Τα ξημερώματα της 18ης Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε η δεύτερη έκλειψη Σελήνης για το 2024. Πρόκειται για μια (πολύ) μερική έκλειψη Σελήνης που θα συμβεί μόλις 9 ώρες πριν η Σελήνη βρεθεί στο περίγειό της, έτσι θα εμφανίζεται μεγαλύτερη απ’ ότι συνήθως, με διάμετρο 33,4 δευτερολέπτων της μοίρας. Η έκλειψη ήταν ορατή στην δυτική Αφρική, την Ευρώπη, νότια και βορειοανατολική Βόρεια Αμερική, Νότια Αμερική και στην Ανταρκτική.
Στην Ελλάδα θα είναι ορατή η αρχή και το μέγιστο της έκλειψης, όπου η Σελήνη θα βρίσκεται 15 μοίρες πάνω από τον δυτικό ορίζοντα, ενώ μισή ώρα πριν το τέλος του φαινομένου θα έχει δύσει η Σελήνη και θα έχει ανατείλει ο Ήλιος (είσοδος στην παρασκιά 03:41, είσοδος στην σκιά 05:12, μέγιστο έκλειψης 05:45, έξοδος από την σκιά 06:15).
Η έκλειψη ανήκει στον Σάρο 118 και είναι η μικρότερη σε διάρκεια και μέγεθος έκλειψη και η τελευταία μερική έκλειψη του Σάρου. Ο Σάρος 118 περιλαμβάνει 73 εκλείψεις, ξεκίνησε το 1105 και θα τελειώσει το 2403.
… και υπερπανσέληνος
Η μερική έκλειψη Σελήνης συμπίπτει και με την λεγόμενη υπερπανσέληνο του Σεπτεμβρίου. Τι διαφορά έχει η πανσέληνος από την υπερπανσέληνο;
Διαβάζουμε ότι η υπερπανσέληνος θα είναι τόσο φωτεινή που θα μπορούμε να οδηγήσουμε τη νύχτα χωρίς ν’ ανάψουμε τους προβολείς του αυτοκινήτου μας! Μην το κάνετε. Αν και είναι επιστημονικά σωστό ότι το φεγγάρι θα φαίνεται μεγαλύτερο και φωτεινότερο από το συνηθισμένο, στην πράξη είναι σχεδόν σίγουρο πως δεν θα παρατηρήσετε τη διαφορά.
Ο όρος υπερσελήνη ή υπερπανσέληνος δεν είναι επιστημονικός όρος. Επινοήθηκε το 1979 από τον αστρολόγο Richard Nolle, γεγονός που από μόνο του προκαλεί δυσφορία. Ο Nolle θεώρησε ότι έχουμε υπερπανσέληνο όταν τυχαίνει η Σελήνη να βρίσκεται περίπου στο 90% της πλησιέστερης απόστασής της από τη Γη.
Κατά μέσο όρο, η Σελήνη απέχει περίπου 384.000 χιλιόμετρα από τη Γη (μια απόσταση που μετράται από τα κέντρα των δύο σωμάτων). Στις 18 Σεπτεμβρίου η Σελήνη θα βρίσκεται σε απόσταση από τη Γη 357.300 χιλιόμετρα. Αυτό είναι 27.000 χιλιόμετρα πιο κοντά από την μέση απόσταση. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο αντιληπτό;
Τεχνικά, ναι. Το μέγεθος του φεγγαριού στον ουρανό εξαρτάται από το φυσικό του μέγεθος και την απόστασή του από τη Γη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να φαίνεται 7% μεγαλύτερο στον ουρανό από το μέσο όρο, κάτι που αρκεί για να το διακρίνει το μάτι σας. Αλλά δεν υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης – το προηγούμενο βράδυ, το φεγγάρι ήταν μόνο λίγο πιο μακριά (περίπου 1.000 χιλιόμετρα), επομένως η αλλαγή από νύχτα σε νύχτα είναι μικρή και δύσκολο να διακριθεί. Ακόμη χειρότερα, συγκρίνουμε το μέγεθος χρησιμοποιώντας μόνο τη μνήμη μας, και η μνήμη είναι διαβόητα αναξιόπιστη κάτω από τέτοιες συνθήκες. Αν προσπαθήσετε να θυμηθείτε την τελευταία φορά που είδατε πανσέληνο, θα ήταν τουλάχιστον πριν από έναν περίπου μήνα, αν όχι αρκετούς μήνες πριν, κάτι που κάνει τη μνήμη ακόμα πιο θολή.
Υπενθυμίζεται ότι η πανσέληνος φαίνεται λαμπρότερη κατά περίπου 15% όταν η Σελήνη βρίσκεται στο περίγειο, σε σχέση με την πανσέληνο όταν η Σελήνη στη μέση απόστασή της από τη Γη. Αλλά ούτε αυτό γίνεται αντιληπτό. Τα μάτια μας δεν ανταποκρίνονται στο φως γραμμικά, με αποτέλεσμα μια διαφορά 15% στην ουσία να μην γίνεται αντιληπτή.
Παρά την λοιδορία όσον αφορά τον όρο «υπερπανσέληνος», το βράδυ αξίζει τον κόπο να βγούμε έξω και να κοιτάξουμε ψηλά στον ουρανό. Η πανσέληνος δεν χρειάζεται το πρόθεμα υπέρ. Προκαλεί πάντα θαυμασμό και έμπνευση, είτε μπορούμε να διακρίνουμε είτε όχι τις ελάχιστες διαφορές στο μέγεθος και την λαμπρότητά της.
Πηγή: physicsgg
