από τις γερμανικές αξίες…
«Μα οι Γερμανοί λατρεύουν την Ελλάδα» μπορεί να σκεφτείτε. Την επισκέπτονται, άλλωστε, κατά κόρον. Ναι, την Ελλάδα την αγαπούν. Τις μοναδικές ακτές της, τον ήλιο, άντε και τον λαμπρό αρχαίο πολιτισμό της. Όχι απαραίτητα τους σύγχρονους κατοίκους της. Γιατί τους θεωρούν ανάξιους να διαχειριστούν το κληροδότημα της ένδοξης Ιστορίας τους και το μοναδικό οικόπεδο του πλανήτη που έτυχε να κρατούν στα χέρια τους. Η αντίληψη των σύγχρονων Γερμανών για τους ίδιους τους Έλληνες φάνηκε, δυστυχώς, από τα εξευτελιστικά δημοσιεύματα της εποχής του Μνημονίου, που έβγαλαν στη φόρα μια καλά κρυμμένη ρατσιστική εμπάθεια.
Προσέξτε, όμως: η απαξιωτική αντιμετώπιση των Ελλήνων, που εκφράζεται πράγματι και με φυλετικούς όρους, δεν έχει να κάνει μόνο με τον ναζισμό. Ξεκινά πολύ νωρίτερα, από τότε που η Γερμανία έγινε ενιαίο κράτος και άρχισε να ξεδιπλώνει τις αχόρταγες γεωστρατηγικές της φιλοδοξίες.
Εκείνη, λοιπόν, την περίοδο οι Έλληνες ήταν ανταγωνιστές γερμανικών εμπορικών συμφερόντων. Όχι το μικρό και υπερχρεωμένο Βασίλειο της Ελλάδος, αλλά ο Ελληνισμός της διασποράς, ιδιαίτερα εκείνος που ζούσε και μεγαλουργούσε οικονομικά και πολιτισμικά στην άλλη ακτή του Αιγαίου.
Παρά τη μνημειώδη φράση του Μπίσμαρκ, ότι «τα Βαλκάνια δεν αξίζουν τα κόκαλα ούτε ενός Πομερανού γρεναδιέρου», οι Γερμανοί κοίταζαν πάντα προς τη ΝΑ Ευρώπη ως εμπορική πύλη των σχεδίων τους για επικράτηση στον ζωτικό χώρο της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Στα μέσα του 19ου αιώνα είχαν μείνει πίσω στον αποικιοκρατικό ανταγωνισμό με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, γεγονός που θεωρούσαν ανεπίτρεπτο για το μέγεθος της χώρας τους. Σε αυτόν ακριβώς τον σχεδιασμό της μεγάλης νοητής γραμμής που θα ένωνε το Βερολίνο με τη Βαγδάτη, περνώντας από την Κωνσταντινούπολη, οι Έλληνες, όπως ακριβώς οι Αρμένιοι που διαχειρίζονταν το τοπικό εμπόριο, στέκονταν εμπόδιο. Σε αντίθεση με τους Τούρκους, που αποτελούσαν για τη Γερμανία του Κάιζερ έναν άκρως συνεργάσιμο παράγοντα, οι Έλληνες της Ανατολίας και του Πόντου θεωρούνταν «ανυπότακτοι» και τροχοπέδη στα μεγαλεπήβολα γερμανικά σχέδια.
Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή για το τι επιφυλάχθηκε στους χριστιανικούς πληθυσμούς. Λιγότερο γνωστό είναι ότι υπήρχαν επιφανείς Έλληνες της εποχής, κυρίως από το βενιζελικό στρατόπεδο, που είχαν συλλάβει τον κρίσιμο ρόλο, αλλά και τα πραγματικά κίνητρα των Γερμανών πίσω από την εξόντωση του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας.
Πρώτος πρώτος ένας διακεκριμένος συνάδελφός μου εκείνης της εποχής, ο Μιχαήλ Ροδάς, που σε ένα μικρό βιβλίο το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 1916 με τον σημαδιακό τίτλο «Η Ελλάς χωρίς Έλληνας – Ο ρόλος της Γερμανίας εις την εξόντωσιν του Ελληνισμού» περιγράφει τεκμηριωμένα πώς οι Γερμανοί οργάνωσαν και εκτέλεσαν τους διωγμούς, γιατί ήθελαν διακαώς να απαλλαγούν από το ελληνικό στοιχείο.
