Στο φως της δημοσιότητας οι εταιρίες που έλαβαν τα μεγαλύτερα ποσά στήριξης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Πολλά τα ερωτήματα για τη στόχευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων
Σούπερ μάρκετ, πολυτελή ξενοδοχεία, εταιρίες real estate και επιχειρήσεις ενέργειας βρίσκονται ανάμεσα σε όσα νομικά πρόσωπα έλαβαν δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στη λίστα που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση με τους 100 τελικούς αποδέκτες με την υψηλότερη χρηματοδότηση δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για τη πραγματική στόχευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Μεγάλο μέρος των δανείων και των επιχορηγήσεων αφορούν έργα που υλοποιούν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας (1,8 δισ. ευρώ), Υποδομών και Μεταφορών (1,46 δισ.), Ψηφιακής Διακυβέρνησης (1,45 δισ.), Υγείας (1,01 δισ.), Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (558 εκατ.) και Πολιτισμού (447 εκατ.). Εκτός από τα υπουργεία, στους φορείς του ευρύτερου Δημοσίου που βρίσκονται στη λίστα των 100 μεγαλύτερων τελικών αποδεκτών περιλαμβάνονται η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (305 εκατ. ευρώ), το Ελληνικό Κτηματολόγιο (250 εκατ.), ο ΟΣΕ (181 εκατ.), η ΑΑΔΕ (152 εκατ.), το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (144 εκατ.) και ο Δήμος Αθηναίων (132 εκατ.). Ωστόσο, σημαντικό κομμάτι των ευρωπαϊκών κονδυλίων κατευθύνεται και σε ιδιωτικές εταιρίες.
Ποιοι δικαιούνται
Η Ελλάδα θα αντλήσει από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δάνεια ύψους 17,7 δισ. €, εκ των οποίων τα 16,7 δισ. € θα διοχετευθούν μέσω των εμπορικών τραπεζών με τις οποίες υπογράφονται επιχειρησιακές συμφωνίες, για να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις:
– με δάνεια χορηγούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (έως 50%),
– με τα ίδια κεφάλαια των επενδυτών (τουλάχιστον 20%),
– με δάνεια χορηγούμενα από τις συμβεβλημένες εμπορικές τράπεζες (τουλάχιστον 30%).
Κάθε υποψήφιος επιλέξιμος φορέας υλοποίησης δύναται να υποβάλει παραπάνω από μία πρόταση έργου ή να συμμετέχει σε περισσότερους από έναν υποψήφιους επιλέξιμους φορείς υλοποίησης:
α) πράσινη μετάβαση,
β) ψηφιακός μετασχηματισμός,
γ) καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη,
δ) ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων,
ε) εξωστρέφεια.
Καθένας από τους τομείς έχει διαφορετική «βαθμολογία» για το ύψος του χορηγούμενου δανείου, με αποτέλεσμα το δάνειο από το Ταμείο Ανάκαμψης να ξεκινά από το 30% και να καταλήγει έως και στο 50%. Τα υπόλοιπα κεφάλαια του επενδυτικού σχεδίου που έχει υποβάλει κάθε εταιρία (με βάση τους όρους του Ταμείου) θα πρέπει να καλυφθούν με δικά της χρήματα και υποχρεωτικά και με τραπεζικό δάνειο.
Οι ευνοούμενοι
Η λίστα των 100 δεν περιλαμβάνει μόνο δάνεια, αλλά και τις επιδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Το ποσό δανείων και επιδοτήσεων των 100 «μεγάλων» φτάνει στα 16,45 δισ. ευρώ. Η μερίδα του λέοντος των 100 μεγάλων παραληπτών είναι φορείς του Δημοσίου και ειδικά υπουργεία, ενώ περίπου 4 δισ. έχουν κατευθυνθεί σε 41 επιχειρήσεις, κυρίως μέσω δανείων, αλλά και επιχορηγήσεων για ενεργειακά έργα.
