Ο γερμανικός εξοπλισμός που εμφανίζεται στο Κουρσκ αναβίωσε παλιά φαντάσματα και εδραίωσε την επίγνωση των εχθρικών δυτικών προθέσεων προς τη Ρωσία. «Ποτέ ξανά» είναι η σιωπηρή απάντηση.
Του Άλαστερ Κρουκ (Alastair Crooke)
Η πολεμική προπαγάνδα και τα τεχνάσματα είναι τόσο παλιά όσο και οι λόφοι. Τίποτα καινούργιο. Αυτό όμως που είναι καινούργιο είναι ότι ο πόλεμος της πληροφορίας δεν είναι πλέον το συμπλήρωμα ευρύτερων πολεμικών στόχων—αλλά έχει γίνει αυτοσκοπός.
Η Δύση έχει καταλήξει να θεωρεί ότι το να «κατέχει» τη νικηφόρα αφήγηση – και να παρουσιάζει την αφήγηση του Άλλου ως αδέξια, αντιφατική και εξτρεμιστική – είναι πιο σημαντικό από το να αντιμετωπίζει τα γεγονότα-στο-πεδίο. Εάν κατέχεις τη νικητήρια αφήγηση σημαίνει ότι κερδίζεις, σύμφωνα με αυτή την άποψη. Η εικονική ‘νίκη’ υπερισχύει έτσι της ‘υπαρκτής’ πραγματικότητας.
Έτσι, ο πόλεμος γίνεται μάλλον το σκηνικό για να επιβάλλεται η ιδεολογική ευθυγράμμιση σε όλο το εύρος μιας παγκόσμιας συμμαχίας και αυτό να επιτυγχάνεται μέσω πειθήνιων μέσων ενημέρωσης.
Ο στόχος αυτός έχει υψηλότερη προτεραιότητα από ό,τι, ας πούμε, η εξασφάλιση μιας παραγωγικής ικανότητας επαρκούς για τη στήριξη των στρατιωτικών στόχων. Η διαμόρφωση μιας φανταστικής ‘πραγματικότητας’ έχει προτεραιότητα σε σχέση με τη διαμόρφωση της επίγειας πραγματικότητας.
Το θέμα εδώ είναι ότι αυτή η προσέγγιση – καθώς αποτελεί συνάρτηση της ευθυγράμμισης του συνόλου της κοινωνίας (τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό) – δημιουργεί εγκλωβισμούς σε ψευδείς πραγματικότητες, ψευδείς προσδοκίες, από τις οποίες η έξοδος (όταν αυτή καταστεί αναγκαία) καθίσταται σχεδόν αδύνατη, ακριβώς επειδή η επιβεβλημένη ευθυγράμμιση έχει παγιδεύσει το κοινό αίσθημα. Η δυνατότητα ενός κράτους να αλλάξει πορεία ανάλογα με την εξέλιξη των γεγονότων περιορίζεται ή χάνεται, και η ακριβής ανάγνωση των γεγονότων στο έδαφος αποκλίνει προς το πολιτικά ορθό και μακριά από την πραγματικότητα.
Το σωρευτικό αποτέλεσμα της ‘εικονικής αφήγησης που περιγράφει νίκες’ ενέχει ωστόσο τον κίνδυνο της σταδιακής διολίσθησης προς έναν ακούσιο ‘πραγματικό πόλεμο’.
Πάρτε, για παράδειγμα, την ενορχηστρωμένη και εξοπλισμένη από το ΝΑΤΟ εισβολή στη συμβολικά σημαντική Περιφέρεια Κουρσκ. Από την άποψη μιας ‘νικηφόρας αφήγησης’, η ελκυστικότητά της για τη Δύση είναι προφανής: η Ουκρανία ‘μεταφέρει τον πόλεμο στη Ρωσία’.
Εάν οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν καταφέρει να καταλάβουν τον πυρηνικό σταθμό του Κουρσκ, θα είχαν τότε ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί και θα μπορούσαν κάλλιστα να απομακρύνουν τις ρωσικές δυνάμεις από τη σταθερά καταρρέουσα ουκρανική ‘Γραμμή’ στο Ντονμπάς [ΣΗΜ. σύμφωνα με την δυτική αφήγηση].
