Πώς το ένα εκ των τριών ανώτατων δικαστηρίων βγάζει στη σέντρα την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Απευθείας αναθέσεις με «επαναλαμβανόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες»
Σοβαρότατες καταγγελίες για τη διενέργεια των διαγωνισμών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης περιλαμβάνει έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που δημοσιεύθηκε χθες. Με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, το ένα εκ των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας «βγάζει στη σέντρα» την κυβέρνηση Μητσοτάκη, περιγράφοντας πρακτικές για το στήσιμο όσων λίγων διαγωνισμών διενεργούνται πια, καθώς -ως γνωστόν- είναι πάγια πρακτική από το 2019 και με διάφορα προσχήματα οι απευθείας αναθέσεις.
Η έκθεση, σύμφωνα με το ίδιο το Ελεγκτικό Συνέδριο, «αναδεικνύει 13 ουσιώδεις πλημμέλειες στον προσυμβατικό έλεγχο συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας» για το διάστημα από την 1η Ιουλίου 2023 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Επιπλέον, το όργανο διαπιστώνει, σε σχέση με παρατηρήσεις που έγιναν σε εκθέσεις προηγούμενων ετών, «επαναληψιμότητα, όχι μόνο στις παραβιαζόμενες αρχές και διατάξεις αλλά και στα στοιχεία θεμελίωσης των πλημμελειών και ενίοτε στις περιστάσεις υπό τις οποίες εκδηλώθηκαν».
Κατά το 17μηνο αυτό στα κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εισήχθησαν συνολικά 2.601 φάκελοι διαδικασιών ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων, εκ των οποίων 1.119 φάκελοι έργων, 654 προμηθειών και 828 υπηρεσιών. Το Ελεγκτικό Συνέδριο σημειώνει με εύσχημο τρόπο ότι «στην έκθεση καταγράφονται 13 επαναλαμβανόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες».
Με άλλα λόγια, τρόπους με τους οποίους στήνονται διαγωνισμοί, αποκλείονται διαγωνιζόμενοι με νομιμοφανείς ή εντελώς παράτυπες προφάσεις, αλλάζουν ξαφνικά και αδικαιολόγητα οι όροι των διαγωνισμών και πολλούς άλλους, που είναι οι εξής:
1. Μη νόμιμη εξαίρεση των διαδικασιών ανάθεσης μεικτών συμβάσεων από την εφαρμογή των διατάξεων των ν. 4412/2016 και 4413/2016.
2. Μη δημοσίευση ουσιωδών τροποποιήσεων όρων της διακήρυξης, ιδίως ως προς τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής και τις τεχνικές προδιαγραφές.
3. Έλλειψη αναγκαίας χρηματοδότησης ή επαρκούς πίστωσης για την εκτέλεση της σύμβασης.
4. Ελλιπής τεκμηρίωση της σκοπιμότητας και του προϋπολογισμού δημόσιων συμβάσεων.
5. Αδικαιολόγητη παρέκκλιση από τον κανόνα της διενέργειας διαγωνισμού, χωρίς τη συνδρομή αναγκών που ανέκυψαν κατεπειγόντως εξαιτίας περιστάσεων απρόβλεπτων εκ μέρους μιας επιμελούς αναθέτουσας αρχής.
6. Ουσιώδεις τροποποιήσεις υφιστάμενων συμβάσεων, χωρίς να συντρέχουν οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις εξαιρέσεων από τη διεξαγωγή διαγωνισμού.
7. Αδικαιολόγητοι αποκλεισμοί προσφερόντων, λόγω μη προσκόμισης δικαιολογητικών συμμετοχής, ελλείψει σαφήνειας στους όρους της διακήρυξης.
8. Κριτήρια ποιοτικής επιλογής σε διαγωνιστικές διαδικασίες, που περιόριζαν τον κύκλο των δυνητικών προσφερόντων ή εισήγαν αδικαιολόγητες διακρίσεις αυτών.
9. Μη νόμιμοι αποκλεισμοί από διαγωνιστικές διαδικασίες οικονομικών φορέων που επιθυμούσαν να στηριχθούν στις ικανότητες τρίτων.
10. Έλλειψη πλήρους και επαρκούς αιτιολογίας της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών.
11. Αποδοχή προσφορών και κατακύρωση κατά παράβαση της διακήρυξης.
12. Αποδοχή εναλλακτικών προσφορών, χωρίς να απαιτείται ή να επιτρέπεται στη διακήρυξη η υποβολή εναλλακτικών προσφορών.
13. Πλημμέλειες στα στάδια ελέγχου των δικαιολογητικών είτε συμμετοχής είτε κατακύρωσης, με αποτέλεσμα την παράνομη απόρριψη προσφοράς οικονομικών φορέων που προηγούνταν στη σειρά μειοδοσίας από τους αναδειχθέντες αναδόχους δημόσιων έργων.
Το ανώτατο δικαστήριο έχει ήδη βάλει στο στόχαστρο προ ετών τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, με άξονα τον πακτωλό δισεκατομμυρίων ευρώ που δόθηκαν μέσω απευθείας αναθέσεων. Πρόκειται για μια πρακτική που γιγαντώθηκε την περίοδο της πανδημίας, με πρόσχημα την κάλυψη επειγουσών αναγκών για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Σύμφωνα δε με την ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μόνο για τα έτη 2021-2022 διαπιστώθηκαν 314.006 συμβάσεις με απευθείας ανάθεση ή με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη προκήρυξη, με το ποσό να «αγγίζει» τα 4,5 δισ. ευρώ!
