Η ρωμαϊκή νίκη στην Πύδνα το 168 π.Χ. έφερε το οριστικό τέλος της αυτοκρατορίας των Μακεδόνων.
Το 338 π.Χ. οι Μακεδόνες υπό τον βασιλιά Φίλιππο Β’ κυριάρχησαν επί των ελληνικών πόλεων-κρατών με τη νίκη τους στη Χαιρώνεια. Την επόμενη δεκαετία, ο Αλέξανδρος επέκτεινε την αυτοκρατορία στην ανατολή, τελειοποιώντας τη φάλαγγα, δηλαδή τον τακτικό σχηματισμό που είχε αναπτύξει ο πατέρας του.
Επρόκειτο για μια πυκνή ομάδα στρατιωτών οπλισμένων με δόρατα μήκους άνω των πέντε μέτρων, που έγιναν γνωστά με την ονομασία «σάρισσα». Οι φάλαγγες του Αλέξανδρου σημείωσαν τη μία νίκη μετά την άλλη και άνοιξαν τον δρόμο για την εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού στην ανατολή. Όταν πέθανε ο Αλέξανδρος το 323 π.Χ., ο στρατός του παρέμεινε ισχυρός, αλλά η αυτοκρατορία άρχισε να φθίνει χωρίς διάδοχο, ικανός να ενώσει το λαό και να συντηρήσει τις κτήσεις.
Οι συγκρούσεις των Μακεδόνων με τη Ρώμη
Ενώ η Ελλάδα βρισκόταν σε παρακμή, εμφανίστηκαν άλλες αυτοκρατορίες. Η Ρώμη στην ιταλική χερσόνησο και η Καρχηδόνα στη βόρεια Αφρική άρχισαν να ανταγωνίζονται για την απόκτηση ισχύος. Εκατό χρόνια μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, οι Μακεδόνες, υπό τον βασιλιά Φίλιππο Ε’, τάχθηκαν εναντίον των Ρωμαίων και βοήθησαν τον Αννίβα και τους Καρχηδόνιους. Τελικά, οι Ρωμαίοι με τις περίφημες λεγεώνες, νίκησαν τους Καρχηδόνιους στη μάχη της Ζάμας το 202 π.Χ.
Μια δεύτερη σύγκρουση μεταξύ Μακεδονίας και Ρώμης άρχισε το 200 π.Χ., όταν ο Φίλιππος συμμάχησε με τη Συρία εναντίον των Ρωμαίων. Ο ρωμαϊκός στρατός εισέβαλε στην Ελλάδα και κατατρόπωσε τον στρατό του Φιλίππου Ε΄ στις Κυνός Κεφαλές το 197 π.Χ. Μετά την αποτυχία του, ο Φίλιππος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον στόχο του σχετικά με τη ένωση των ελληνικών πόλεων και να υποστηρίξει για λίγο τη Ρώμη στον νέο της πόλεμο εναντίον της Καρχηδόνας.
Ο Φίλιππος Ε΄ πέθανε το 179 π.Χ. αφήνοντας τον θρόνο στον γιο του, Περσέα.νΌταν εκείνος έκανε συμμαχίες για να ενώσει και πάλι τις ελληνικές πόλεις, οι Ρωμαίοι θεώρησαν τις ενέργειές του απειλή για τις διεκδικήσεις τους στην περιοχή. Το 171 π.Χ. οι δύο αντίπαλοι άρχισαν τον Γ’ Μακεδονικό Πόλεμο.
Ο Γ’ Μακεδονικός Πόλεμος
Λίγο μετά την έναρξη των συγκρούσεων, ο Περσέας απέκρουσε μια ρωμαϊκή εισβολή στη Λάρισα, αλλά δεν εκμεταλλεύτηκε την επιτυχία του. Προσπάθησε ανεπιτυχώς να συνάψει συμμαχίες και έδωσε χρήματα για να ενισχύσει τον στρατό του, αλλά η καθυστέρηση επέτρεψε στους Ρωμαίους να ισχυροποιηθούν. Το 168 π.Χ. η Ρώμη όρισε τον Λούκιο Αιμίλιο Παύλο επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος εναντίον της Μακεδονίας. Πολλές αντιγνωμίες ανέκυψαν στη Ρώμη σχετικά με το μέγεθος του στρατού του Παύλου και με τον τρόπο που έπρεπε να διεξαχθεί η εκστρατεία. Τελικά εκείνος ανακοίνωσε ότι, όποιος ήθελε να τον ακολουθήσει, μπορούσε να το κάνει. Οι υπόλοιποι έπρεπε να σιωπήσουν και να μείνουν στην άκρη.