Αίσθηση προκαλεί το γεγονός πως οι περισσότερες ιδιωτικές εταιρίες διαθέτουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό (σε αντίθεση με τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα στη χώρας μας) και προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, τα δάνεια των οποίων κυμαίνονται από 0,35% έως 1%. Αυτές οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν ούτως ή άλλως χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού σε σύγκριση με τα πανάκριβα και απαγορευτικά επιτόκια που δίνουν οι τράπεζες στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας – σε όσες όμως περνούν το τεστ της τραπεζικής χρηματοδότησης, καθώς οι περισσότερες είναι τελείως αποκλεισμένες. Μάλιστα, από τη στιγμή που δεν μπορούν να πάρουν δάνεια από τις τράπεζες, δεν δικαιούνται να έχουν πρόσβαση και στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης!
Η άγνωστη «Αμάλθεια»
Αίσθηση προκαλεί η εταιρία που βρίσκεται στο νούμερο 97 της λίστας. Πρόκειται για το Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την ονομασία «Αμάλθεια», ο ΑΦΜ του οποίου δεν εμφανίζεται σε καμία επίσημη υπηρεσία του κράτους. Μάλιστα, θα λάβει χρηματοδότηση ύψους 24.699.064 ευρώ για ένα σημαντικό έργο του κράτους, που αφορά την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Πρόκειται για ένα από τα εμβληματικά σχέδια του οικονομικού επιτελείου, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει αποδώσει καρπούς και θεωρείται πως μπορεί να φέρει τεράστια έσοδα στα κρατικά ταμεία τα επόμενα χρόνια.
Μεγάλα δάνεια για επενδύσεις
Σημαντική δανειοδότηση ύψους 200 εκατ. ευρώ έχει λάβει και η Ελληνικός Χρυσός για τα έργα στη Χαλκιδική. Η επένδυση της Eldorado Gold είχε συναντήσει πολλές επικρίσεις, καθώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε καταθέσει πολλαπλά ερωτήματα προς την εταιρία για τη δημιουργία μια καθετοποιημένης μονάδας μεταλλουργίας (από την εξόρυξη μέχρι το στάδιο παραγωγής του τελικού προϊόντος καθαρών μετάλλων χρυσού, χαλκού και αργύρου), πιέζοντας οι δοκιμές της τεχνολογίας (flash smelting) να γίνουν στην Ελλάδα, και όχι στη Φινλανδία, όπου δημιουργήθηκε η επίμαχη μέθοδος της λεγόμενης «ακαριαίας τήξης».
Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται και οι εταιρίες ενοικίασης – leasing οχημάτων Autohellas (150 εκατ. ευρώ) και AVIS, που ανήκει στην Olympic Εμπορικές και Τουριστικές Επιχειρήσεις (269 εκατ. ευρώ δάνειο και επιχορήγηση) για την ανανέωση των στόλων οχημάτων με ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα. Αφορά, δε, το δεύτερο αίτημα της εταιρίας στο Ταμείο, μετά το δάνειο για τη δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Αιτήματα
Διπλό αίτημα δανείου εγκρίθηκε και από τον όμιλο Sunlight. Η Sunlight Group δανειοδοτείται με 59,6 εκατ. ευρώ και η Sunlght Unlight Technosystems Ανώνυμη Εταιρία (θυγατρική του Sunlight Group), που ειδικεύεται στον σχεδιασμό βιομηχανικών προϊόντων, θα λάβει χρηματοδότηση 37,800,279 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σημειώνεται ότι η καταγραφή γίνεται σε επίπεδο ΑΦΜ, έτσι στη λίστα των μεγαλύτερων αποδεκτών καταγράφονται διάφορες εταιρίες που ανήκουν όμως στον ίδιο όμιλο.
