Του Γιώργου Κ. Στράτου*
Είμαστε πονετικός λαός. Έχουμε σοβαρότατους λόγους γι’ αυτό. Καταρχάς δεν είναι και λίγες οι τραγωδίες που μας έχουν χτυπήσει. Από αυτές, μπορεί σε επίπεδο πολιτικής συμπεριφοράς «να μην τα παίρνουμε εύκολα τα γράμματα», σε ανθρώπινο όμως αποδεδειγμένα ευαισθητοποιούμαστε και με το παραπάνω. Είναι και το φιλότιμό μας που βοηθάει να κρατάμε σε εγρήγορση τα αισθήματα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς τα οποία επιδεικνύουμε προς τους κατατρεγμένους και τους αναγκεμένους. Μεγαλώσαμε με αυτές τις αξίες επειδή όλος ο κόσμος γύρω μας, από την Εκκλησία μέχρι τους συγγενείς και τους γείτονες και από την ποίηση και τη λογοτεχνία μέχρι τα λαϊκά τραγούδια και τον κινηματογράφο, μας τις υπενθύμιζε διαρκώς.
Πιστεύω ότι ακόμη διαπνεόμαστε από τα ίδια πονετικά συναισθήματα για τους συνανθρώπους μας. Αισιοδοξώ ότι οι νεότερες γενιές θα τα αναζητήσουν και θα τα εκφράσουν με πιο ουσιαστικό τρόπο. Διακατέχομαι όμως από έναν έντονο προβληματισμό: Καταφέρνουμε ως κοινωνία να μεταφέρουμε τη συμπόνια μας στα μυαλά όσων αποφασίζουν για εμάς; Κατά συνέπεια, πόσο πετυχαίνουμε το παλλαϊκό αυτό συναίσθημα να μετατραπεί σε κρατική πρακτική όπου απαιτείται; Επέλεξα δύο τομείς ιδιαίτερα ευαίσθητους, οι οποίοι αναδεικνύουν ότι έχουμε πολύ δρόμο μέχρι η πονετική κοινωνία μας να επιβάλει ένα πονετικό κράτος. Αυτοί είναι: η τρίτη ηλικία και τα άτομα με αναπηρία.
Από το Κοινωφελές Ίδρυμα ΤΙΜΑ, προστακτική του ρήματος «τιμώ», που σκοπό έχει τη στήριξη οργανώσεων και προγραμμάτων με σκοπό τη βελτίωση στον τομέα της γήρανσης, μαθαίνουμε ότι: Η Ελλάς, ενώ έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού ηλικίας άνω των 65 από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., διαθέτει τη μικρότερη δαπάνη στη μακροχρόνια φροντίδα ως ποσοστό της συνολικής δαπάνης για την Υγεία. Ως εκ τούτου: το 77% των ανθρώπων αυτών λαμβάνει μηνιαία μέση σύνταξη των 643 ευρώ, 129.000 έχουν διαγνωστεί με άνοια, το 21% διατρέχει κίνδυνο φτώχειας και αυτά ενώ ο ηλικιωμένος πληθυσμός μας αυξάνεται ταχύτερα από σχεδόν όλες τις χώρες της ΕΕ.
Περίπου 101 εκατ. άτομα ή 1 στους 4 ενήλικες στην Ε.Ε. έχουν αναπηρία. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 23,1% (Eurostat). Στη μεγάλη πλειονότητά τους αντιμετωπίζουν εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, στην εκπαίδευση, στην απασχόληση, στην αναψυχή, στη συμμετοχή στην πολιτική ζωή. Η Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την Υποστήριξη Ατόμων με Αναπηρία το 2023 κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «ο πρακτικός αντίκτυπος της δράσης της Ε.Ε. στην κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στα κράτη-μέλη υπήρξε περιορισμένος. Τα τελευταία χρόνια δεν έχει σημειωθεί σημαντική βελτίωση στην Ε.Ε. όσον αφορά το χάσμα απασχόλησης ή τον κίνδυνο φτώχειας για τα άτομα με αναπηρία». Κατόπιν των ανωτέρω, καθίσταται ευκόλως αντιληπτή η κατάσταση παρ’ ημίν… Οι αριθμοί μπορεί να φκιασιδώνουν την «ευημερία». Δεν μπορούν όμως να κρύψουν τη δυστυχία. Εκτός αυτού, είναι ορατή δίπλα μας στους πιο αδύναμους από εμάς. Μας αφορά όμως όλους κατά προτεραιότητα από όλες τις υπόλοιπες «ευαισθησίες» μας…