Έναν χρόνο αργότερα, ένας άλλος Σμυρνιός ευπατρίδης, που δραστηριοποιήθηκε στη Λέσβο, ο βενιζελικός βουλευτής Χρήστος Βασιλακάκης, εκδίδει την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη με τίτλο «Παγγερμανισμός», αντίγραφο της οποίας είχε την καλοσύνη να μου παραδώσει ο σύγχρονος βιογράφος του Ιωάννης Μοσχόβης. Κρατούσα το αντίγραφο στο συρτάρι μου αρκετούς μήνες, και μόνο στη διάρκεια των τελευταίων ημερών είχα την ευκαιρία να το μελετήσω. Ομολογώ ότι εξεπλάγην, γιατί το δοκίμιο του Βασιλάκη, σε αντίθεση με αυτό του Ροδά, περιέχει βαθιά γεωστρατηγική ανάλυση του γερμανικού «συνδρόμου ηγεμονίας» που εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί μέχρι σήμερα. Καταρρίπτει μάλιστα με ατράνταχτα επιχειρήματα τη θεωρία σύμφωνα με την οποία η Γερμανία δεν είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα Βαλκάνια. Παρότι η περιοχή -αν εξαιρέσει ίσως κανείς τη Σλοβενία και την Κροατία, που στις μέρες μας ξαναγύρισαν πανηγυρικά στη σφαίρα επιρροής του Βερολίνου- δεν συμπεριλαμβανόταν στον στενά εννοούμενο ζωτικό χώρο της Γερμανίας, τα λεγόμενα «δυτικά Βαλκάνια» βρέθηκαν από νωρίς στο στόχαστρό της για να εξυπηρετήσουν τα μαξιμαλιστικά σχέδια επέκτασης στην ασιατική ενδοχώρα.
Στη μελέτη του ο τότε βουλευτής τεκμηριώνει το ενδιαφέρον, αλλά και τη διπρόσωπη στρατηγική των Γερμανών στη Χερσόνησο του Αίμου, με τις προνομιακές σχέσεις υπέρ Βουλγαρίας και Τουρκίας, την ευκολία με την οποία ο Κάιζερ «πούλησε» τον Αμπντούλ Χαμίτ για να αγκαλιάσει τους Νεότουρκους, αλλά και την αφέλεια κάποιων στην Ελλάδα που πίστευαν ότι οι τελευταίοι εκπροσωπούν ένα κίνημα «βαλκανικής αδελφοσύνης», όπως κάποιοι σήμερα νομίζουν ότι μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά με τους απέναντι. Εντύπωση προκαλεί ότι ο συγγραφέας -που κυριαρχείται βέβαια από την αγωνία να ταχθεί η Ελλάδα «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», δηλαδή στο στρατόπεδο της Αντάντ- θεωρεί τον παγγερμανισμό υπέρτερη απειλή από τον πανσλαβισμό, εξηγώντας ότι οι Ρώσοι με τις ατελείωτες πλουτοπαραγωγικές πηγές και τις αχανείς ακατοίκητες εκτάσεις δεν έχουν ανάγκη, ούτε εμμονή «να εποικίσουν με το στανιό» άλλες χώρες, και όπου το κάνουν δεν έχουν στόχο την εξόντωση του τοπικού πληθυσμού, γιατί δεν διέπονται από το σύνδρομο οικονομικής βουλιμίας. Όπως παρατηρεί αφοπλιστικά: «Ο Ρώσος δεν έχει μέσα του το πνεύμα του ανταγωνισμού όπως ο Γερμανός. Ο πρώτος εννοεί να εργάζεται διά να κερδίζει και ο δεύτερος εννοεί να εργάζεται διά να εμποδίζει τον ανταγωνιστή του να κερδίζει, και έτσι ευημερεί». Σοφές κουβέντες…
Ανώτατο τραπεζικό στέλεχος και λόγιος, πολύγλωσσος και με ευρύτατη παιδεία, ο Βασιλακάκης βλέπει με διαύγεια τις γερμανικές προτεραιότητες στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία: «Το Αρμενικόν και ιδίως το Ελληνικόν έθνος με τους προς Αγγλίαν, Γαλλίαν και Ρωσσίαν δεσμούς έδει να χτυπηθεί κατακέφαλα και καιρίως. […]Διά τούτο, ο γερμανικός Τύπος αρχίζει τη λυσσώδη και υβριστικήν γλώσσαν του, μέχρις ότου επιτυγχάνει να εξευτελίσει το ελληνικόν κράτος και να ταπεινώσει επομένως τον Ελληνισμό της Ανατολής. […] Η γερμανική διπλωματία είχε μέγα συμφέρον να μην επιτρέψει την οικονομικήν ανάρρωσιν των βαλκανικών κρατών, και ιδιαιτέρως της Σερβίας, του πρώτου εμποδίου στον δρόμο του Παγγερμανισμού, και της Ελλάδος, της εχούσης συμφέροντα μέγιστα εν Τουρκία με συμπαγείς πληθυσμούς και απαράγραπτα ιστορικά δίκαια»
Σκεφτείτε ότι αυτά γράφονταν περίπου έναν αιώνα πριν από την έλευση του Χίτλερ, τη ναζιστική κατοχή και τα Μνημόνια των ημερών μας. Θαυμάστε τη διορατικότητα των παλαιότερων και συγκρίνετέ την με την αφωνία πολιτικών και ακαδημαϊκών, που θεωρούν ότι στο μεγάλο ευρωπαϊκό χωνευτήρι τα συμφέροντα είναι κοινά. Δυστυχώς, τίποτα δεν είναι κοινό και τίποτα δεν έχει αλλάξει στα επεκτατικά σχέδια της Γερμανίας. Δείτε μόνο το μπουρλότο που ετοιμάζεται να βάλει αυτές τις μέρες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ένας σύγχρονος ναζί, Γερμανός «κυβερνήτης», και θα καταλάβετε ότι το έργο έχει συνέχεια…
