- Τα τεράστια και ακριβά στη λύση του τεχνικά προβλήματα
- Δίνουμε πολλά δισ. ευρώ για ένα αεροσκάφος που «δεν θα παίρνει μπροστά αν θέλουμε να βομβαρδίσουμε τουρκικούς στόχους»
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε την αγορά 20 μαχητικών αεροσκαφών F-35, έχοντας εξασφαλίσει όπως φαίνεται αν όχι την υποστήριξη, τουλάχιστον την ανοχή του μεγαλύτερου μέρους της αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ). Κανένα από τα λεγόμενα «μεγάλα κόματα» δεν είναι διατεθειμένο να βρεθεί απέναντι από τις ΗΠΑ και την εταιρεία μεγαθήριο Lockheed Martin, η οποία μετά από το F-16 θέλει να κάνει «μπεστ-σέλερ» στις πωλήσεις και το F-35! Φαίνεται ότι θα τα καταφέρει αφού η «πελατεία» συνεχώς αυξάνεται. Τελευαίος «πελάτης» η Ελλάδα που στο παρελθόν είχε απορρίψει τρεις φορές το συγκεκριμένο αεροσκάφος! Τώρα ενδίδει και ο λόγος δεν είναι πρωτίστως εξοπλιστικός. Το F-35 δεν είναι όπλο! Είναι πολιτικό και οικονομικό εργαλείο! Δεν το λέμε εμείς, αλλά ένας Αεροπόρος. Ο Υποτέραρχος ε.α Δημήτρης Παντελάτος, χειριστής F-4E και F-16 εξηγεί:
Δημήτρης Παντελάτος: «Το F-35 δεν είναι όπλο. Είναι πολιτικό και οικονομικό εργαλείο…Ο κύκλος εργασιών της LOCKHEED MARTIN είναι όσος το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας»
Το F-35 είχε απορριφθεί τρεις φορές από την Ελλάδα -δύο φορές επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και μία επί ΝΔ – πολύ απλά ,γιατί δεν κάνει για τις ελληνικές επιχειρησιακές ανάγκες! Μπορεί το αεροσκάφος να είναι εξαιρετικό για τους Αμερικανούς και για Ευρωπαίους που έχουν αεροπορία για το χατήρι του ΝΑΤΟ, όχι όμως για την Ελλάδα. Το πρώτο και μεγάλο του μειονέκτημα είναι ότι το λογισμικό του αεροσκάφους ελέγχεται από τον κατασκευαστή του, δηλαδή ελέγχεται από τους Αμερικανούς! Αυτό με απλά, απλούστα λόγια σημαίνει ότι αν ένα ελληνικό F-35 θελήσει να βομβαρδίσει τουρκικούς στόχους, ενδέχεται…να μην πάρει ποτέ μπροστά! Δεν είναι θρύλος, μύθος ή αφήγημα. Το λένε δημόσια πλέον -κι όχι μια και δυο φορές- εμπειρότατοι Έλληνες χειριστές όπως ο Στέφανος Καραβίδας. Χειριστής επιπέδου top gun, σήμερα εργάζεται ως εκπαιδευτής στο εξωτερικό. Είναι κατηγορηματικός για τον εθνικό έλεγχο του αεροσκάφους.
Στέφανος Καραβίδας: «Ας βγει η εταιρεία να πει ότι δεν ισχύουν αυτά που λέω»
Ο ίδιος έχει επισημάνει επίσης δημοσίως τα περισσότερα από 800 τεχνικά προβλήματα που έχει το F-35! Αναφέρει συγκεκριμένα και σοβαρά προβλήματα του αεροσκάφους και επιμένει ότι αν σχεδιαστεί επιχείρηση για την Τουρκία τα ελληνικά F-35 δεν θα πάρουν μπροστά.
Στέφανος Καραβίδας – Αναφέρει τα τεχνικά προβλήματα και λέει ακριβώς ότι «αν σχεδιάσω αποστολή για την Τουρκία το F-35 δεν θα πάρει μπροστά».
;
Γιατί λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση δείχνει τώρα ότι καίγεται για τα F-35; Όταν μάλιστα η ελληνική ΠΑ έχει ενισχυθεί με τα Rafale – θα φθάσουμε τα 30- και εκσυγχρονίζει 83 F-16 σε έκδοση Viper; Με απλά λόγια, αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν έχει καμία επείγουσα ανάγκη για αγορά μαχητικών αεροσκαφών.