Και σαν να μην έφτανε αυτό, (σε όρους πληροφοριακού πολέμου), τα δυτικά μέσα ενημέρωσης είχαν προετοιμαστεί και ευθυγραμμιστεί για να παρουσιάσουν τον πρόεδρο Πούτιν ως ‘παγωμένο’ από την αιφνιδιαστική εισβολή και ‘κλυδωνιζόμενο’ από το άγχος ότι το ρωσικό κοινό θα στρεφόταν εναντίον του μέσα στην οργή του για τον εξευτελισμό.
Ο Bill Burns, επικεφαλής της CIA, εκτίμησε ότι «η Ρωσία δεν θα προσφέρει παραχωρήσεις όσον αφορά την Ουκρανία, έως ότου αμφισβητηθεί η υπερβολική αυτοπεποίθηση του Πούτιν και η Ουκρανία μπορέσει να επιδείξει δύναμη». Άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι πρόσθεσαν ότι η εισβολή στο Κουρσκ—από μόνη της—δεν θα έφερνε τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θα ήταν απαραίτητο να στηριχθεί η επιχείρηση στο Κουρσκ με άλλες τολμηρές επιχειρήσεις (για να κλονιστεί η αυτοκυριαρχία της Μόσχας).
Φυσικά, ο γενικός στόχος ήταν να παρουσιαστεί η Ρωσία ως εύθραυστη και ευάλωτη, σύμφωνα με την αφήγηση ότι, ανά πάσα στιγμή, η Ρωσία θα μπορούσε να διαλυθεί και να διασκορπιστεί στον άνεμο, σε κομματάκια. Αφήνοντας τη Δύση ως νικήτρια, φυσικά.
Στην πραγματικότητα, η εισβολή στο Κουρσκ ήταν ένα τεράστιο τζογάρισμα του ΝΑΤΟ: Περιελάμβανε την υποθήκευση των στρατιωτικών αποθεμάτων και των τεθωρακισμένων της Ουκρανίας, ως μάρκες στο τραπέζι της ρουλέτας, ως στοίχημα ότι μια εφήμερη επιτυχία στο Κουρσκ θα ανέτρεπε τη στρατηγική ισορροπία. Το στοίχημα χάθηκε, και οι μάρκες κατέπεσαν.
Με απλά λόγια, αυτή η υπόθεση του Κουρσκ αποτελεί παράδειγμα του προβλήματος της Δύσης με τις ‘νικηφόρες αφηγήσεις’: Το εγγενές ελάττωμά τους είναι ότι βασίζονται στον συναισθηματισμό και αποφεύγουν την επιχειρηματολογία. Αναγκαστικά, είναι απλουστευτικές. Αποσκοπούν απλά στο να τροφοδοτήσουν μια κοινή ευθυγράμμιση “του συνόλου της κοινωνίας”. Που σημαίνει ότι καθ’ όλο το εύρος των καθεστωτικών ΜΜΕ, των επιχειρήσεων, των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, των ΜΚΟ και του Τομέα Ασφαλείας, όλοι θα πρέπει να συμμορφωθούν με την εναντίωση κατά όλων των “εξτρεμισμών” που απειλούν “τη δημοκρατία μας”.