Η φαρμακοβιομηχανία DEMO χρηματοδοτείται συνολικά με 109,9 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του clawback αλλά και με δάνεια και η ΕΛΠΕΝ με 30 εκατ ευρώ. Επίσης, η ATTICA Συμμετοχών, που δραστηριοποιείται στον τομέα της ναυτιλίας και εισέπραξε πολλές αρνητικές αναφορές για τις εξοντωτικές αυξήσεις στα εισιτήρια εσωτερικού και αυτό το καλοκαίρι, χρηματοδοτείται με 67,9 εκατ. ευρώ.
Η ενέργεια παίρνει τη μερίδα του λέοντος
Στον ιδιωτικό τομέα ο μεγαλύτερος αποδέκτης είναι ο ΔΕΔΔΗΕ με ποσό περίπου 385 εκατ. ευρώ και ακολουθεί ο ΑΔΜΗΕ με 303 εκατ. ευρώ. Ωστόσο στα παραπάνω ποσά περιλαμβάνονται, πέρα από τα δάνεια, και επιχορηγήσεις για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις και τις επεκτάσεις δικτύων.
Ο μεγαλύτερος τελικός αποδέκτης του ιδιωτικού τομέα είναι με μεγάλη διαφορά ο όμιλος ΔΕΗ, με τη μητρική να λαμβάνει 204 εκατ. ευρώ, ενώ σύμβαση δανείου για ακόμη μεγαλύτερο ποσό, της τάξης των 290 εκατ. ευρώ, έχει υπογράψει η θυγατρική της ΔΕΗ Οπτικές Επικοινωνίες, η οποία έχει αναλάβει την ανάπτυξη του δικτύου οπτικών ινών του ομίλου.
Η λίστα με τις εταιρίες που λαμβάνουν δάνεια από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την ενέργεια είναι μεγάλη. Ανάμεσά τους είναι:
– Η Φοίβη Ενεργειακή και η Αιολική Βερμίου χρηματοδοτούνται με δάνεια από 184 και 182,2 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα.
– Η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗ λαμβάνει χρηματοδότηση ύψους 250 εκατ. ευρώ για το έργο της αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία.
– Το Αμύνταιο Φωτοβολταϊκό Πάρκο, η κοινή εταιρεία ΔΕΗ και RWE, χρηματοδοτείται συνολικά με περίπου 241 εκατ. ευρώ.
– H ΕΓΝΑΤΙΑ WIND Ενεργειακή χρηματοδοτείται με δάνεια 58 εκατ. ευρώ.
– H SOLARLAB, θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες που ασχολείται με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ΑΠΕ, θα λάβει χρηματοδότηση 49.317.921 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η SUNRIDER ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε., εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, θα λάβει χρηματοδότηση 40.925.950 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η NEW NE SOLAR DEVELOPMENTS THREE 3 ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ (ελληνική θυγατρική της αμερικανικής National Energy), που εξειδικεύεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, θα λάβει χρηματοδότηση 35.431.230 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η ΚΑΡΑΤΖΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ θα λάβει χρηματοδότηση για έργα ΑΠΕ στη Θεσσαλία ύψους 106 εκατ. ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η FULGOR ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΛΩΔΙΩΝ, θυγατρική της Ελληνικά Καλώδια, θα λάβει δανειακή στήριξη του Ταμείου ύψους 25.175.000 ευρώ.
Σημαντική παρουσία έχουν οι εταιρίες ανάπτυξης ψηφιακών υποδομών και οπτικών ινών. Εκτός από τη ΔΕΗ Οπτικές Επικοινωνίες, εντοπίζονται οι: ΟΤΕ (93,7 εκατ. ευρώ), ΤΕΡΝΑ FIBER που έχει αναλάβει τμήμα του ΣΔΙΤ για τη διασύνδεση των λεγόμενων «λευκών περιοχών» της Περιφέρειας με οπτικές ίνες που έλαβε δάνειο 129 εκατ. ευρώ και η United Fiber της United Group-Wind με 49,5 εκατ. ευρώ.