Η απάντηση είναι ότι οι Αμερικανοί θέλουν να έχουν στην περιοχή που κάποτε λέγαμε «νότια πτέρυγα του NATO», εγκαταστάσεις που θα μπορούν να χρησιμοποιούν και αμερικανικά F-35. Ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιήσει ελληνικά F-35 για δικούς της σκοπούς όπως πολλοί ανησυχούν, η Ουάσινγκτον θέλει να έχει έτοιμες εγκαταστάσεις σε ελληνικά αεροδρόμια, ώστε να επιχειρούν από αυτά τα δικά της αεροσκάφη. Επιπλέον κάμποσα δισ. ευρώ θα εισρεύσουν στα ταμεία της Lockheed Martin η οποία είναι βέβαιο ότι θα πιέσει σύντομα για να επανέλθει και η Τουρκία στο πρόγραμμα F-35.
Μετά από μία σειρά αποτυχημένων «αγορών του αιώνα» που πάντα άφηναν τεράστια κενά στον αμυντικό «φράχτη» της χώρας και πολλά χρέη στους Έλληνες πολίτες είναι παράδοξο και εξοργιστικό να διαπιστώνεται ότι πηγαίνουμε ολοταχώς σε μία ακόμη αγορά φιάσκο, η οποία ταιριάζει γάντι στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν αφορά στην αντιμετώπιση της μίας και μοναδικής απειλής που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και λέγεται Τουρκία.
Το εξοργιστικό είναι ότι όλα αυτά είναι γνωστά και στη σημερινή κυβέρνηση. Υπάρχουν μυστικές μελέτες και ενημερώσεις από εξειδικευμένους αεροπόρους, οι οποίοι με ατράνταχτα στοιχεία και αριθμούς αποδομούν τον μύθο F-35.
Οι Data Journalists έχουν στη διάθεση τους μία απ΄ αυτές τις μελέτες-ενημερώσεις. Ένα κείμενο περίπου 4.500 λέξεων με σχεδιαγράμματα και στοιχεία που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Γίνεται πλήρης και λεπτομερής αναφορά όλων των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα F-35 στις ΗΠΑ. Παρά τα όσα έχουν διαπιστωθεί η ελληνική κυβέρνηση σπεύδει να αγοράσει και F-35.
Θα επικαλεστούμε αποσπάσματα αυτής της μελέτης που είναι η πιο ολοκληρωμένη που έχει γίνει για το πρόγραμμα F-35.
Πρώτα απ΄ όλα αναφέρονται όλα όσα θα έπρεπε να έχουν γίνει πριν από τις δηλώσεις Δένδια για την αγορά 20 F-35. Τίποτα απ΄ όλα αναφέρονται δεν έγιναν.
- Αναλυτική επιχειρησιακή αξιολόγηση των δυνατοτήτων και εκτίμηση των πιθανών περιορισμών του αεροσκάφους στο περιβάλλον στο οποίο θα κληθεί να επιχειρήσει. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται να είναι γνωστά, η ακριβής διαμόρφωση και ο οπλισμός της ελληνικής «έκδοσης», όπως επίσης και να εκτελεστεί αριθμός πτήσεων από έμπειρους ιπτάμενους της ΠΑ προκειμένου να αξιολογηθούν οι δυνατότητές του στην πράξη.
- Αξιολόγηση των τεχνικών δυνατοτήτων των υπολοίπων κύριων μέσων των ΕΔ και εκτίμηση του κόστους πιθανής αναβάθμισής τους για δυνατότητα ένταξης σε «δικτυοκεντρικό» επιχειρησιακό περιβάλλον, δεδομένου ότι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του F-35 είναι η δυνατότητα διαμοιρασμού ηλεκτρονικών πληροφορίων σε μέσα και των τριών Όπλων.
- Αναλυτική αξιολόγηση των δυνατοτήτων συντήρησης και υποστήριξης του αεροσκάφους τόσο από την ΠΑ, όσο και από την ΕΑΒ καθώς και εκτίμηση του κόστους των αναγκαίων επενδύσεων, με δεδομένα τα ιδιαίτερα σημαντικά προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ίδιες οι ΗΠΑ στον τομέα αυτό.
