Του Μανώλη Κοττάκη
Με ρωτούν συνήθως οι φίλοι μου τι βλέπω να γίνεται στις ευρωεκλογές. Αν θέλω να τους… αποφύγω, τους «επεξεργάζομαι», ελληνοαγγλιστί «τρολάρω». «Τι βλέπω; Μα, καλά, ζητάτε από έναν μύωπα να σας περιγράψει τον ορίζοντα;» τους λέω και βεβαίως διαμαρτύρονται.
Αν όμως η πίεση είναι σοβαρή, το καταφύγιό μου είναι η σύγκριση, η παρατήρηση και η προσοχή. Όχι πάντοτε οι αριθμοί. Ισχυρότατο τμήμα του εκλογικού σώματος βλέπει την πολιτική, τα ΜΜΕ και τις εταιρίες δημοσκοπήσεων ως ένα ενιαίο σύστημα συμφερόντων που δεν τους λέει πάντοτε την αλήθεια.
Ας ξεκινήσουμε με την ατμόσφαιρα. Είναι ισχυρότατα συντηρητική και εν μέρει αντιπολιτική. Η Ν.Δ. αμύνεται σε θέματα της ατζέντας, όπως η φορολογία, η δημόσια τάξη, το Μεταναστευτικό και τα εθνικά θέματα, που είναι κατεξοχήν προνομιακό της πεδίο. Με συνέπεια η ατζέντα από το Κέντρο και την Αριστερά έως και τα Δεξιά να είναι αξιακά ενιαία.
Παράδειγμα: Έβλεπα προχθές στο Mega την παλαιά φίλη μου Άννα Διαμαντοπούλου, με την οποία τα τελευταία χρόνια έχουμε χαθεί επειδή διαφωνούμε σε πολλά και δεν θέλουμε να χαλάσουμε τις καρδιές μας.
Όσα είπε στη Δώρα Αναγνωστοπούλου για τις αιτίες ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη μού αποκάλυψαν έναν άνθρωπο που εσχάτως διαρκώς αναθεωρεί – προς τιμήν του. Η Άννα έθεσε ευθέως το ερώτημα γιατί η νέα Δεξιά καρπούται τη δυσαρέσκεια των λαών από τη φτώχεια και τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες, και όχι η Αριστερά ή η Ακροαριστερά.
Οι απαντήσεις που έδωσε ήταν έκπληξη για πολιτικό της Κεντροαριστεράς. Επικεντρώθηκε στο ζήτημα της εθνικής ταυτότητας και στο Μεταναστευτικού. Για την πρώτη αναγνώρισε ότι τα ακροδεξιά κόμματα «έχουν πιάσει την ατζέντα που απασχολεί τον κόσμο», τους Ευρωπαίους πολίτες, και «έχουν επενδύσει σε αυτήν» – την ατζέντα της εθνικής ταυτότητας και του εθνικού συμφέροντος, που ταυτίζεται ενίοτε με το ευρωπαϊκό.
Όσον αφορά το Μεταναστευτικό, η Διαμαντοπούλου, αφού υπενθύμισε ότι στο παρελθόν η Ευρώπη χρηματοδοτούσε τις πολιτικές ενσωμάτωσης, «τώρα οι μεταναστευτικές ροές είναι τόσο μεγάλες, τόσο γρήγορες και τόσο συγκεντρωμένες σε ορισμένες περιοχές, που άλλαξαν τη ροή της λειτουργίας των πόλεων».
Πρόσθεσε δε ότι «οι αποκλίσεις της κουλτούρας προκαλούν στον κόσμο ανασφάλεια και φόβο», αλλά «δεν πρέπει να επιτιθέμεθα στον κόσμο ότι είναι ακροδεξιός και ρατσιστής, πρέπει να τον κατανοούμε».
Πάνω στο ζάπινγκ κατά τη διάρκεια του διαλείμματος έπεσα στις διακαναλικές συνεντεύξεις της ΝΙΚΗΣ, του Βελόπουλου, του Εμφιετζόγλου κι ενός μικρού κόμματος που λέγεται ΑΚΚΕΛ, τα οποία μπορεί να μη συμφωνούν με τη Διαμαντοπούλου στις προτάσεις, αλλά συμφωνούσαν στις διαπιστώσεις. Η νέα Δεξιά δεν έχει πάντοτε τις σωστές απαντήσεις, αλλά θέτει τις σωστές ερωτήσεις. Και οι ερωτήσεις της Διαμαντοπούλου ταυτίζονταν με τις δικές τους.
Συμπέρασμα πρώτο, λοιπόν: εάν όλοι στις τηλεοράσεις, στις παρέες, στα καφενεία, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, συζητούν τα ίδια ακριβώς θέματα, η κυβέρνηση δεν ελέγχει την ατζέντα των εκλογών. Των καναλιών ίσως, των εκλογών όχι.
Συμπέρασμα δεύτερο: αυτά τα θέματα (αλλά όχι μόνο αυτά) επηρέασαν καταλυτικά το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών του Νοεμβρίου. Άνοιξε τότε η πρώτη μεγάλη ρωγμή στην κυριαρχία της Ν.Δ. σε πέντε έξι Περιφέρειες της χώρας. Το πιθανότερο είναι ότι αυτή η ρωγμή, εξαιτίας και των θεμάτων διαφθοράς, οικονομίας και δημοκρατίας που συζητιούνται διαρκώς στην πατρίδα μας όλο τον χειμώνα, θα μεγαλώσει, θα ανοίξει κι άλλο. Το πόσο δεν μπορούμε, όμως, να το υπολογίσουμε. Μπορεί λίγο, μπορεί πολύ.