Αυτός ο στόχος, από μόνος του, υπαγορεύει ότι η αφήγηση πρέπει να είναι απλή και σχετικά μη αμφιλεγόμενη [στο στυλ]: «Η Δημοκρατία μας, οι Αξίες μας και η Συναίνεσή μας». Το Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών, για παράδειγμα, αγκαλιάζει τη «Χαρά» (που επαναλαμβάνεται ατελείωτα), το «προχωράμε Μπροστά» και το «αντιμετωπίζουμε την αλλόκοτη συμπεριφορά» ως βασικές δηλώσεις. Είναι κοινοτοπίες, ωστόσο, αυτά τα μιμίδια αποκτούν την ενέργεια και τη δυναμική τους, όχι τόσο από το περιεχόμενο, όσο από το σκόπιμο χολιγουντιανό σκηνικό που τους προσδίδει γοητεία και λάμψη.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς αυτό το μονοδιάστατο zeitgeist μπορεί να συνέβαλε στο να παρερμηνεύσουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους τον αντίκτυπο της σημερινής “τολμηρής περιπέτειας” του Κουρσκ στους απλούς Ρώσους. [ΣΗΜ. H γερμανική λέξη zeitgeist αποτελεί όρο που σημαίνει ‘το πνεύμα των καιρών’, τις εκφάνσεις της κυρίαρχης ιδεολογίας μιας περιόδου]
Το «Κουρσκ» έχει ιστορία. Το 1943, η Γερμανία εισέβαλε στη Ρωσία στο Κουρσκ για να εκτρέψει την προσοχή από τις δικές της απώλειες, με τη Γερμανία να ηττάται τελικά στη Μάχη του Κουρσκ. Η επάνοδος Γερμανικού στρατιωτικού εξοπλισμού στα περίχωρα του Κουρσκ πρέπει να άφησε πολλούς με το στόμα ανοιχτό—το σημερινό πεδίο μάχης γύρω από την πόλη Sudzha είναι ακριβώς το σημείο όπου, το 1943, οι σοβιετικές 38η και 40η στρατιές συσπειρώθηκαν για μια αντεπίθεση εναντίον της γερμανικής 4ης στρατιάς.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η Ρωσία δέχτηκε διάφορες επιθέσεις στην ευάλωτη πλευρά της από τη Δύση. Και πιο πρόσφατα από τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ. Όπως είναι φυσικό, οι Ρώσοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε αυτή την αιματηρή ιστορία. Το σκέφτηκαν καλά αυτό ο Μπιλ Μπερνς και άλλοι; Φαντάζονταν ότι η εισβολή του ΝΑΤΟ στην ίδια τη Ρωσία θα έκανε τον Πούτιν να αισθανθεί πως ‘δεν τα πάει καλά’ και ότι με ένα ακόμη σπρώξιμο θα υποχωρούσε και θα συμφωνούσε να ‘παγώσει’ ο πόλεμος στην Ουκρανία – με την τελευταία να εισέρχεται στο ΝΑΤΟ; Ίσως και να το πίστευαν.
Τελικά το μήνυμα που έστειλαν οι δυτικές υπηρεσίες ήταν ότι η Δύση (ΝΑΤΟ) έρχεται για να πάρει τη Ρωσία. Αυτό είναι το νόημα της σκόπιμης επιλογής του Κουρσκ. Διαβάζοντας τους ρούνους, το μήνυμα του Μπιλ Μπερνς λέει «προετοιμαστείτε για πόλεμο με το ΝΑΤΟ».
Για να είμαστε σαφείς, αυτό το είδος της ‘νικηφόρας αφήγησης’ γύρω από το Κουρσκ δεν είναι ούτε δόλος ούτε προσποίηση. Οι Συμφωνίες του Μινσκ ήταν παραδείγματα εξαπάτησης, αλλά ήταν εξαπάτηση θεμελιωμένη σε ορθολογική στρατηγική (δηλαδή ήταν από ιστορική άποψη κανονικές). Οι απάτες του Μινσκ είχαν σκοπό να κερδίσουν χρόνο για τη Δύση ώστε να προωθήσει τη στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας—προτού επιτεθούν στο Ντονμπάς. Η εξαπάτηση πέτυχε, αλλά μόνο με το τίμημα της ρήξης της εμπιστοσύνης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Οι εξαπατήσεις του Μινσκ, ωστόσο, επιτάχυναν επίσης το τέλος της 200ετούς περιόδου δυτικοποίησης της Ρωσίας.
Το Κουρσκ, μάλλον, είναι ένα άλλο είδος “ψαριού”. Βασίζεται στις αντιλήψεις του δυτικού εξαιρετισμού. Η Δύση αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως στρατευμένο στη “σωστή πλευρά της Ιστορίας”. Οι ‘νικηφόρες αφηγήσεις’ ουσιαστικά διαβεβαιώνουν—σε κοσμική μορφή—το αναπόφευκτο της δυτικής εσχατολογικής Αποστολής για παγκόσμια λύτρωση και σύγκλιση. Σε αυτό το νέο αφηγηματικό πλαίσιο, τα γεγονότα-επί-του-πεδίου γίνονται απλώς ενοχλητικά και όχι πραγματικότητες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Αυτή είναι η αχίλλειος πτέρνα τους.