- Μελέτη οικονομικής βιωσιμότητας, που να λαμβάνει υπόψη (1) το ύψος των αμυντικών δαπανών που μπορεί να επωμιστεί η χώρα, (2) το υψηλό κόστος της προμήθειας των F-35 (αεροσκάφη, οπλισμός, μέσα υποστήριξης) και των εγκαταστάσεων υποστήριξης, (3) το υψηλό κόστος συντήρησης και υποστήριξης του αεροσκάφους, το οποίο εγείρει ζητήματα βιωσιμότητας του προγράμματος των F-35 στις ίδιες τις ΗΠΑ και (4) το ύψος των αναγκαίων δαπανών για τη συντήρηση και υποστήριξη των λοιπών μέσων και των τριών όπλων στο επιχειρησιακά αναγκαίο επίπεδο.
- Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων.
Στην μυστική μελέτη για τα F-35 αναφέρονται:
- Το εξοπλιστικό πρόγραμμα των αεροσκαφών F-35, είναι το δαπανηρότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα στην ιστορία των ΗΠΑ. Προβλέπεται προμήθεια 2.500 αεροσκαφών από το Πεντάγωνο, συνολικού κόστους κύκλου ζωής μεγαλύτερου των $1.7 τρισ., από το οποίο το $1.3 τρισ. αφορά κόστος λειτουργίας και υποστήριξης.
Γίνεται λεπτομερής αναφορά για το τι συμβαίνει με τα F-35 στις ΗΠΑ. Τα όσα περιγράφονται αποκαλύπτουν τα τεράστια και ακριβά προβλήματα του αεροσκάφους:
«Το πρόγραμμα καταγράφει σημαντικές καθυστερήσεις και διαρκείς υπερβάσεις του προϋπολογισμού, με αποτέλεσμα να εγείρονται σοβαρά ερωτήματα από τις αρμόδιες Υπηρεσίες των ΗΠΑ για τη βιωσιμότητα συνολικά του προγράμματος.
Σύμφωνα με τις επίσημες εκθέσεις του US – Government Accountability Office -GAO (ανεξάρτητη υπηρεσία των ΗΠΑ η οποία έχει ως αποστολή των έλεγχο των δαπανών της κυβέρνησης) προς το Κογκρέσο, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία των ΗΠΑ, το πρόγραμμα F-35 παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα όπως: (1) Σημαντικές καθυστερήσεις και υπερβάσεις του προϋπολογισμού, (2) υψηλό κόστος λειτουργίας και υποστήριξης / αεροσκάφος μη δυνάμενο να καταβληθεί από τις Ε.Δ των ΗΠΑ, (3) Χαμηλή διαθεσιμότητα, η οποία υπολείπεται κατά πολύ των επιχειρησιακών στόχων που έχουν τεθεί, (3) Προβλήματα με τον κινητήρα για την αποκατάσταση των οποίων δεν έχει ακόμα επιλεγεί η ενδεδειγμένη λύση και (4) Σοβαρά προβλήματα στον τομέα της συντήρησης και υποστήριξης. Ειδικότερα:
- Καθυστερήσεις και υπερβάσεις του προϋπολογισμού
Σύμφωνα με την έκθεση του GAO του Μαίου 2023, προς το Κογκρέσο των ΗΠΑ, «το πρόγραμμα των F-35 έχει καθυστερήσει περισσότερο από μία δεκαετία και έχει ξεπεράσει την αρχική εκτίμηση κόστους κατά $183 δισ.. Ειδικότερα, την περίοδο 2019 -2023, το πρόγραμμα κατέγραψε υπέρβαση του συνολικού κόστους προμηθειών κατά $13,4 δισ.».
Επιπλέον, στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι «το πρόγραμμα αναβάθμισης του software & hardware, γνωστό ως «Block 4», για την επαύξηση των δυνατοτήτων του F-35, παρουσίαζε σημαντικές καθυστερήσεις έχοντας φτάσει τα 5 χρόνια, καταγράφοντας ταυτόχρονα σημαντική υπέρβαση κόστους (από $10.6 δισ. εκτιμώμενο κόστος το 2016, στα $16.5 δισ. έως τον Μάϊο 2023) και ότι οι μηχανισμοί αναφοράς κόστους του προγράμματος δεν εξηγούν πλήρως τους λόγους για την αύξηση αυτή».