Σούπερ μάρκετ, ξενοδοχεία και εταιρίες real estate στη λίστα
Στη λίστα περιλαμβάνονται τρία σούπερ μάρκετ που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, πολλά ξενοδοχεία και εταιρίες real estate. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι το είδος των επενδύσεων που θέλουν να πραγματοποιήσουν. Την ώρα που αποκλείονται χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χρηματοδοτείται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, π.χ., η δημιουργία νέων καταστημάτων σούπερ μάρκετ ή έργα που θα έπρεπε να πραγματοποιήσουν αυτές οι επιχειρήσεις με δικά τους κεφάλαια (ή με δάνεια από τράπεζες), και τώρα εξοικονομούν τεράστια ποσά για την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Σημειώνεται πως ο τζίρος των σούπερ μάρκετ στη χώρα μας ανήλθε το πρώτο εξάμηνο του έτους στα 5,36 δισ. ευρώ.
Συγκεκριμένα:
– Η Lidl Hellas θα λάβει χρηματοδότηση 56,4 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μια πολυεθνική εταιρία που μπορεί να λάβει δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης από κάθε χώρα όπου δραστηριοποιείται, αναπτύσσοντας το δίκτυό της, σε βάρος του ανταγωνισμού. Το μεγαλύτερο δίκτυο μεταφράζεται σε καλύτερους όρους πρόσβασης σε προϊόντα και εκπτώσεις από προμηθευτές, λόγω όγκου παραγγελιών.
– Η «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (σούπερ μάρκετ Σκλαβενίτης) θα λάβει χρηματοδότηση 37.900.000 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η «ΜΕΤΡΟ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ» (αλυσίδα σούπερ μάρκετ Metro) θα λάβει 24.603.389 ευρώ σε δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Αντίστοιχα, στη λίστα εμφανίζονται ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που μόνο με μια πρόχειρη αναζήτηση θα αντιληφθεί κανείς πως για κράτηση μίας βραδιάς η χρέωση ξεπερνά δύο και τρεις βασικούς μισθούς. Διαθέτουν, δηλαδή, πολυτελείς εγκαταστάσεις και, με τη δικαιολογία της βελτίωσης του τουριστικού προϊόντος στη χώρα μας, λαμβάνουν φθηνά δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης.
– Η «Olympic Εμπορικές και Τουριστικές Επιχειρήσεις» αιτήθηκε και έλαβε χρηματοδότηση 269,3 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
– H IKOS KISSAMOS, θυγατρική του Ομίλου SANI/IKOS, που έχει αναλάβει την κατασκευή του «Ikos Kissamos Resort» στην Κρήτη, θα λάβει χρηματοδότηση 49.293.000 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– H ΓΚΟΛΦ ΡΕΖΙΝΤΕΝΣΙΣ ΑΕΞΤ, που παρέχει ξενοδοχειακές υπηρεσίες, θα λάβει χρηματοδότηση 42.571.247 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η ΣΑΝΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε. («Sani Resort»), που προσφέρει υπηρεσίες φιλοξενίας, θα λάβει χρηματοδότηση 39.815.001 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η GRAND HOTEL SUMMER PALACE A.E., που προσφέρει υπηρεσίες φιλοξενίας, θα λάβει χρηματοδότηση 37.900.000 ευρώ από δανειακή στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
– Η «ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» θα λάβει 25.642.840 ευρώ σε δάνειο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Αντίστοιχα, εταιρίες real estate εκμεταλλεύονται τους ευρωπαϊκούς πόρους για να αγοραπωλησίες ακινήτων:
– Η «ΕΓΝΑΤΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ» χρηματοδοτείται με δάνεια ύψους 109,9 εκατ. ευρώ.
– Η ΕΝΙΠΕΑΣ Α.Ε., τεχνική εταιρία, λαμβάνει δάνειο ύψους 170 εκατ. ευρώ,
– H εταιρία THE GRID, που αφορά το νέο συγκρότημα γραφείων στο Μαρούσι, χρηματοδοτείται με δάνεια 61,9 εκατ. ευρώ.
– H IQ Athens της Dimand δανειοδοτείται με 60,7 εκατ. ευρώ.
