Του Γιώργου Κ. Στράτου
Tο εκπαιδευτικό σύστημα στην πατρίδα μας είναι πλήρως και ολοσχερώς αποτυχημένο. Το γεγονός έχει αναδειχθεί από πληθώρα άξιων και ειδικών επιστημόνων, καθηγητών και δασκάλων, οι οποίοι καλύπτουν όλο το φάσμα των ακαδημαϊκών απόψεων περί την Παιδεία και τις παιδαγωγικές μεθόδους, αλλά και όλο το εύρος των πολιτικών ιδεολογιών που απευθύνονται σε σκεπτόμενους δημοκρατικούς πολίτες με αταλάντευτο προσανατολισμό προς την υπηρέτηση των ανθρωπιστικών αξιών. Το καθιστά κραυγαλέα, θλιβερή αλήθεια η εικόνα μαθητών και σχολείων, και, δυστυχώς για όλους μας, οι γνώσεις, η ψυχολογική κατάσταση και η συμπεριφορά των πρώτων μέσα κι έξω από τα δεύτερα.
Συνεπώς, όσοι εξακολουθούν να τολμούν να μιλούν για «ανεπίτρεπτες γενικεύσεις», επικαλούμενοι ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις, είτε δεν αντιλαμβάνονται το μέγεθος του προβλήματος για την κοινωνία και το έθνος μας είτε είναι συνεργοί στην κατ’ εξακολούθηση διάπραξη ενός ειδεχθούς εγκλήματος εις βάρος της νεολαίας μας. Τα παιδιά ολοκληρώνουν την εγκύκλια εκπαίδευση με… ανακούφιση! Αποχωρούν από τις αίθουσες ουσιαστικά αγράμματα, επαγγελματικά ακαθοδήγητα, ψυχολογικά ασυγκρότητα και αβοήθητα. Είναι αμφίβολο αν συγκράτησαν κάποια πράγματα για τη ζωή τους από όλα αυτά με τα οποία ασχολήθηκαν κάτω από αντιπαιδαγωγικά πιεστικές συνθήκες, που τα έκαναν να μισήσουν και το διάβασμα και τη γνώση. Οι λόγοι είναι πολλοί και σοβαροί, αλλά το «αυτί» των εξουσιών δεν ιδρώνει. Ο αποβλακωμένος πολίτης είναι ευκολότερα διαχειρίσιμος.
Σήμερα θα μας απασχολήσει η ανάσχεση αυτής της πνευματοκτόνας λαίλαπας, που ξεβράζει κάθε χρόνο «φουρνιές» δυστυχισμένων εφήβων, υλικό για «κρεατομηχανές» βίας και αποβλάκωσης.
Θα προτείνω μια ενέργεια ταχείας επεμβάσεως, η οποία θα είναι και αμέσου αποτελέσματος. Όχι με τη γνώση του ειδικού, που δεν διαθέτω, αλλά με την κοινή λογική -θυμάστε ότι κάποτε είχαμε και ομώνυμο μάθημα;- ενός μαθητή που γνώρισε τα σχολεία μιας άλλης εποχής. Αποτελεί κοινή παραδοχή σε όλους ότι οι αρχαίες τραγωδίες αποτελούν κορυφαία στιγμή του πνεύματος. Το «γιατί» το εξηγεί αξεπέραστα ο Αριστοτέλης στον ορισμό του, που κάποτε μαθαίναμε απέξω… Με τη σοφία τους, μέσα από την αναπαράσταση σπουδαίων περιστατικών, μας βοηθούν να ανακαλύψουμε αλήθειες για τη ζωή, τον εαυτό μας, τον Θεό, την εξουσία, τον πόλεμο, τα πάθη, τον πλούτο, να γνωρίσουμε την κάθαρση.
Έχουν σωθεί επτά τραγωδίες του Αισχύλου, επτά του Σοφοκλή και 22 του Ευριπίδη. Όλες έχουν ανέβει από σπουδαίους συντελεστές σε εξαιρετικές παραστάσεις, πολλές από τις οποίες έχουν μαγνητοσκοπηθεί. Τριάντα έξι αθάνατα έργα δεν υπάρχει τρόπος να χωρέσουν στα τρία χρόνια του λυκείου; Αμφιβάλλει κανείς για την παιδευτική σημασία τους, τη συγκίνηση και το ενδιαφέρον που θα προκαλέσουν, τους σύγχρονους τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνει μάθημα με φιλικό τρόπο για τα παιδιά, ότι θα τους μείνει αξέχαστο; Ο σπουδαίος φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε, που έγραψε και τη «Γέννηση της τραγωδίας», έλεγε πως «ευτυχώς που υπάρχει η τέχνη για να αντέχουμε την πραγματικότητα». Όσο νεότερος το διδαχθεί κανείς αυτό τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να το εμπεδώσει. Για το πραγματικό δικό του καλό…