- Υψηλό κόστος συντήρησης και υποστήριξης
Με έκθεση επίσης του GAO του Ιουλίου 2021 προς τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ επισημαίνεται ότι « από το 2012, το εκτιμώμενο κόστος συντήρησης του F-35 κατά τη διάρκεια του 66χρονου κύκλου ζωής του αυξήθηκε σταθερά, από $1,11 τρισ. σε $1,27 τρισ, παρά τις προσπάθειες μείωσης του κόστους. Οι Ε.Δ των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό και αυξανόμενο χάσμα μεταξύ του εκτιμώμενου κόστους συντήρησης και του κόστους ανά αεροσκάφος/έτος που μπορούν να αντέξουν οικονομικά, το οποίο μόνο για το 2036 εκτιμάται ότι συνολικά θα αγγίξει τα $6 δισ.».
Η έκθεση συνεχίζει επισημαίνοντας ότι, «Οι Ε.Δ, θα βρεθούν συλλογικά αντιμέτωπες με δαπάνες συντήρησης δεκάδων δις δολαρίων που εμφανίζονται ως μη δυνάμενες να καταβληθούν κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Η USAF, θα πρέπει να μειώσει το εκτιμώμενο κόστος ανά αεροσκάφος ετησίως κατά $3,7 εκατ. (ή 47%) έως το 2036, διαφορετικά θα επιβαρυνθεί με κόστος $4,4 δισ. πέρα από αυτό που προβλέπει επί του παρόντος ότι θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά μόνο για το έτος αυτό.».
- Χαμηλή διαθεσιμότητα
Στην ανωτέρω έκθεση του Ιουλίου 2021 προς το Κογκρέσο, το GAO επισημαίνει επίσης, ότι: «Η διαθεσιμότητα των F-35 παρά το γεγονός ότι έχει βελτιωθεί πρόσφατα, εξακολουθεί να υπολείπεται των απαιτήσεων για μαχητικά αεροσκάφη. Συγκεκριμένα, από το 2019 έως το 2020, (1) η διαθεσιμότητα του στόλου των F-35 των ΗΠΑ (το ποσοστό του χρόνου κατά τον οποίο το αεροσκάφος μπορεί να πετάξει και να εκτελέσει μία από τις ανατεθείσες αποστολές), βελτιώθηκε από το 59% στο 69% και (2) η διαθεσιμότητα για εκτέλεση όλων των αποστολών που έχουν ανατεθεί, βελτιώθηκε από το 32% στο 39%. Και οι δύο μετρήσεις υπολείπονται σημαντικά των επιχειρησιακών στόχων που έχουν τεθεί. Για παράδειγμα, το 2020 η διαθεσιμότητα πλήρους αποστολής των F-35A της USAF ήταν 54%, έναντι στόχου 72%. Με τη νεότερη έκθεση του GAO του Μαίου 2023 προς το Κογκρέσο, επισημαίνεται και πάλι ότι με στοιχεία του Μαρτίου 2023, η διαθεσιμότητα του στόλου των F-35 κυμαίνονταν στο 55%.
- Τα προβλήματα με τον κινητήρα του F-35
Το σημαντικότερο πρόβλημα με τον κινητήρα του F-35 παρουσιάζεται με λεπτομέρειες στην έκθεση του GAO / Μάιος 2023 ως εξής: Το αεροσκάφος, διαθέτει ένα σύστημα το οποίο χρησιμοποιεί αέρα υπό πίεση από τον κινητήρα για να παρέχει ψύξη στα υποσυστήματα του αεροσκάφους, όπως το ραντάρ, για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπερθερμανθούν και δεν θα αστοχήσουν. Ωστόσο, το σύστημα αυτό χρειάζεται περισσότερη πίεση αέρα από τον κινητήρα για την ψύξη των υποσυστημάτων από ό,τι αρχικά αναμενόταν, γεγονός που επιβαρύνει την καταπόνηση και μειώνει τη διάρκεια ζωής του κινητήρα. Ο κινητήρας, όπως σχεδιάστηκε, πληρούσε τις αρχικές προδιαγραφές που είχαν τεθεί από τη Lockheed Martin, ωστόσο το 2008 η τελευταία ανακάλυψε, ότι θα χρειαζόταν περισσότερη πίεση αέρα από τον κινητήρα από ό,τι αρχικά αναμενόταν για να βοηθήσει στην ψύξη των υποσυστημάτων του αεροσκάφους. Το 2013, υπέδειξε ως λύση την επανασχεδίαση του κινητήρα από την Pratt & Whitney, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε λόγω κόστους, αυξημένου ρίσκου και νέων μεγάλων καθυστερήσεων για το πρόγραμμα συνολικά. Τελικά, αποφασίστηκε να συνεχιστεί το πρόγραμμα με τον υφιστάμενο κινητήρα, με την αποδοχή του γεγονότος ότι ο κινητήρας θα έχει μεγαλύτερη καταπόνηση και φθορά, μεγαλύτερες απαιτήσεις συντήρησης και μικρότερη διάρκεια ζωής με εκτιμώμενη συνολική επιβάρυνση του κόστους κύκλου ζωής των F-35 των ΗΠΑ κατά $38 δις.
