Με τα λόγια χτυπούν ανθρώπους που άφησαν πίσω τους σημαντικό έργο. Δυσώδεις μπουρμπουλήθρες εναντίον ουσίας…
Του Παναγιώτη Λιάκου
Ο αρχαίος σατιρικός ποιητής Φιλήμων, που υπολογίζεται ότι γεννήθηκε στα μέσα του 4ου προχριστιανικού αιώνα και πέθανε τον 3ο αιώνα π.Χ., έγραψε το περίφημο «χαλεπὸν τὸ ποιεῖν, τὸ δὲ κελεῦσαι ῥᾴδιον». Δύσκολο να δημιουργείς, εύκολο να διατάζεις. Πάντα μια σταγόνα πράξης είναι προτιμότερη από χίλιους ωκεανούς λόγων. Πάντα οι κριτικοί μπορούν να κριτικάρουν χίλια έργα τέχνης σε χρόνο μηδέν, αλλά πιθανότατα θα τους φανεί υπεράνθρωπη αποστολή το να στρωθούν στη δουλειά και να δημιουργήσουν κάτι δικό τους, το οποίο θα φανεί, έστω στους ίδιους, ότι είναι άξιο λόγου.
Αυτές τις ημέρες γίνεται λόγος για τον γνωστό και αγαπητό στο κοινό λογοτέχνη Μ. Καραγάτση (πραγματικό όνομα Δημήτρης Ροδόπουλος), ο οποίος γεννήθηκε το 1908, πέθανε το 1960 και άφησε πίσω του αξιοσημείωτα πεζογραφήματα όπως τα: «Συνταγματάρχης Λιάπκιν», «Η μεγάλη Χίμαιρα», «Γιούγκερμαν», «Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου», «Αίμα χαμένο και κερδισμένο», «Τα στερνά του Μίχαλου», «Άμρι α Μούγκου» (Στο χέρι του Θεού), «Ο κίτρινος φάκελος» κ.ά.
Ο λόγος που γίνεται για τον Καραγάτση είναι αφενός επετειακός. Πριν από λίγες ημέρες, στις 14 Ιουνίου, πέθανε η κόρη του Μαρίνα και στις 23 Ιουνίου του 1908 είχε γεννηθεί ο ίδιος. Επίσης, άνοιξε συζήτηση για το έργο του διότι κάποια όχι και τόσο γνωστή λογοτέχνις ξιφούλκησε εναντίον του έργου του χρησιμοποιώντας σαν όπλο την τοξική, ορθοπολιτική καραμέλα του «σεξισμού».
Το αποτέλεσμα τέτοιων επιθέσεων θυμίζει τις μπουρμπουλήθρες που αφήνουν πίσω τους όσοι κάνουν θαλάσσιο λουτρό έχοντας φάει πριν από αρκετή ώρα φασολάδα ή ρεβίθια. Η δυσάρεστη οσμή εξαφανίζεται άμεσα από την ανίκητη θαλασσινή αύρα – και αύρα εν προκειμένω είναι τα μυθιστορήματα και τα διηγήματα του Καραγάτση. Αν θέλεις να στείλεις κάποιον λογοτέχνη στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, αν θέλεις να τραυματίσεις τη σχέση του με το αναγνωστικό κοινό, πρέπει να κάνεις κάτι πάρα πολύ απλό και συνάμα πολύ δύσκολο: να γράψεις απείρως καλύτερα και δημοφιλέστερα διηγήματα και μυθιστορήματα από εκείνον. Να κουραστείς, να σπαζοκεφαλιάσεις, να πικραθείς από την αρχική αδιαφορία του κοινού και τα συνήθη ψυχοβγαλτικά σχόλια των αδιόρθωτων εκδοτών, αλλά να αντέξεις και να συνεχίσεις. Το να γράψεις σαχλαμαρίτσες περί σεξισμού εύκολο είναι, αλλά απελπιστικά συγγενές με τις μπουρμπουλήθρες από αέρια φασολάδας που αφήνουν κολυμπώντας οι βαρυστομαχιασμένοι παραθεριστές.