Ο Ρωμαίος Παύλος έφθασε στον κόλπο της Θεσσαλονίκης στις αρχές του θέρους του 168 π.Χ. με 25.000 άνδρες. Οι στρατιώτες του ήταν οργανωμένοι σε τέσσερις λεγεώνες με ασπίδες και κοντά αμφίστομα ξίφη. Κάθε λεγεώνα, πλήρως εκπαιδευμένη, είχε την ικανότητα να διασπάται σε μικρότερες ομάδες που ονομάζονταν κοόρτεις ή σπείρες. Αυτές οι ευκίνητες λεγεώνες είχαν αποδειχτεί επιτυχείς στην αντιμετώπιση των μακεδονικών φαλάγγων πριν από 30 χρόνια στις Κυνός Κεφαλές, αλλά ο Μακεδόνας βασιλιάς Περσέας δεν είχε κάνει τίποτα για να εκσυγχρονίσει τον στρατό του.
Η τελική μάχη
Ο Περσέας πλεονεκτούσε σε αριθμό με τους 40.000 πεζούς και τους 4.000 ιππείς του. Ο Παύλος γνώριζε την αριθμητική ανωτερότητά του αντιπάλου του και γι’ αυτό έκανε αρκετούς πλευρικούς ελιγμούς και μια αψιμαχία εναντίον των μακεδονικών εφοδιοπομπών, ώστε να πιέσει τον εχθρό να μετακινηθεί σε μια τοποθεσία που ευνοούσε τη ρωμαϊκή επίθεση. Τελικά οι Ρωμαίοι ανάγκασαν τον Περσέα να φτάσει στην Πύδνα κοντά στον ποταμό Λεύκο, όπου οι Μακεδόνες παρατάχθηκαν σε μια πεδιάδα απέναντι από τις ρωμαϊκές λεγεώνες, οι οποίες βρίσκονταν σε μερικούς χαμηλούς λόφους στα δυτικά.
Η ήττα των Μακεδόνων
Το απόγευμα της 22ας Ιουνίου του 168 π.Χ. οι μεγάλες μακεδονικές φάλαγγες βάδισαν εναντίον των ρωμαϊκών λεγεώνων. Αρχικά οι Μακεδόνες σημείωσαν κάποιες επιτυχίες και απώθησαν τους αντιπάλους τους. Ωστόσο, όταν η μάχη μεταφέρθηκε στους λόφους και στους ξεροπόταμους, οι φάλαγγές τους αποδιοργανώθηκαν. Οι ευέλικτες λεγεώνες διασπάστηκαν σε μικρές ομάδες και άρχισαν τη μάχη σώμα με σώμα, στην οποία τα ξίφη τους εξουδετέρωσαν τη δύναμη των μακεδονικών σχηματισμών και των δοράτων τους.
Όταν χωρίστηκαν οι φάλαγγες, οι Ρωμαίοι σπαθοφόροι κατέσφαξαν τον εχθρό. Στο τέλος της ημέρας πάνω από 20 χιλιάδες Μακεδόνες κείτονταν νεκροί στο πεδίο της μάχης και άλλοι 10 χιλιάδες ήταν αιχμάλωτοι. Λιγότεροι από 100 Ρωμαίοι σκοτώθηκαν στη σύγκρουση και μόλις 400 τραυματίστηκαν. Ο Περσέας διέφυγε προσωρινά με το ιππικό του, αλλά οι Ρωμαίοι τον συνέλαβαν και τον έστειλαν στην Ιταλία, όπου πέθανε τελικά στην αιχμαλωσία. Ο Παύλος κατέκτησε τη Μακεδονία και τις ελληνικές πόλεις-κράτη, όπου φυλάκισε ή εκτέλεσε τους Έλληνες ηγέτες, ακόμα και εκείνους που είχαν υποστηρίξει προηγουμένως τη Ρώμη. Εκτός από μία σύντομη και ανεπιτυχή επανάσταση το 149 π.Χ. οι Έλληνες δεν αντέδρασαν εναντίον της Ρώμης.
Η μάχη της Πύδνας εξαφάνισε τις τελευταίες εστίες της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ωστόσο, δεν τερμάτισε την επιρροή των Ελλήνων. Ενώ η Ρώμη κυριάρχησε στην περιοχή τους, οι Ρωμαίοι συνέχισαν να υιοθετούν στοιχεία του πολιτισμού, της μηχανικής και της φιλοσοφίας των Ελλήνων.
Πηγή: Hellas-now