Το πρόβλημα θα επιδεινώνεται καθώς θα προστίθενται νέα υποσυστήματα («Block 4») στο αεροσκάφος που απαιτούν ψύξη. Σύμφωνα με την έκθεση του GAO, το 2023 αξιολογούνταν διάφορες επιλογές από τους υπεύθυνους του προγράμματος για τη λύση του προβλήματος, οι οποίες θα προσθέσουν αρκετά δισ. δολάρια στο συνολικό κόστος, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει προκριθεί κάποια από αυτές.
- Τα προβλήματα συντήρησης του F-35
Η έκθεση του GAO του Μαίου 2023, καταγράφει αναλυτικά τις ιδιαίτερες προκλήσεις και προβλήματα που αντιμετωπίζει το F-35 στον τομέα της συντήρησης. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η χαμηλή διαθεσιμότητα (55% τον Μάρτιο του 2023), οφείλεται στα προβλήματα και τις ελλείψεις που αντιμετωπίζει η εργοστασιακή συντήρηση (depot maintenance) των αεροσκαφών καθώς και η συντήρηση επιπέδου Πολεμικής Μοίρας (organic maintenance). Το πρόγραμμα για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων εργοστασιακού επιπέδου συντήρησης έχει καθυστερήσει σημαντικά, οι χρόνοι επισκευών είναι αργοί και περίπου 10.000 εξαρτήματα είναι σε αναμονή επισκευής. Επιπλέον, η δυνατότητα συντήρησης επιπέδου Πολεμικής Μοίρας έχει επηρεαστεί σημαντικά εξαιτίας της έλλειψης τεχνικής βιβλιογραφίας και εκπαίδευσης.
Σημείωση: Σύμφωνα με το μοντέλο της εργοστασιακής συντήρησης του F-35 που είναι σε ισχύ, το 60% (core) εκτελείται σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και το 40% από τη Lockheed Martin.
Τα ειδικότερα προβλήματα στον τομέα της συντήρησης που καταγράφει η έκθεση είναι τα εξής:
- Μεγάλη εξάρτηση από τους κατασκευαστές του F-35
H κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει περιορισμένη δυνατότητα λήψης αποφάσεων και επιρροής σε ζητήματα που αφορούν στην εργοστασιακή συντήρηση των αεροσκαφών.
- Ανεπαρκής Τεχνική Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού για τη συντήρηση του αεροσκάφους κρίνεται γενικά ως ανεπαρκής
- Έλλειψη τεχνικής βιβλιογραφίας
Η έλλειψη πρόσβασης σε τεχνική βιβλιογραφία καθυστερεί τη συντήρηση εργοστασιακού επιπέδου καθώς και τη συντήρηση επιπέδου Πολ. Μοίρας
- Προτεραιότητες Χρηματοδότησης
Η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων χρηματοδότησης (από την κυβέρνηση) έχει εμποδίσει την ανάπτυξη επαρκούς δυνατότητας (στρατιωτικών) εγκαταστάσεων εργοστασιακής συντήρησης.
- Έλλειψη μέσων και εξοπλισμού υποστήριξης
Τα αναγκαία αυτά μέσα και εξοπλισμός συχνά δεν είναι διαθέσιμα στις γραμμές πτήσεων
- Έλλειψη ανταλλακτικών
Η έλλειψη ανταλλακτικών στις εγκαταστάσεις του F-35 και στους προορισμούς μεταστάθμευσης προκαλεί καθυστερήσεις στη συντήρηση
