Κάτι θεμελιώδες έχει αλλάξει στη βιομηχανική παραγωγή παγκοσμίως, αλλά στη Δύση λίγοι το έχουν αντιληφθεί.
Η Κίνα δεν παίζει πλέον τον ρόλο του “φθηνού εργοστασίου του κόσμου”. Εξάγει κάτι πολύ πιο ανατρεπτικό: ένα νέο, ακραία αποτελεσματικό μοντέλο παραγωγής που καθιστά τη δυτική μεταποίηση σχεδόν παρωχημένη.
Όσο η Ουάσινγκτον ανησυχεί για επιδοτήσεις και «ντάμπινγκ», το Πεκίνο έχει εξαπλώσει τεχνητή νοημοσύνη (AI) σε κάθε γωνιά της βιομηχανίας του. Το αποτέλεσμα; Ρομποτικά εργοστάσια χωρίς προσωπικό, logistics χωρίς οδηγούς, αποθήκες χωρίς εργάτες και προϊόντα με τιμές που κανένας δυτικός κατασκευαστής δεν μπορεί να συναγωνιστεί.
Αριθμοί που σοκάρουν:
- Η Κίνα παράγει πάνω από το 80% των φωτοβολταϊκών πάνελ παγκοσμίως, ρίχνοντας τις τιμές κατά 70% μέσα σε 10 χρόνια.
- Πάνω από 100 κινεζικές εταιρείες ηλεκτρικών οχημάτων ανταγωνίζονται σε μια αγορά όπου ήδη 400 εταιρείες έχουν χρεοκοπήσει από το 2018.
- Το εργοστάσιο της Xiaomi στο Πεκίνο φτιάχνει 10 εκατομμύρια smartphones τον χρόνο, χωρίς ούτε έναν εργάτη.
- Η JD.com έχει σχεδόν καταργήσει τους αποθηκάριους μέσω πλήρους αυτοματοποίησης.
Δεν είναι απλώς πρόοδος. Είναι ένας νέος βιομηχανικός κόσμος, βασισμένος σε αυτό που οι Κινέζοι αποκαλούν “neijuan”, αδιάκοπη βελτιστοποίηση, ακόμα και εις βάρος των κερδών. Οι εταιρείες μάχονται με τιμές, κόστη και καινοτομίες, με την κρατική στήριξη να δίνει κεφάλαιο και υποδομές, χωρίς να επεμβαίνει άμεσα. Ένα σύστημα εξαιρετικά καπιταλιστικό αλλά και συγκεντρωτικό ταυτόχρονα.
Η σύγκριση με την Ιαπωνία του ’80 δεν ευσταθεί πλέον. Η Ιαπωνία επένδυε στην ποιότητα. Η Κίνα πλημμυρίζει την αγορά με εκατοντάδες ανταγωνιστές, αφήνοντας την ίδια την αγορά να ξεδιαλέξει τους επιζώντες. Όσοι μένουν είναι τόσο βελτιστοποιημένοι που ανατρέπουν τις ίδιες τις αρχές της οικονομίας.
Τι συμβαίνει όταν το κόστος παραγωγής πλησιάζει το μηδέν; Όταν οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να ελέγξουν τον πληθωρισμό γιατί δεν υπάρχει; Πώς αυξάνεις τα επιτόκια για να «φρενάρεις» ένα εργοστάσιο χωρίς εργάτες;
Η Δύση; Απροετοίμαστη.
Νομοσχέδια όπως το CHIPS Act ή η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ δεν επαρκούν. Ενώ η Δύση επενδύει σε ημιαγωγούς, η Κίνα ενσωματώνει AI σε όλο το φάσμα της παραγωγής. Δεν μιλάμε πια για τον ίδιο αγώνα. Η Δύση θυσίασε την παραγωγή για πρόσκαιρα κέρδη και χρηματοοικονομικά παιχνίδια. Η Κίνα, αντίθετα, οικοδομεί ένα σύστημα που ούτε φανταζόμασταν.
Ένα κινεζικό εργοστάσιο ολοκληρώνει πλέον ένα μαχητικό αεροσκάφος J-35 κάθε τρεις μέρες.
Ήδη βλέπουμε τα αποτελέσματα:
- Φωτοβολταϊκά τόσο φθηνά που τα εγκαθιστούν… εταιρείες λιγνίτη.
- Ηλεκτρικά αυτοκίνητα φθηνότερα από μεταχειρισμένα βενζινοκίνητα.
- Παραγωγή κατά παραγγελία στην τιμή της μαζικής παραγωγής.
Η Κίνα δεν παίζει το ίδιο παιχνίδι. Δημιούργησε ένα νέο βιομηχανικό σύστημα που κάνει τις παλιές μας οικονομικές θεωρίες να μοιάζουν άχρηστες. Όσο οι δυτικοί ηγέτες μιλούν για «δίκαιο εμπόριο» και εμπορικά ελλείμματα, οι Κινέζοι μηχανικοί ενσωματώνουν ευφυΐα σε διαδικασίες που κάνουν αυτές τις συζητήσεις άνευ σημασίας.
Η Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ προειδοποιεί πως «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην Κίνα να εξάγει την ευημερία της». Αλλά η Κίνα δεν εξάγει πια προϊόντα. Εξάγει μια νέα πραγματικότητα
