Φανταστείτε να περπατάτε σε αρχαίους δρόμους γεμάτους από το βουητό των πνευματικών αγώνων.
Οι μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαιότητας δεν ήταν απλώς ακαδημαϊκά κέντρα, ήταν πνευματικά άδυτα, όπου οι στοχαστές σμίλευαν τα περιγράμματα της σκέψης που εξακολουθούν να διαμορφώνουν τη ζωή μας.
Σωκρατική μέθοδος (Σωκράτης): Ο Σωκράτης έφερε επανάσταση στη φιλοσοφία εισάγοντας τη διαλεκτική λογική, δίνοντας έμφαση στην αμφισβήτηση για την αποκάλυψη των υποκείμενων αληθειών. Δε διέθετε σχολή αλλά δημιούργησε μια ολόκληρη φιλοσοφική τάση – εποχή που έθεσε τη νέα – φιλοσοφία, λαμβάνοντας την σκυτάλη από τους προσωκρατικούς. Η περίφημη θέση του, «Γνωρίζω ότι δεν γνωρίζω τίποτα», αναδεικνύει τη διανοητική ταπεινότητα ως ακρογωνιαίο λίθο της γνώσης.
Πλατωνικός ιδεαλισμός (Πλάτων): Ο Πλάτωνας πρότεινε τη θεωρία των Μορφών, υποστηρίζοντας ότι ο υλικός κόσμος είναι σκιά μιας ανώτερης, αμετάβλητης πραγματικότητας. Η Πολιτεία του εισήγαγε την έννοια των φιλοσόφων-βασιλέων, υποστηρίζοντας τη διακυβέρνηση με βάση τη σοφία και όχι την εξουσία.
Αριστοτελικός εμπειρισμός (Αριστοτέλης): Ο Αριστοτέλης διαχώρισε τη θέση του από τον μέντορά του Πλάτωνα, δίνοντας έμφαση στην παρατήρηση και την εμπειρία έναντι του αφηρημένου ιδεαλισμού. Συστηματοποίησε τη λογική και την ηθική, θέτοντας τις βάσεις για την επιστήμη και την έννοια της «χρυσής τομής» στην ενάρετη ζωή.
Επικούρειος ηδονισμός (Επίκουρος): Σε αντίθεση με τις λαϊκές παρανοήσεις, ο Επίκουρος υποστήριζε τις απλές απολαύσεις, τη φιλία και μια ζωή χωρίς φόβο θανάτου ή θεϊκής παρέμβασης, εστιάζοντας στην αταραξία (ηρεμία) ως τον τελικό στόχο.
Στωικός ορθολογισμός (Ζήνων ο Κιτιεύς): Ο στωικισμός έδινε έμφαση στην αρετή, τη λογική και τη ζωή σε αρμονία με τη φύση. Οι αρχές του για την αντοχή στις κακουχίες με αξιοπρέπεια και τον έλεγχο των αντιδράσεων του ατόμου έθεσαν τα θεμέλια της ανθεκτικότητας τόσο στην αρχαία όσο και στη σύγχρονη φιλοσοφία ενώ στοιχεία του δανείστηκε και ο χριστιανισμός.
Πάμε να παρατηρήσουμε τώρα τις περίφημες σχολές της αρχαιότητας:
1) Πάρτε για παράδειγμα την Ακαδημία του Πλάτωνα. Δεν αφορούσε μόνο υψηλούς διαλόγους, αλλά και ένα μέρος όπου η αστρονομία χόρευε με τη διαλεκτική και τα μαθηματικά με την πολιτική επιστήμη. Κι όμως η Ακαδημία δεν ήταν στατική στράφηκε προς τον σκεπτικισμό τον 3ο αιώνα π.Χ., υπενθυμίζοντας μας ότι ακόμη και η σοφία φοράει διαφορετικά καπέλα.
2) Στη συνέχεια, υπάρχει το Λύκειο του Αριστοτέλη, ένας χώρος τόσο δυναμικός όσο και ο ιδρυτής του, ο οποίος δίδασκε περπατώντας, πιθανότατα έκανε multitasking προτού αυτό γίνει cool. Εδώ άνθισαν τα όνειρα των πολυμαθών και ρίζωσε η εμπειρική σκέψη, σηματοδοτώντας τη στροφή από το ιερό στο επιστημονικό. Πρωινά και απογευματινά μαθήματα; Προφανώς, ο Αριστοτέλης είχε κάτι στο μυαλό του πριν εφευρεθούν τα διαλείμματα για καφέ.
3)Ας μην παραβλέπουμε τους Κυνικούς, αυτούς τους απολαυστικά ασεβείς φιλοσόφους που απέφευγαν τα φτιασίδια των κοινωνικών προτύπων για μια ζωή αρετής και απλότητας. Οι μαθητές του Αντισθένη, ο Διογένης, ο άνθρωπος που μετέτρεψε τον μινιμαλισμό σε μορφή της τέχνης μάς υπενθυμίζουν ότι η ευτυχία μπορεί να βρίσκεται στην αυταρέσκεια και σε έναν στενότερο δεσμό με τη φύση. Ένα μάθημα επίκαιρο όσο ποτέ.
4) Εν τω μεταξύ, ο Επίκουρος ήταν απασχολημένος με την μετατροπή της φιλοσοφίας σε μια ριζικά περιεκτική υπόθεση. Ο Κήπος του δεν νοιαζόταν για το φύλο ή την κοινωνική σας τάξη, νοιαζόταν για την αναζήτηση της ευδαιμονίας από τη ψυχή σας. Με τη σωστή γνώση των φυσικών και ανθρώπινων νόμων, υποστήριζαν οι Επικούρειοι, η ευτυχία μπορούσε να ανθίσει. Πείτε το αρχαία αυτοβοήθεια, χωρίς τα φίλτρα του Intstagram.
5) Τέλος, συναντάμε τους Στωικούς που κάθονται στη Στοά του Ζήνωνα, υφαίνοντας μια φιλοσοφία τόσο περίπλοκη όσο και το μωσαϊκό της ζωής. Πίστευαν στη λογική ως τον απόλυτο κυβερνήτη, τη θειική πυξίδα που καθοδηγεί την ύπαρξη. Μέσω της αυτοσυγκράτησης, της αποστασιοποίησης και της ευθυγράμμισης με τη φύση, επιδίωκαν όχι απλώς μια καλή ζωή αλλά μια θειική ζωή, μια θέωση που ψιθυρίζει τη σοφία της ακόμα και σήμερα.
Πηγή: Lavart
