Αιγαίο μισό – μισό

● Αντιμετωπίζονται «χαλαρά» ή με σιωπή από την ελληνική κυβέρνηση.

● Ανάλογη σιωπή επικρατεί και στα κόμματα της αντιπολίτευσης (κατά κύριο λόγο τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ), που φαίνεται να έχουν αποδεχτεί την υψηλή διαχείριση των ελληνοτουρκικών από τη «φίλη» Αμερική, της οποίας τις οδηγίες ακολουθεί απαρέγκλιτα η ελληνική κυβέρνηση.

● Βρίσκονται σε εξέλιξη «μυστικές» ελληνοτουρκικές συνομιλίες με προφανές και διακηρυγμένο αντικείμενο μια συνολική διευθέτηση των προβλημάτων που, εκτός των άλλων, διαταράσσουν την εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ.

● Στο τραπέζι του ελληνοτουρκικού διαλόγου εκ των πραγμάτων τοποθετούνται οι πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις (νησιά και νησίδες με αδιευκρίνιστη κυριαρχία, νησιά χωρίς δικαιώματα ΑΟΖ πέρα από τα 6 μίλια των χωρικών τους υδάτων, αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών στη μεθόριο κ.λπ.), οι οποίες συντηρούνται από έμπρακτες κινήσεις στο πεδίο.

Η πιο πρόσφατη «εμπλοκή» εκτυλίχθηκε λίγα μίλια μακριά από τις ακτές της Κάσου, όπου τουρκικά πολεμικά πλοία (που επέστρεφαν από την Κύπρο και τη φιέστα που οργάνωσε ο Ερντογάν για τον μισό αιώνα από την εισβολή) εμφανίστηκαν για να δηλώσουν έμπρακτα ότι, σύμφωνα με την άποψη / θέση της Τουρκίας, το εν λόγω νησί (όπως και όλα τα νησιά του Αιγαίου) δεν έχει δικαιώματα σε ΑΟΖ, αλλά απλώς επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Αφορμή για τη «μίνι κρίση» ήταν η ελληνική Navtex για τη δέσμευση της θαλάσσιας περιοχής όπου ιταλικό πλοίο έκανε τις απαραίτητες ενέργειές για πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής σύνδεσης της Κρήτης με την Κύπρο.

Σύμφωνα με την Άγκυρα η εν λόγω θαλάσσια περιοχή είναι τμήμα της τουρκικής ΑΟΖ όπως ορίζεται και από το (αυθαίρετο / παράνομο) τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Οι κινήσεις στο πεδίο

Το πρόβλημα που προέκυψε διευθετήθηκε αμέσως, καθώς λειτούργησε ο «μηχανισμός αποσυμπίεσης», τον οποίον με τη φροντίδα των Αμερικανών οι δύο χώρες συμφώνησαν να δημιουργήσουν (στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ) μετά τη μεγάλη κρίση του καλοκαιριού του 2020 με τους πλόες του «Ορούτς Ρέις», που ερεύνησε με τη συνοδεία τουρκικού στολίσκου πολεμικών πλοίων την ευρύτερη περιοχή στην ανατολική Μεσόγειο φτάνοντας μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές του Καστελλόριζου, της Κω, της Καρπάθου, της Κάσου και της Κρήτης.

«Φιλοσοφία» του μηχανισμού αποσυμπίεσης είναι η «μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος» στην ελληνοτουρκική θαλάσσια μεθόριο. Κατά μια άλλη ανάγνωση, με τον τρόπο αυτόν η Ελλάδα αναλάμβανε την υποχρέωση / δέσμευση να μην κλιμακώσει τη στρατιωτική ένταση ακόμη κι αν η Τουρκία αμφισβητεί κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Με τον τρόπο αυτόν λοιπόν η Άγκυρα έχει τη δυνατότητα να θέτει / υπενθυμίζει τις διεκδικήσεις της και με κινήσεις στο πεδίο αλλά και στο τραπέζι των μυστικών συνομιλιών, οι οποίες συνεχίζονται κανονικά και αδιατάρακτα. Συνεχής είναι, άλλωστε, και η επικοινωνία σε επίπεδο κορυφής με τις αλλεπάλληλες συναντήσεις Μητσοτάκη – Ερντογάν, οι οποίες επισφραγίζουν τη συμφωνία τους να επιμείνουν στην πολιτική της προσέγγισης, για την οποία και οι δύο έχουν δεσμευτεί απέναντι στην Ουάσιγκτον.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εκμεταλλευόμενη τη σιωπή της Αθήνας, η Τουρκία το τελευταίο δεκαήμερο προχώρησε:

● Σε έκδοση ΝΟΤΑΜ για τη δέσμευση πέντε περιοχών που «κόβουν» το Αιγαίο στη μέση από τον βορρά μέχρι τον νότο. Στις εν λόγω περιοχές, σύμφωνα με τη ΝΟΤΑΜ, η Τουρκία θα πραγματοποιεί ασκήσεις έρευνας και διάσωσης μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα από τα πιο παλιά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (από την κρίση του 1987) που έχει υιοθετηθεί και επιβεβαιώνεται κάθε φορά που γίνεται λόγος για ελληνοτουρκική προσέγγιση είναι η αποφυγή μακροχρόνιων δεσμεύσεων περιοχών και η μη πραγματοποίηση ασκήσεων το Αιγαίο κατά τους θερινούς μήνες

● Σε έκδοση Navtex για πραγματοποίηση ναυτικής άσκησης (με τη συμμετοχή και του Πακιστάν) στα ανοιχτά του κατεχόμενου Ριζοκάρπασου στην Κύπρο. Με αυτόν τον τρόπο η Άγκυρα υπογραμμίζει και έμπρακτα τη θέση της ότι «το Κυπριακό έχει λυθεί από το 1974» και πως η μόνη διπλωματική εκκρεμότητα είναι η αναγνώριση του ψευδοκράτους. Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω άσκηση ανακοινώθηκε λίγο αφότου Αθήνα και Λευκωσία αποδέχτηκαν προθύμως την πρωτοβουλία του γ.γ. του ΟΗΕ για επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό.

● Στην αναβάθμιση της προκεχωρημένης βάσης στο Νταλαμάν, απέναντι από τη Ρόδο, με μόνιμη στάθμευση μαχητικών F-16.

Δύο ερωτήματα

Πέρα από τις κινήσεις στο πεδίο, Τούρκοι αξιωματούχοι στις δημόσιες τοποθετήσεις τους δεν κρύβουν προθέσεις και στόχους. Ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου, για παράδειγμα, ανακοίνωσε ένα συγκεκριμένο πλάνο που υπογραμμίζει την απόφαση και το σθένος της χώρας του να υπερασπιστεί έμπρακτα αυτό που θεωρεί / αποκαλεί «Γαλάζια Πατρίδα».