Αν το σύνολο ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ αγγίξει το 30% και αν το σύνολο της ψήφου των νέων ταυτοτικών κομμάτων αυξηθεί από το 13%-14%, που μετρήθηκε στις προηγούμενες εθνικές εκλογές σε 16%-17%, ανεξαρτήτως των εδρών που θα καταλάβουν, υπάρχει θέμα.
Συμπέρασμα τρίτο: είναι το ποσοστό του πρώτου κόμματος και ο αριθμός των εδρών κριτήριο για την ανάδειξη του νικητή; Εάν η Ν.Δ. λάβει 33% και 9 έδρες, είναι νικήτρια; Επικοινωνιακά, σαφώς ναι. Ο Κυριάκος θα πάει στις Βρυξέλλες με λάβαρο το ποσοστό του.
Αν είναι νίκη στρατηγικά, όμως, αυτό θα εξαρτηθεί από την αποχή, από τον απόλυτο αριθμό ψήφων στην κάλπη και από τις έδρες που αντιστοιχούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με βάση το ποσοστό που θα συγκεντρώσει το πρώτο κόμμα. Όταν θέτεις ως διακύβευμα το ζήτημα της πολιτικής σταθερότητας, είσαι υποχρεωμένος να κάνεις αυτές τις προβολές. Μόνος σου επέλεξες αυτό το γήπεδο.
Ως προς την αποχή, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: αν ψηφίσουν οι περισσότεροι, όπως και το ευχόμαστε για το καλό της δημοκρατίας μας, κανένα πρόβλημα. Αν απέχουν όμως οι περισσότεροι, τότε απλώς δεν έχουμε εκλογές. Το ποσοστά κάθε κόμματος θα αντιστοιχούν στο μισό του μισού.
Επιπροσθέτως: σημασία για να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι έχουμε άνθηση και όχι κρίση αντιπροσώπευσης θα έχει ο απόλυτος αριθμός των ψήφων. Η Ν.Δ. έλαβε το 2019, με ποσοστό 33%, 1,8 εκατομμύρια ψήφους. Για να δούμε! Σε πόσες ψήφους θα αντιστοιχεί το ποσοστό της, αν είναι πράγματι 33% (και όχι 31%); Η σύγκριση έχει τη σημασία της.
Και τέλος: από πότε υπάρχει πολιτική σταθερότητα αν ένα κόμμα λάβει έναν χρόνο μετά τις εθνικές εκλογές ποσοστό που αντιστοιχεί grosso modo σε μόλις 140 έδρες; Η Ν.Δ. έξυπνα σχεδιάζει να εστιάσει (αν της βγει το σχέδιο) στον αριθμό των εδρών της στο νέο Eυρωκοινοβούλιο. Αν κερδίσει 9, όπως υποστήριξε χθες το Politico, ο Κυριάκος, ανεξαρτήτως ποσοστού, θα πανηγυρίσει θρίαμβο.
Για να είμαστε όμως ακριβείς, ειδικώς μετά την αλλαγή του εκλογικού νόμου για τις ευρωεκλογές, θα πανηγυρίσει «κάλπικο» -όσον αφορά τις έδρες- θρίαμβο. Την ώρα που η αντιπολίτευση, δεξιά και αριστερά, κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου, ο μαέστρος Κυριάκος άλλαξε τον νόμο και αύξησε το ελάχιστο ποσοστό κατάληψης έδρας από 3% σε 3,4%.
Με συνέπεια το άθροισμα του ποσοστού των κομμάτων εκτός Βουλής να διατίθεται πλέον στα δύο πρώτα (και όχι στα μικρά, όπως παλιά), που θα αρπάζουν -μην πω «κλέψουν»- τις αδιάθετες έδρες της κατανομής.
Αν δηλαδή δύο μικρά δεξιά κόμματα αθροίσουν κοντά 7%, αλλά δεν κερδίσουν έδρα, οι ψήφοι τους θα γίνουν έδρες για τους δύο πρώτους, κυρίως για τη Ν.Δ.! Αυτό ονομάζεται «νοθευμένη αναλογική», με «διαλύτη» τον εκλογικό νόμο του υπουργείου Εσωτερικών!
Έτσι θα συγκαλυφθεί στις τηλεοράσεις η ρωγμή. Αλλά τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν και εντελώς διαφορετικά. Το να αφουγκραστείς το εκλογικό σώμα σε μια αναμέτρηση όπου του δίδεται η ευκαιρία να «ακουστεί» χωρίς κόστος είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Ας κρατήσουμε για την ώρα λοιπόν ως δεδομένη τη νέα ρωγμή που θα ανοίξει, και το βράδυ των εκλογών ας δούμε αν τυχόν έπεσε κάποιος στη μαύρη τρύπα και πολιτικά «αγνοείται» ή όχι.
Θα έχει ενδιαφέρον. Η άσκηση δεν αφορά μόνο τον κύριο Μητσοτάκη, άλλωστε. Αφορά και τους κυρίους Κασσελάκη και Ανδρουλάκη.
