Είναι γνωστό πως ο Άρης είχε πολύ νερό και μάλιστα τα ποτάμια του χάραξαν τα κανάλια που βλέπουμε στον πλανήτη σήμερα. Η ακριβής διαδρομή του νερού μεταξύ της επιφάνειας και του υπεδάφους όμως, παραμένει μέχρι σήμερα ασαφής. Μια πρόσφατη μελέτη όμως, από το Πανεπιστήμιο του Όστιν στο Τέξας, αποκαλύπτει μια κρίσιμη σύνδεση μεταξύ των λιμνών στην επιφάνεια και μιας βαθιάς δεξαμενής υπόγειων υδάτων, 1.6 χιλιόμετρα κάτω από την αρχαία επιφάνεια του Άρη.
Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Geophysical Research Letters, οι ερευνητές Mohammad Afzal Shadab και Eric Hiatt χρησιμοποίησαν ένα εξειδικευμένο υπολογιστικό μοντέλο για να υπολογίσουν πόσο γρήγορα το νερό διείσδυσε τα πρώιμα εδάφη του Άρη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το νερό διέρρευσε προς το εσωτερικό του πλανήτη μέσα σε μια περίοδο 50-200 ετών. Ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται αργό σε σύγκριση με τη Γη – όπου το ίδιο ταξίδι μπορεί να διαρκέσει μόνο μέρες – η διαφορά προκύπτει επειδή ο υδροφόρος ορίζοντας του Άρη ήταν πολύ βαθύτερος και οι συνθήκες βαρύτητας και θερμοκρασίας του επιβράδυναν δραματικά τη διείσδυση του νερού.
Αυτή είναι και η πρώτη ποσοτική μέτρηση του χρόνου ταξιδιού των υπόγειων υδάτων, κατά την υγρή περίοδο του πλανήτη, πριν από 3-4 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι επιστήμονες υπολογίζουν πως το νερό που έχει ο Άρης στο υπέδαφός του, θα μπορούσε να καλύψει όλο τον πλανήτη, δημιουργώντας έναν ωκεανό 90 μέτρων. Ο Άρης στα πρώτα του στάδια ζωής, πιθανότατα ήταν ένας ωκεάνιος κόσμος, βάθους μερικών εκατοντάδων μέτρων και αυτή η τεράστια αποθήκη νερού που παρατηρούμε στον πλανήτη, μας δείχνει που κατέληξε μεγάλο μέρος αυτού του νερού, που λείπει από τον πλανήτη.
Όμως αυτό το νερό που έχει ο Άρης δε θα επιστρέψει μόνο του στην επιφάνεια του πλανήτη. Όπως και στη Γη, τα επιφανειακά ύδατα ανακυκλώνονται μέσω εξάτμισης, που δημιουργεί τα σύννεφα, με το νερό να ξαναπέφτει στην επιφάνεια του πλανήτη, δημιουργώντας λίμνες και ποτάμια. Στον Άρη όμως τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά.
Σύμφωνα με τον Eric Hiatt, «Μόλις το νερό εισήλθε στο έδαφος στον Άρη, είχε σχεδόν εξαφανιστεί. Αυτό το νερό δεν θα επέστρεφε ποτέ». Η μελέτη αναφέρει πως το νερό ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοντέλο, με τα επιφανειακά ύδατα να στραγγίζονται και να διεισδύουν στον φλοιό. Έτσι, παγιδεύονται σε ορυκτούς πόρους και πλέγματα, ενώ η αραιή ατμόσφαιρα του πλανήτη, διώχνει όσο νερό έχει εξατμιστεί, στο διάστημα. Αυτή η μονόδρομη ροή έρχεται σε αντίθεση με τον δυναμικό κύκλο του νερού της Γης, υπογραμμίζοντας γιατί τα επιφανειακά ύδατα του Άρη δεν έμειναν για πάρα πολύ.
Όταν ο Άρης έχασε την ατμόσφαιρά του, οι επιφανειακές θάλασσες και τα υπόγεια ύδατα, είτε πάγωσαν είτε συνδέθηκαν χημικά με πετρώματα και ορυκτά. Αυτό το βαθύ υπόγειο απόθεμα υδάτων προσφέρει όχι μόνο επιστημονικές ενδείξεις για την ιστορία του Άρη, αλλά θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει ως πόρος για μελλοντικούς εξερευνητές.
Η μοντελοποίηση έγινε με δεδομένο πως το πρώιμο έδαφος του Άρη ήταν ένα πορώδες στρώμα από το βασαλτικό υπόβαθρο, που παρατηρούμε ακόμα και σήμερα στην επιφάνεια του πλανήτη. Παράλληλα, η μικρότερη βαρύτητα του Άρη, σημαίνει μικρότερη πίεση του νερού στους πόρους του εδάφους και άρα πιο αργή απορρόφηση. Στα θετικά, οι χαμηλότερες θερμοκρασίες της επιφάνειας είχαν σαν αποτέλεσμα την μικρότερη εξάτμιση του νερού, που από ότι φαίνεται πλέον το μεγαλύτερο σώμα του βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη, μέχρι και σήμερα.
Η μελέτη αυτή, έρχεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις τροχιακές παρατηρήσεις, που βλέπουν εκτεταμένα ενυδατωμένα ορυκτά στον φλοιό του Άρη, όπως και δεδομένα από το InSight, ανέλυσε σεισμικά δεδομένα στον πλανήτη. Μάλιστα, στο Insight βρήκε πως οι δονήσεις στο υπέδαφος ταξιδεύουν πιο αργά από ότι συνήθως, πράγματα που σημαίνει πως υπάρχει πολύ νερό στο υπέδαφος. Τώρα, προσπαθούμε να βρούμε πόσο νερό διέφυγε στο διάστημα και πόσο έχει φυλακιστεί στο υπέδαφος του Άρη. Τα πρώτα δεδομένα λένε πως υπάρχει πολύ νερό!
Με τον Άρη να είναι ο επόμενος στόχος της ανθρωπότητας, σύντομα μπορεί να δούμε γεωτρήσεις να βγάζουν το νερό από το υπέδαφος, για πόση και για δημιουργία καυσίμου για πυραύλους. Βέβαια, πρώτα θα πρέπει αν γίνουν αναλύσεις στο νερό του Άρη, ενώ οι ισοτοπικές αναλύσεις θα μας δείξουν πόσο νερό υπάρχει εκεί κάτω.
Αυτό δεν είναι εύκολο εγχείρημα όμως, καθώς το νερό που φαίνεται να υπάρχει στο υπέδαφος, είναι αρκετά βαθιά, φτάνοντας μέχρι και τα 1.6 χιλιόμετρα από την επιφάνεια.
Όπως το θέτει ο Έρικ Χάιατ, «Η υδρολογική μηχανή του Κόκκινου Πλανήτη δεν διέθετε την ισχυρή αντλία ανακύκλωσης που τροφοδοτεί το μπλε μάρμαρο της Γης». Αυτή η γνώση οξύνει την κατανόησή μας για το υδάτινο παρελθόν του Άρη και καθοδηγεί τις μελλοντικές προσπάθειες εξερεύνησης για την αποκάλυψη των κρυφών δεξαμενών του.