Το συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος στο Σικάγο, ωστόσο, υπογράμμισε μια ακόμη ανησυχία:
Ακριβώς όπως η ηγεμονική Δύση αναδύθηκε μέσα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, διαμορφωμένη και αναζωογονημένη μέσα από τη διαλεκτική αντίθεση με τον κομμουνισμό (κατά τη δυτική μυθολογία), έτσι βλέπουμε σήμερα, έναν (υποτιθέμενο) ολοκληρωτικό ‘εξτρεμισμό’ (είτε του τύπου MAGA είτε της εξωτερικής ποικιλίας: Ιράν, Ρωσία κ.λπ.)—που παρουσιάστηκε στο Σικάγο ως μία παρόμοια Εγελιανή διαλεκτική αντίθεση με τον προηγούμενο καπιταλισμό σε σχέση με τον κομμουνισμό. Αλλά στη σημερινή περίπτωση, είναι ο “εξτρεμισμός” σε σύγκρουση με τη “Δημοκρατία μας”.
Η ίδια η αφήγηση-θέση του Συνεδρίου του Δημοκρατικού Κόμματος του Σικάγο αποτελεί μια ταυτολογία των διαφοροποιήσεων της ταυτότητας που παρουσιάζεται ως «να είμαστε μαζί» υπό το λάβαρο της ποικιλομορφίας και σε σύγκρουση με τη «λευκότητα» και τον «εξτρεμισμό». Ο «εξτρεμισμός» ουσιαστικά ξεκάθαρα παρουσιάζεται ως ο διάδοχος του πρώην αντίπαλου δέους του Ψυχρού Πολέμου—του κομμουνισμού.
Η ‘αίθουσα των παρασκηνίων’ του Σικάγο μπορεί να φαντάζεται ότι η αντιπαράθεση με τον εξτρεμισμό— σε ευρεία κλίμακα — θα αποφέρει και πάλι, όπως συνέβη στη μεταψυχροπολεμική εποχή, μιαν αμερικανική αναζωογόνηση. Πράγμα που σημαίνει ότι μια σύγκρουση με το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα (με διαφορετικό τρόπο) μπορεί να μπει στην ημερήσια διάταξη. Τα σημάδια είναι εκεί (συν την ανάγκη της Δύσης για μια επαναφορά της οικονομίας της, την οποία οι πόλεμοι παρέχουν συχνά).
Το κόλπο του Κουρσκ αναμφίβολα φάνηκε έξυπνο και τολμηρό στο Λονδίνο και την Ουάσιγκτον. Ωστόσο, με ποιο αποτέλεσμα; Δεν πέτυχε ούτε τον στόχο της κατάληψης του ΑΗΣ Κουρσκ, ούτε την απομάκρυνση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Γραμμή Επαφής. Η ουκρανική παρουσία στην περιοχή του Κουρσκ θα εξαλειφθεί.
Αυτό που όντως κατάφερε, ωστόσο, είναι να βάλει τέλος σε κάθε προοπτική μιας ενδεχόμενης διευθέτησης στην Ουκρανία με διαπραγματεύσεις. Πλέον στη Ρωσία η δυσπιστία προς τις ΗΠΑ είναι απόλυτη. Το γεγονός αυτό έχει κάνει τη Μόσχα πιο αποφασισμένη να συνεχίσει την ειδική επιχείρηση μέχρι τέλους. Ο γερμανικός εξοπλισμός που εμφανίστηκε στο Κουρσκ αναβίωσε παλιά φαντάσματα και εδραίωσε τη συνειδητοποίηση από τη Ρωσία των εχθρικών προθέσεων της Δύσης. «Ποτέ ξανά» είναι η σιωπηρή απάντηση.
Ξενόγλωσση Πηγή: Strategic Culture
Μετάφραση: Κ. Μηλολιδάκης
